Is liegen tegen kinderen over Sinterklaas erg schadelijk?

Dit is de situatie

Typisch Nederlandse traditie

Sinterklaas wordt jaarlijks gevierd op 5 december (pakjesavond) in Nederland en in enkele voormalige Nederlandse koloniën.

In Nederland is het de gewoonte om kinderen echt te laten denken dat er maar één Sinterklaas is. Hij rijdt op zijn paard over de daken en zijn Pieten geven cadeautjes aan alle kinderen in hun schoenen. Als kinderen vragen stellen over hoe dit kan, vertellen volwassenen verhalen die niet waar zijn om het mysterie te behouden. 

Is het erg dat we tegen kinderen liegen over het bestaan van Sinterklaas?

Er is geen echt bewijs vanuit de wetenschap dat het vertellen van verhalen over Sinterklaas slecht is voor kinderen. Wetenschappers hebben studies gedaan, vooral over de kerstman, en daaruit blijkt dat het eigenlijk geen blijvende invloed heeft op lange termijn. Sommige kinderen hebben er meer last van dan anderen. Maar veel mensen zeggen ook dat kinderen het juist leuk vinden om uiteindelijk mee te doen met het verhaal van volwassenen, en dat dit het allemaal goedmaakt. 

80% van de ouders liegt tegen het kind

Als je aan de meeste ouders vraagt of ze het goed vinden om tegen kinderen te liegen, zullen ze waarschijnlijk eerst zeggen van niet. Liegen is iets waarover we allemaal hebben geleerd dat het niet mag. Maar in werkelijkheid vertellen ouders elke dag wel eens dingen die niet helemaal waar zijn tegen hun kinderen, bijvoorbeeld over wat er tijdens het eten wordt gegeten of hoe laat het is. In Nederland is hier nog geen onderzoek naar gedaan, maar uit onderzoek in andere landen blijkt dat ongeveer 80% van de ouders wel eens tegen hun kinderen liegt. 

Dit is de discussie

Kan dat 'leugentje van Sinterklaas' nou echt zoveel kwaad?

Sinterklaas bestaat niet, maar toch doen veel mensen in Nederland alsof. We maken er nationaal een groot feest van met een Sinterklaasjournaal en veel aandacht in de media.

Sommige ouders besluiten niet mee te doen met het spel. Ze vertellen hun kinderen vanaf het begin dat die man met de baard niet echt is. Ze doen dit omdat ze vinden dat liegen niet goed is en ze denken dat als kinderen ontdekken dat al die mooie herinneringen gebaseerd zijn op een leugen, het hen verdrietig kan maken. Maar is het echt zo slecht? Kan het zoveel schade veroorzaken?

Kinder- en opvoedcoach Tea Adema vindt dat het geen kwaad kan om je kind voor te liegen over Sinterklaas. Adema vertelt dat het Sinterklaasverhaal zelfs een grote rol in de ontwikkeling van jonge kinderen speelt.

"Naar mijn idee is het sinterklaasfeest geen leugen maar een prachtige uiting van een levensfase. Je kunt er met volwassen- of met kinderogen naar kijken. Kinderen tot ongeveer zeven jaar oud leven namelijk in een wereld waarin alles mogelijk is, de zogenaamde magische wereld. Rond een jaar of zeven realiseert het kind langzaamaan dat Sinterklaas misschien wel papa of opa is. Het is een natuurlijke ontwikkeling."

1

0

0

0

0

0

"Ik geloof echt dat als je het als een leugen beschouwt, je het dan met volwassen ogen ziet. Ouders die bang zijn om te liegen, kunnen bij zichzelf eens nagaan hoe vaak ze écht tegen hun kinderen liegen."

0

0

0

0

0

0

Adema vertelt dat het belangrijk voor de ouders is hoe zij ermee omgaan op het moment dat het geheim bij de kinderen uitkomt.

"Ik vind het erg jammer dat we al die mooie momenten, de magische wereld van de kinderen, door ons eigen realiteitsbesef wegnemen. We leven ons niet in in hoe de mooie jonge kinderwereld kan zijn. Het was voor mijzelf als moeder en peuterleidster een van de mooiste momenten van de ontwikkeling. Wij doen de magische wereld geweld aan. Hoe zonde is dat?"

0

2

0

0

0

0

"Het is als ouder belangrijk om te weten hoe je ermee om gaat op het moment dat het kind de waarheid hoort en je de teleurstelling opmerkt. Dan is het goed om vervolgens eerlijk te zijn en uit te leggen dat ze nu bij de volwassenen horen."

0

0

0

0

0

0

Risico dat God dan ook nep is?

Als kinderen van hun geloof in Sinterklaas afvallen, bestaat dan het risico dat ze ook van hun geloof in God afvallen? Wat is er dan nog meer gelogen? 

Wietske Noordzij, ontwikkelingspsycholoog en opvoeddeskundige bij de christelijke organisatie Raise Up, adviseert ouders écht niet te liegen over Sinterklaas. 

"Je betrouwbaarheid als opvoeder is ontzettend belangrijk. Je moet niet liegen tegen je kind. Je kunt zeggen dat het een spelletje is en dat iedereen het spelletje meespeelt. Voor de betrouwbaarheid van je geloof heeft het met veel meer punten te maken dan alleen het (on)geloof in Sinterklaas."

1

0

0

0

0

0

Noordzij vertelt dat liegen een Bijbels probleem is, maar dat Sinterklaas voor de betrouwbaarheid van het geloof maar een kleine rol speelt. Ze vertelt dat de betrouwbaarheid van God veel breder getrokken wordt. 

