To infinity, and beyond!
Moeten we grondstoffen halen op de maan om de aarde te redden?
23 oktober 2023 · 09:30
Update: 27 oktober 2023 · 11:26
In gesprek met
Arno Wielders
Ruimtevaartdeskundige
"Als wij als mensheid de komende honderd miljoen jaar alleen maar op de aarde blijven, gaan we het niet overleven."
Vincent Icke
Hoogleraar Sterrenkunde
"De ruimte ingaan om de aarde te redden is echt onzin."
Marjolijn van Heemstra
Journalist en filosoof
"Al dit kapitaal en al die invloed kunnen ze ook inzetten om hele grote belangrijke veranderingen teweeg te brengen op aarde. Dat vind ik echt crimineel, dat dat niet gebeurt."
Angelo Vermeulen
Ruimtebioloog
"De maan zal een deel worden van de diverse plaatsen waar de mens gaat wonen."
In het kort
Van raketten tot planeten, de ruimte fascineert ons allemaal. En tegenwoordig komt de ruimtevaart steeds dichterbij de gewone mens, want de eerste toeristische ruimtevlucht is al geweest. Maar heeft het heelal ons niet meer te bieden, bijvoorbeeld aan grondstoffen? Kunnen we de ruimte benutten om onze aarde te redden?
Wat denk jij?
Zou jij een ruimtevlucht willen maken als daar de mogelijkheid toe was?
Dit is de situatie
Grondstoffen uit het heelal
Veel landen willen de laatste jaren weer naar de maan, en er wordt zelfs gefantaseerd over mijnbouw daar. Dit jaar lukte het India nog als eerste om een maanlander op de zuidpool van de maan te parkeren. De Verenigde Staten zijn van plan om uiterlijk in 2025 voor het eerst sinds 1972 weer mensen op de maan te zetten. En ook Rusland, Japan, Israël, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben maanmissies geprobeerd of nog op de planning staan.
De hoofdmotivatie? Het winnen van grondstoffen uit de ruimte. Op dit moment zijn deze grondstoffen nog genoeg op aarde te vinden, maar volgens wetenschappers vormt de beschikbaarheid van bijvoorbeeld kobalt vanaf 2030 al een flink probleem.
Welke grondstoffen zijn er eigenlijk in de ruimte te vinden?
Ook is er op de maan een gas te vinden, Helium-3, dat in de toekomst gebruikt zou kunnen worden als energiebron.
Kortom: de ontwikkelingen rond de ruimte zijn in volle gang. Zo wil Elon Musk met zijn commerciële ruimtevaartbedrijf SpaceX in 2050 een zelfvoorzienende stad op Mars vestigen. Ook kijken bedrijven hoe ze bepaalde rotsblokken die in de ruimte zweven misschien kunnen gebruiken als land om op te verbouwen. Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA kijkt hoe ze water op de maan kunnen gebruiken om daar weer raketbrandstof van te maken. Ook wordt er nagedacht over het verplaatsen van vervuilende fabrieken op aarde naar de ruimte.
Dit is de discussie
Is de ruimte onze redding?
Kunnen we en ook moeten we de ruimte gebruiken om onze aarde te redden? Er is veel enthousiasme, maar ook veel kritiek.
Journalist Marjolijn van Heemstra is een ontzettend grote ruimteliefhebber, maar ze is 100% tegen commerciële uitbuiting van het enige landschap waar heel de wereld op uitkijkt, zo zegt ze bij Dit is de Kwestie (EO). Ze snapt de nieuwsgierigheid en de de drang om meer te verkennen zeker. Maar volgens haar moeten we niet doen alsof kapitalisme de 'only way to go' is: als we minder grondstoffen hebben op aarde, is een oplossing ook om die grondstoffen minder te consumeren.
"Ik ben voor een andere manier van denken. Je ziet dat mensen als Elon Musk alleen maar bezig zijn met 'we gaan naar Mars' (...), net als veel andere rijken, maar ondertussen niet met wat er hier en nu moet gebeuren. Want al dat kapitaal en al die invloed kunnen ze ook inzetten om hele grote belangrijke urgente veranderingen teweeg te brengen op aarde, die nu nodig zijn. En dat vind ik echt crimineel, dat dat niet gebeurt."
