Het varkentje wassen
Hoe zorgen we dat dieren het beter krijgen in de stal?
7 maart 2024 · 09:50
Update: 7 maart 2024 · 10:24
In gesprek met
Eline Vedder
Kamerlid (CDA) en boerin
"Boeren kunnen dit niet alleen oplossen"
Tjeerd de Groot
Kamerlid (D66)
"We moeten wetten maken en duidelijkheid bieden"
In het kort
Koeien horen in de wei en varkens moeten lekker kunnen wroeten. Weinig mensen zullen voorstander zijn van dierenleed. Veel Tweede Kamerleden zijn het dan ook eens dat het dierenwelzijn in Nederlandse stallen echt beter moet. Maar hoe regel je dat? Daarover is grote verdeeldheid.
Wat denk jij?
Ben jij bereid meer te betalen voor je vlees als er geen dierenleed aan te pas komt?
Dit is de situatie
Grote verdeeldheid
Dat het dierenwelzijn in Nederlandse stallen echt beter kan, daar is iedereen het wel over eens. Maar er is grote verdeeldheid over de manier waarop dit moet gaan gebeuren. Moeten boeren dit zelf gaan regelen met grote maatregelen of is er meer voor nodig? Daarover werd maandag gedebatteerd.
Drie jaar geleden werd een wetswijziging aangenomen van het (destijds) Partij voor de Dieren-Kamerlid Leonie Vestering. Deze moet ervoor zorgen dat dieren in de stallen niet meer belemmerd worden in hun natuurlijke gedrag. Dit zou betekenen dat alle nieuwe stallen vanaf 2025 aan de eisen moeten voldoen.
Wetswijziging: Dieren moeten hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen
'Het is niet langer toegestaan een dier pijn te doen of bij een dier letsel te veroorzaken, dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen met als doel het dier op een bepaalde manier te kunnen huisvesten.'
Landbouwminister Piet Adema heeft de wetswijziging niet uitgevoerd en noemt deze onuitvoerbaar. In plaats daarvan komt hij nu met een eigen plan om het dierenwelzijn te verbeteren, door bijvoorbeeld normen aan stallen te stellen, schrijft Nieuwe Oogst.
'Einde van de veehouderij'
De wetswijziging leverde veel kritiek op vanuit de landbouwsector. Zo zou het plan te grote aanpassingen vergen van agrarische ondernemers en nog niet voldoende zijn uitgewerkt. Zij vrezen dat dierenactivisten met dit voorstel in de hand naar de rechter zullen stappen om Nederlandse veehouders tot kostbare investeringen te dwingen of om bedrijfssluitingen te eisen, schrijft De Volkskrant.
Volgens BBB-voorvrouw Caroline van der Plas betekent het zelfs het "einde voor de veehouderij" als de wet wordt aangenomen, omdat het boeren miljoenen gaat kosten. "Je hele concurrentiepositie is weg", zegt ze tegen het AD. "Supermarkten gaan dan voor hun vlees naar Oost-Europa."
Dit is de discussie
Hoe verbeter je het dierenwelzijn?
Veel Tweede Kamerleden willen dat het dierenwelzijn echt verbetert, maar er is grote verdeeldheid over de manier waarop. Heb je aan een wet genoeg? Is dit alleen de verantwoordelijkheid van boeren of ook van supermarkten?
Voor Tjeerd de Groot (Kamerlid D66) is de oplossing overzichtelijk: giet het in een wet, vertelt hij in Op1. Maak deze streng en duidelijk, zodat veehouders gedwongen worden om de situatie te verbeteren.
"Zorg dat je de stallen aanpast, zodat het dier ook een beetje een gelukkig leven heeft. Varkens houden we bijvoorbeeld in grote stallen, dicht op elkaar en met weinig licht. Uit verveling gaan ze aan elkaars staarten knabbelen, waardoor deze nu worden afgeknipt. Op dit moment doen boeren niks verkeerd, omdat ze zich aan de wet houden. Pas de wet aan en geef boeren de tijd om zich aan te passen."