"Liegen is over het algemeen een probleem, maar vooral ook een Bijbels probleem. Bij Sinterklaas hoef je als ouder niet te liegen tegen je kind. Je kunt vertellen dat het een spelletje is. Wees eerlijk over wat echt is en wat niet echt is. Het doet schade als je liegt tegen je kind."

1

0

0

0

0

0

"De betrouwbaarheid over het geloof in Sinterklaas is een heel klein onderdeel. Je kunt de betrouwbaarheid van het geloof beter in je levensstijl toetsen en jezelf de vragen stellen hoe belangrijk de Bijbel voor je is en in hoeverre je met God leeft. Laat je geloof zien in je dagelijks leven."

0

0

0

0

0

0

Rianne Kok is universitair hoofddocent en onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Als pedagogisch wetenschapper doet zij nu onderzoek naar liegen door ouders. Zij is de resultaten nog aan het analyseren, maar de eerste resultaten laten zien dat Nederlandse ouders niet minder liegen dan ouders uit andere landen, waarvan uit internationaal onderzoek bekend is dat 80% van de ouders liegt.

"Uit een Amerikaanse studie is gebleken dat ongeveer een derde van de kinderen vertelde dat ze zich er rot over voelden op het moment dat ze hoorden dat kerstman niet bestaat. Dit was met name bij ouders die heel hard hun best hadden gedaan om het kind te doen laten geloven dat kerstman echt bestaat. Uit onderzoek is ook gebleken dat kinderen positief terugkijken op het kerstfeest. De gevolgen zijn niet heel groot."

0

0

0

0

0

0

"Liegen heeft een negatieve bijklank bij mensen. Op het moment dat je met ouders bespreekt dat liegen met zowel negatieve als positieve intenties gebeurt, dan merk je dat ouders zich realiseren dat ze vaker liegen dan dat ze eerder dachten. Het gaat dan om bijvoorbeeld het geven van overdreven complimentjes of zich enthousiaster voordoen dan ze zijn. Denk aan het weghouden of verdraaien van informatie over ziekte, dood en klimaatverandering."

0

0

0

0

0

0

Dit is hun verhaal

'Ik wil niet liegen als moeder'

Anouk van der Lucht is pedagoog en moeder van twee kinderen. Zij vindt het belangrijk haar kinderen niet voor te liegen over Sinterklaas. Zij vindt eerlijkheid naar de kinderen toe erg belangrijk.

"Ik lieg niet tegen mijn kinderen en vertel ze hoe het zit", zegt ze tegen DIT. Dit doet Van der Lucht onder meer omdat bekend is dat kinderen leren door af te kijken bij hun ouders. "Als ik eerlijkheid een belangrijke waarde vind, zie ik het echt als mijn taak om het ze ook bij te leren. Het zou niet in lijn zijn met de normen en waarden binnen de opvoeding als ik hier wel over lieg." Volgens Van der Lucht doet dit niet af aan de magie. "Bij kinderen tot een jaar of zeven gaat fantasie en werkelijkheid erg door elkaar heen. Dat zorgt ervoor dat de kinderen die het feest ervaren, het net zo magisch vinden als kinderen die het wel geloven."

Van der Lucht heeft nog nooit gehoord dat een kind teleurgesteld was, zegt ze. "Tenzij die dus ouder is en het eerst wel geloofde. Door die teleurstelling kun je voor een krasje in hun vertrouwen zorgen. Hoe groot het krasje is, heeft alles te maken met hoe gevoelig het kind is en hoe stevig het vertrouwen tussen ouder en kind is."

Volgens Van der Lucht ervaren veel gevoelige kinderen stress rond de Sinterklaasperiode. "Er is sprake van vaker bedplassen en ze kunnen zich ook minder goed concentreren op school", vertelt ze. "Als je je verplaatst in een kind van drie dat iemand door een schoorsteen kruipt, is dat eng. Op momenten dat ik merk dat mijn kind het spannend of eng vindt, probeer ik de realiteit erbij te betrekken. Op die manier blijft het kind zich realiseren dat het een spelletje is."

(Tekst gaat verder onder de tweet.)

'Ik werd uitgelachen op school'

Zijn ouders vertelden Jesse van der Wilt (9) dit jaar dat Sinterklaas niet bestaat. Niemand in zijn klas geloofde meer in de man met de mijter: "Op school werd ik weleens uitgelachen, dat vond ik niet leuk." Dat vertelde hij aan zijn vader en moeder, die besloten hem de waarheid te vertellen. 

Jesse geloofde zijn ouders niet direct: "Ik dacht: het kan gewoon niet. Papa en mama geven nooit zoveel cadeautjes." Hij had eerder wel twijfels, onder andere over hoe de pieten binnenkwamen. Via de schoorsteen was geen optie volgens Jesse: "Er zit een klep en die kan je dicht doen en er zit een dakje op de schoorsteen."

Het Sinterklaasjournaal vindt hij nu een stuk minder leuk om te kijken: "Ik denk van: ja, waarom kijk ik eigenlijk nog." Hij mist het geloof in de Sint dus wel een beetje, maar voelt zich nu wel onderdeel van een grotere groep: "Eigenlijk zit ik nu bij een soort van geheime club."

Meer horen?

Luister naar Dit is de Dag

In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Joram Kaat in gesprek over liegen over Sinterklaas met orthopedagoog Julia Koopmans, Rachel Rosier reporter voor het sinterklaasjournaal en met vader Geert en zoon Jesse. 

Meer lezen?

Eerder schreven we deze artikelen

Heerlijke tradities of hopeloos ouderwets: is het tijd voor nieuwe feestdagen?

Is het tijd om onze feestdagenkalender eens op te frissen?

'Kinderen moeten niet vaker dan twee keer per week naar opvang'

Moet het de regel worden dat kinderen maar twee keer per week naar een kinderopvang mogen?