Wat spreekt jonge mannen zo aan in Jordan Peterson? 'Ze hebben behoefte aan dui­de­lijk­heid'

In de Orthodoxe Kerk in Nederland is iets bijzonders aan de hand. Waar andere kerken krimpen of moeten sluiten, maakt deze oude, traditionele kerk juist een groei door. In tien jaar tijd groeide deze kerk met zo’n 30 procent. Met ruim 250.000 leden is deze kerk de derde christelijke stroming van Nederland.

Naast Syrische en Oekraïense migranten zijn het ook opvallend veel autochtone Nederlanders die interesse hebben in de traditionele kerk, ziet de Syrisch-Orthodoxe priesterkandidaat Ruben van der Kaap. Zelf bekeerde hij zich al op jonge leeftijd tot deze kerk.

Tegenwoordig is hij niet meer de enige: ook steeds meer jongeren bekeren zich tot deze kerk. En dat terwijl de liturgie vast staat, de muziek oosters klinkt en de diensten in het Syrisch-Aramees gehouden worden.

Populair onder mannelijke influencers

Ook online is de traditionele kerk razend populair. Zo spreken populaire, masculiene influencers als Jordan Peterson en Andrew Tate er positief over. Zij stellen dat mannelijkheid in deze tijd onder druk staat en hebben miljoenen luisteraars en volgers – waaronder veel jonge mannen.

Mannen moeten meer verantwoordelijkheid nemen, zegt klinisch psycholoog en schrijver Jordan Peterson. En juist die boodschap maakt hem zo populair onder jongeren, denkt Van der Kaap. "Jonge mannen hebben er blijkbaar behoefte aan dat iemand zegt: neem je verantwoordelijkheid, wees een man."

Volgens Peterson hebben jonge mannen te maken met de grootste problemen. "Hij heeft het met ze te doen en kan hen een oplossing bieden", legt Van der Kaap uit. "Het gaat niet om 'you only live once' en zoveel mogelijk plezier maken. Het gaat om verantwoordelijkheid nemen in je leven. Dat gaat over essentiële dingen."

Van der Kaap denkt dat dit onder andere meespeelt in de groei van de Orthodoxe Kerk. "Ook de traditionele kerk is duidelijk: je moet je verantwoordelijkheid nemen. Het is je goddelijke taak om een godvrezend gezin te stichten, die gezond te houden en te onderhouden. Dat is die duidelijkheid waar veel mensen naar zoeken."

Stereotype rolpatronen

Theoloog Stefan Paas wijst erop dat de namen van Peterson en andere influencers, zoals de omstreden Andrew Tate, worden gekoppeld aan een sterke, mannelijke cultuur waarbij het om stereotype rolpatronen gaat. "Je bent een man, dus worden dit soort dingen van je verwacht. Maar voor lang niet iedereen zijn rolpatronen en verschillen zo duidelijk. Sommige mensen leven in het grijze gebied."

Hij kan zich voorstellen dat een generatie eronder lijdt als er onduidelijkheid is: "Er zit een nadeel aan om het open en vaag te houden." Maar, denkt hij: "Het is natuurlijk ook een risico om rolpatronen vast te hameren. Er zijn veel verhalen van mensen in kerken die daar echt onder geleden hebben."

Ruben van der KaapPriesterkandidaat in de Syrisch-Orthodoxe Kerk

"Jonge mannen hebben er blijkbaar behoefte aan dat iemand zegt: neem je verantwoordelijkheid, wees een man."

Biologische verschillen

Van der Kaap vraagt zich af wat er mis is met stereotype rolpatronen. "De meeste mensen passen daar wél in", zegt hij. "Stel, je ligt ’s avonds met je vrouw in bed en je hoort en geluid beneden. Ga je dan tegen je vrouw zeggen, schat ga eens even beneden kijken of er een inbreker is?"

Ook zijn het biologische verschillen tussen man en vrouw die zorgen voor rolverdeling, zegt hij. "Een man heeft nu eenmaal meer spiermassa, dat is toch niet raar? Daarom hebben we ook mannensport en vrouwensport."

'Patriarchale onderdrukker'

Hij vindt het moeilijk dat zijn soort opvattingen tegenwoordig omstreden zijn. "Ik vind het moeilijk dat als je tegen zaken als het homohuwelijk bent of vindt dat een kind recht heeft op een goede vader en moeder, wordt gezien als een of andere patriarchale onderdrukker. Je mag het niet zeggen, hoor je van dezelfde mensen die zeggen dat ze juist voor vrijheid zijn."

Bij het streven naar traditionele normen is het goed om de balans te zoeken, zegt hij. "Als je heel erg gaat doorslaan in dingen, dan ga je het doel voorbij. Persoonlijke vrijheid is heel erg belangrijk. Want in persoonlijke vrijheid kan echte liefde ontstaan. Dus we kunnen ook nooit iemand dwingen om je aan te passen aan bepaalde regels."

Luister De Ongelooflijke Podcast (EO) terug

In De Ongelooflijke Podcast (EO) is de Syrisch-Orthodoxe priesterkandidaat Ruben van der Kaap te gast. Hij vertelt presentator David Boogerd en theoloog Stefan Paas waarom de Orthodoxe Kerk in Nederland zo aantrekkelijk is voor jongeren. Heeft dat te maken met de rituelen? Of misschien juist met de duidelijke traditionele opvattingen? Of lift de kerk misschien mee op een golf van populaire masculiene influencers?

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Kijk Dit is de Kwestie (EO) terug

In Dit is de Kwestie (EO) gaat presentator Margje Fikse verder over traditionele rolverdeling in gesprek met Joel Nongayroux (oprichter United Brotherhood), Josephine Hoegaerts (hoogleraar Europese cultuur), Jens van Tricht (activist en feminist) en influencer Nick Alper.

Of klik hier om de uitzending te bekijken via NPO Start.