De wet aanpassen? Er is meer nodig dan alleen dat, vindt Tweede Kamerlid Eline Vedder (CDA), zelf ook boerin. Boeren zijn volgens haar nooit goed geholpen om daadwerkelijk de stap te zetten:
"Als boerin wil ik van alles voor de dieren, maar word ik beperkt in mijn mogelijkheden omdat ik er domweg het geld niet voor heb. Een boer kan dit niet alleen oplossen, daar heb je de hele keten voor nodig: de bank, de supermarkten en de overheid. Voor het eerst sinds lange tijd zitten die partijen nu met elkaar aan tafel en erkennen ze dat ze er een verantwoordelijkheid in hebben."
Er is genoeg gepraat over dierenwelzijn vindt De Groot. Het wordt volgens hem tijd om nu echte stappen te maken.
"Het voornemen om dierenwelzijn te verbeteren stamt al uit 2002. Dan zijn er partijen die zoeken naar draagvlak. Ik zit in de politiek om echte stappen te zetten. We zullen wetten moeten maken en duidelijkheid bieden. Laten we het meteen goed doen, door de stallen ook aan te passen voor het klimaat. Dat is 3 halen, 1 betalen."
Wat is er nodig?
Hoe kun je er in de praktijk voor zorgen dat dieren geen letsel wordt toegebracht, zoals het afknippen van varkensstaarten?
Volgens De Groot kun je met een aantal oplossingen al veel doen.
"Er zijn al veel boeren die laten zien dat het kan. Je kan varkens houden, maar het kost wat meer ruimte en ze zullen meer speelruimte moeten hebben. De oplossingen zijn er, maar dat moeten we met elkaar organiseren en zorgen dat de rest ook aansluit. We moeten die duidelijkheid in een wet gieten zodat het ook gebeurt. Plaats zo’n wet in de tijd, zodat het over een aantal jaar met elkaar is gedaan."
Maar één ding noemt De Groot niet: geld, aldus boerin Vedder. Dat is juist hard nodig, zegt zij.
"Ruimte en speelmateriaal? We hebben domweg ook meer geld nodig. Als we het alleen in de wet zetten, zullen boeren omvallen omdat ze het financieel niet op kunnen brengen. Zelf moest ik eens kiezen tussen een zesdaagse kampeervakantie met mijn kinderen of het repareren van de koeborstel. Dat zijn de marges waar we het over hebben. Op deze manier gaat de veehouderij over de kop en verschuift de productie gewoon naar landen waar ze het echt niet beter doen."
Van de stal naar de supermarkt
Je moet niet alleen naar boeren wijzen voor de oplossing, vindt Vedder. Zo spelen supermarkten een grote rol in de keten, aldus het Kamerlid.
"Ik zie supermarkten eindelijk de beweging naar voren maken. Dat hebben ze lang niet gedaan en dat heeft me kapot gefrustreerd. Nu moeten ze doorzetten. We hebben veel boeren, weinig inkopers en dan weer veel consumenten. Daar zit de sleutel. Als zij hun commitment serieus nemen kun je een basis stellen in dierenwelzijn en maak je het voor de grote groep boeren ook mogelijk."
Maar je kan niet alleen naar supermarkten wijzen, vindt De Groot. Heel de economie hier omheen moet volgens hem anders georganiseerd worden.
"De varkenshouder krijgt 10% van de opbrengst van zijn varken. 60% is voor de veevoerleverancier en 30% voor de slagerij. De Quote500 staat vol met mensen die ontzettend veel geld verdienen aan de boer. We moeten dan ook niet alleen het dierenwelzijn regelen, maar ook de economie anders organiseren. Het is belachelijk dat je als boer niet op vakantie kunt. Op dit moment heeft de verwerkende industrie een kostprijsstrategie waarbij er voor een zo laag mogelijke kostprijs zoveel mogelijk geproduceerd wordt."
Dit is Op1
Wil je het hele gesprek terugluisteren in Op1? Dat kan hier of via NPO Start.
