B(rrrr)uiten slapen
Hoe houden we daklozen warm in de winter?
29 november 2023 · 15:44
Update: 30 november 2023 · 15:35
In gesprek met
Rick
Ex-dakloze
"Je moet altijd zorgen dat je boven de grond ligt. Anders lig je ’s ochtends vastgevroren.”
Hans Diks
Straatwerk Breda
"Ik heb een sheltersuit aan jongen gegeven. Dat kereltje lag in zijn auto te vernikkelen."
Johnny Freskens
Straatburgemeester van Breda
"Er is absoluut geen rust op de opvang, en dat is wel iets wat je in je hoofd nodig hebt."
In het kort
Brrr... Je rilt van de kou onderweg naar huis. In gedachten zit je al bij het haardvuur, onder een warme deken met een beker warme chocolademelk. Die gedachte kan voor jou realiteit worden, maar voor veel daklozen is dat een verre droom. Zij hebben geen huis om naar terug te gaan, en zeker 's winters is buiten slapen geen pretje. Hoe zorgen we ervoor dat daklozen het toch nog een beetje warm hebben in de winter?
Wat denk jij?
Wat doe jij als je een dakloze ziet?
Dit is de situatie
De daklozen van Nederland
In 2022 waren er bijna 27.000 dak- en thuisloze mensen in Nederland, volgens het CBS. Dakloosheid en thuisloosheid zijn niet hetzelfde. Dakloosheid betekent leven op straat, terwijl thuislozen geen eigen huis hebben maar mogelijk wel onderdak vinden in opvangcentra of bij vrienden. Omdat thuislozen minder zichtbaar zijn, is het lastiger om precies te tellen met hoeveel zij zijn.
Onder daklozen zijn er heel veel categorieën, waarvan er drie het meest voorkomen. Sommigen zonder huis hebben mentale gezondheidsproblemen zoals depressie, angststoornissen of schizofrenie, wat vaak het krijgen van passende hulp moeilijk maakt. Anderen zijn verslaafd en afhankelijk van drugs en alcohol. En dan heb je nog de economisch daklozen, die door financiële problemen zoals armoede of werkloosheid dakloos zijn geworden. Effectieve ondersteuning en opvang zijn voor al deze verschillende groepen essentieel, vooral tijdens de wintermaanden.
Hoe kijkt Nederland naar daklozen
Straatburgemeester Johnny Freskens van Breda laat weten dat in Nederland het stigma rondom dak- en thuislozen is dat zij verslaafd zijn en psychische problemen hebben, vaak onterecht. Dat stigma komt oorspronkelijk uit de Bijbel, legt hij uit. Lazarus is de beschermheilige van de daklozen. Hij lag als leprapatiënt aan de rand van de stad, was een bedelaar, maar mensen liepen met een boog om hem heen. Ook schijnt hij een dronken man te zijn geweest. Dat is wat daklozen ook ervaren, zegt hij.
Maar is dat echt hoe Nederlanders naar daklozen kijken? Wat doen wij echt als we een dakloze zien? EO jongerenplatform BEAM deed er onderzoek naar. Hieronder kun je bekijken hoe dat ging!
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenDit is de discussie
Een warm plekje voor daklozen
Buiten slapen in de kou is echt geen pretje. Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat daklozen toch een beetje warm blijven in de winter?
Rick heeft nu een huis, maar heeft zeventien maanden lang op straat gewoond in Breda. Ook in de winterperiode heeft hij buiten geslapen, met temperaturen die zo laag waren als -13 graden.
“Ik had altijd een pallet liggen, omdat je altijd moet zorgen dat je boven de grond ligt. Anders lig je ’s ochtends vastgevroren.”
Om warm te blijven nam hij verdovende middelen. Dit verdunt je bloed, waardoor je het warmer krijgt.
Voor mensen die in dezelfde situatie zitten als Rick, zijn er winteropvangen. Op die manier hoeven ze niet in de kou te blijven. Maar toch kiest niet iedereen ervoor om naar de opvang te gaan. Toen Rick nog dakloos was, was hij er daar een van.
“Ik wilde juist stoppen met drugs. En in die tijd was er nog een gedoogzone voor de deur. Als je daar buiten stapte, stonden er meteen drie dealers voor je neus.”
Nu is die gedoogzone er niet meer, maar gaat nog steeds niet iedereen die op straat slaapt naar de opvang. Johnny Freskens is straatburgemeester van Breda en vertelt waarom dat zo is: omdat alle dak- en thuislozen daar door elkaar zitten. Mensen met psychische problemen, verslaafde mensen en economisch daklozen.
"Je kunt je voorstellen dat er absoluut geen rust is en dat is wel iets wat je in je hoofd nodig hebt om alles op een rijtje te krijgen.”
Voor sommige mensen brengt op straat slapen dus meer rust dan slapen in de opvang. Voor die mensen heeft Hans Diks een oplossing: een sheltersuit. Een dikke jas en een slaapzak in één.
Het is echt bedoeld als noodoplossing en geen permanente oplossing. Diks geeft ze alleen weg als hij erop vertrouwt dat ze niet worden doorverkocht of achtergelaten, maar het kan echt een redding zijn.
"Ik heb er een aan een 20-jarige jongen gegeven. Hij lijkt echt geen 20: eerder 16 als je hem ziet. Een keurige, lieve jongen. Ik heb hem er een gegeven omdat hij in zijn auto slaapt. Hij heeft geen geld om die motor te laten draaien. Dus dat kereltje lag in zijn auto te vernikkelen. Nu niet meer.”
Hij doet het niet graag, omdat dat aangeeft dat het nodig is. En hij wil graag dat mensen niet meer dakloos hoeven te zijn. Maar dat betekent niet dat het hem niet raakt wanneer hij een dakloze helpt met de sheltersuit.
“Als mijn werk me niet meer raakt, dan moet ik stoppen. Heel simpel.”
Wat denk jij?
Ben jij of ken jij iemand die dakloos is geweest?
Dit is de dag
Luister het gesprek in Dit is de Middag (EO)
Ben je benieuwd wat Rick, Johnny Freskens en Hans Diks nog meer te vertellen hebben? Of wil je zien waar Rick in zijn tijd als dakloze lag? Of vraag je je af waarom hij met één oog open sliep? En welke rol spelen drank en drugs in dit hele verhaal? Bekijk de uitzending hieronder!