Ruimtevaartdeskundige Arno Wielders ziet het in ieder geval wel zitten. Het liefst zou hij zelf zijn ruimtepak aantrekken en naar Mars gaan. Het idee dat we juist minder kapitalistisch moeten worden en moeten consuminderen, noemt hij een illusie.
"Als eerste hebben we onze plicht in het Westen om ervoor te zorgen dat de rest van de mensheid op eenzelfde welvaartsniveau komt te staan als wij. Dat betekent dat we de komende jaren alleen maar energierijker moeten worden, want we willen die mensen ook uit de armoede halen. Dus dat betekent dat we meer moeten gaan doen."
"Als wij als mensheid de komende honderd miljoen jaar alleen maar op de aarde blijven, gaan we het niet overleven. Dan komt er een keer een rotsblok langs die inslaat, en is de hele samenleving weg."
Hoogleraar Sterrenkunde Vincent Icke staat juist bekend om zijn stellige uitspraken dat de mens niks in de ruimte te zoeken heeft. Volgens hem kunnen we de ruimte in onze buurt heel goed gebruiken, bijvoorbeeld met communicatiesatellieten. Maar dan vooral om de aarde te bestuderen, en niet om de ruimte in te gaan om de aarde te redden.
"Ik vind het dom, vanwege het feit dat we weten dat het niet kan. (...) Per jaar hebben we iets van 200 miljoen kilogram lithium nodig om te maken wat we zouden willen maken. Je kunt met één raket heen en weer ongeveer 100 kilogram puur materiaal terughalen naar de aarde. (...) Dat betekent dat als je de lithiumoogst uit de ruimte zou willen halen, dat je per jaar ongeveer 100.000 raketten moet lanceren. Dat gaat gewoon niet."
"Er wordt veel te gemakkelijk gedacht over de technische moeilijkheden van dingen in de ruimte brengen. Door de mensen die dit propageren, zoals Elon Musk en consorten, wordt er gedaan alsof je zo'n raket net binnenhaalt als wanneer je een nieuwe fiets gaat kopen. (...) Wat ik er vooral op tegen heb, is dat ze de negatieve kant van de menselijke geest proberen te exporteren. (...) Dat is die cowboymentaliteit die ons op aarde zoveel schade heeft gedaan."
Angelo Vermeulen is het niet met Icke eens. Hij denkt niet alleen dat we grondstoffen uit het heelal gaan halen, hij denkt zelfs dat de maan een deel zal worden van de verschillende plaatsen waar de mens zich gaat vestigen.
"Op termijn, dat kan nog wel enkele honderden jaren duren, zullen we op verschillende plekken in het zonnestelsel gaan wonen. (...) Toen de mens wegtrok uit Afrika, als men toen tegen die mensen had gezegd: op termijn zullen wij in het Noordpoolgebied gaan leven en daar een hele cultuur gaan ontwikkelen. Dat had men nooit kunnen voorstellen. Dat was ondenkbaar. En toch is er een prachtige cultuur ontstaan. Ik kijk zo naar die kolonisatie van de ruimte. Dus ik vermoed op termijn dat het ook zo zal gaan."
Dit is hun verhaal
'Waarom niet naar de ruimte?'
De huidige ruimtevaartstudenten zijn misschien wel degenen die ooit de raketten ontwerpen die de grondstoffen van de ruimte naar de aarde zullen brengen. En zij zien daar ook wel het nut van in, vertellen ze in Dit is de Kwestie (EO). "Het dichtstbij bij aarde staan de maan en Mars. En als je naar daar kijkt, de maan is gewoon een heel grote steen. En Mars is best wel heel dood", zegt student Aeronautical Engineering Javor Koop. "Dus ik denk dat als wij daar fabrieken neerzetten, dan weet ik niet hoeveel je nog kapot kan maken. Behalve als je steen heel belangrijk vindt."
Ook student Timo van Spelden ziet het wel zitten. "Als jij een machine ergens op een asteroïde kan zetten waar niks anders leeft en waar het eigenlijk geen schade aan kan richten, zou ik denken: waarom niet?"
In de aflevering van Dit is de Kwestie (EO) over dit onderwerp zie je hoe de studenten een testlancering doen van een raket waar ze anderhalf jaar aan gewerkt hebben.
Meer zien? Kijk Dit is de Kwestie
Deze uitzending zie je op woensdag 25 oktober om 22.29 uur op NPO2! Andere uitzendingen van Dit is de Kwestie (EO) kun je terugkijken op NPO Start!
Wat denk jij?
