Kankerwaarschuwing op alcohol, net als bij sigaretten, kwestie van tijd? 'We mogen toch ook genieten'
10 januari 2025 · 13:41| Leestijd: 6 min
Update: 10 januari 2025 · 13:41
In dit artikel aan het woord
"Dit gaat ook in Europa gebeuren op langere termijn."
"Mensen denken: het is weleens genoeg geweest, we mogen toch ook genieten?"
In het kort
Moet er een kankerwaarschuwing komen op alcoholische drank? In de Verenigde Staten wordt er serieus over nagedacht, en het zou niet de eerste keer zijn dat Europa iets later volgt.
Samenvatting van DIT artikel
In de Verenigde Staten pleiten artsen voor waarschuwingslabels op alcohol, zoals die al bestaan op sigaretten, om consumenten bewust te maken van het risico op kanker. Alcohol verhoogt de kans op zeven soorten kanker, waaronder borst- en darmkanker. In Nederland veroorzaakt alcohol jaarlijks 1.140 gevallen van kanker. Toch drinkt het merendeel van de bevolking regelmatig een drankje. De Gezondheidsraad adviseert maximaal één glas per dag, maar veel mensen drinken meer. Volgens Wim van Dalen (STAP) is het belangrijk dat consumenten beter geïnformeerd worden en verwacht hij dat waarschuwingslabels op termijn ook in Europa zullen komen. Ierland loopt hierin al voorop.
Er is echter weerstand tegen deze etiketten. Petra de Boevere van de SlijtersUnie vindt dat bewustwording beter via campagnes kan worden gedaan en benadrukt dat de alcoholconsumptie in Nederland al daalt. Ze stelt dat waarschuwingen op etiketten slecht zijn voor de marketing van kwaliteitsproducten. Van Dalen vindt dat consumenten recht hebben op duidelijke informatie over gezondheidsrisico’s, zonder angstaanjagende beelden. Hoewel mensen zelf mogen beslissen of ze drinken, kan betere voorlichting helpen om schade door alcohol te verminderen, vooral bij jongeren.
Wat denk jij?
Wist jij dat alcohol kanker kan veroorzaken?
Aantal reacties: 0
Dokters in VS willen een waarschuwing op drank
In de Verenigde Staten hebben ze het er al dagen over: een stel artsen heeft opgeroepen om alcoholische dranken een etiket te geven waarop staat dat ze kankerverwekkend zijn. Net als bij sigaretten nu al gebeurt, dus. Surgeon general Vivek Murthy, roept namens de beroepsgroep op om dit te doen, zodat duidelijk wordt dat alcohol het risico op zeven soorten kanker verhoogt.
Wat is een surgeon general?
Een surgeon general is een belangrijke gezondheidsfunctionaris in de Verenigde Staten. Hij fungeert als de belangrijkste publieke gezondheidsexpert en woordvoerder van de federale overheid op het gebied van volksgezondheid.
Alcoholconsumptie leidt tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van borst-, darm-, lever- en andere kankers, zegt Murthy. Zijn advies geldt voor alle soorten alcoholische dranken, zoals bier, wijn en sterke drank.
Welke soorten kanker kun je krijgen door alcohol?
Het drinken van alcohol verhoogt het risico op verschillende soorten kanker. Dit volgens het KWF:
- Mondkanker, keelkanker en strottenhoofdkanker
Alcohol kan het slijmvlies in je mond en keel beschadigen, waardoor de kans op kanker toeneemt. - Slokdarmkanker
Alcohol beschadigt de binnenkant van de slokdarm, vooral in combinatie met roken. - Borstkanker
Alcohol kan invloed hebben op hormonen zoals oestrogeen, wat het risico op borstkanker kan vergroten. - Darmkanker
Alcohol kan de cellen in je darmen beschadigen en daardoor het risico op darmkanker verhogen. - Leverkanker
Overmatig drinken kan je lever beschadigen, wat kan leiden tot leverkanker.
In Nederland lijkt alcohol drinken ook de normaalste zaak van de wereld. In 2023 drinkt 77,2% van de Nederlandse bevolking weleens alcohol. Van de bevolking van 18 jaar en ouder houdt 44% zich aan het drinkadvies van de Gezondheidsraad. Van de 18-plussers drinkt 6,7% overmatig en 7,9% drinkt zwaar. Dat blijkt uit de cijfers van Trimbos. En dat is niet zonder gevolgen: 1.140 gevallen van kanker in Nederland komen door alcohol.
Gezondheidsraad: niet drinken, of een standaardglas per dag
In Nederland adviseert de Gezondheidsraad niet te drinken, of in ieder geval niet meer dan één standaardglas alcohol per dag.
Wat is een standaardglas alcohol?
Een eenheid alcohol is de hoeveelheid alcohol in één standaardglas. Dit bevat ongeveer 10 gram pure alcohol (ethanol). Een standaardglas bier, wijn of sterke drank heeft evenveel alcohol. Maar in de praktijk worden glazen vaak voller geschonken, waardoor ze meer alcohol bevatten dan een standaardglas.
Als je 'matig drinkt', zoals Trimbos definieert, drink je al meer dan dit advies: als vrouw drink je dan acht tot dertien glazen per week, en als man acht tot twintig. Je drinkt overmatig als je als man meer dan 21 glazen alcohol per week drinkt en meer dan 14 glazen alcohol per week als vrouw. En je spreekt van zwaar drinken als iemand minstens één keer per week ten minste 4 (voor vrouwen) of ten minste 6 (voor mannen) glazen alcohol op één dag drinkt.
Wat denk jij?
Vind jij dat er een waarschuwingslabel moet komen op alcoholproducten?
Aantal reacties: 0
Alcohol moet een etiket krijgen met een kankerwaarschuwing. Of niet?
Is het daarom ook in Nederland nodig om waarschuwingslabels op alcohol te plakken? Petra de Boever van de SlijtersUnie, een belangenorganisatie voor slijters, denkt niet dat Europa het voorbeeld van Verenigde Staten snel zal volgen. Het wordt lastig om het daar in Europa met alle 27 lidstaten over eens te worden, denkt zij. Sommige landen, zoals Frankrijk, zien alcohol als landbouwproduct, wat dat nog ingewikkelder maakt. De Boevere ziet zelf ook niks in het idee:
"Als jij een fles van honderd of tweehonderd euro koopt als cadeautje, wil je niet dat er één of andere vreselijke foto op staat. Voor de business van slijters is het niet goed: marketing is in onze branche heel erg belangrijk. Zowel bij wijnen en speciaalbieren als bij sterke drank. Ik spreek veel met de producenten en brancheverenigingen, en die zijn zich zeker bewust van de risico's. Die dragen dat ook uit. Ze willen op een verantwoorde manier mooie producten verkopen."
"Wat we al jaren doen, is uitdragen dat minder drinken en bewuster omgaan met alcohol beter is. Dat zie je ook in de cijfers rondom de gemiddelde inname van alcohol, het afgelopen jaar zijn die in Nederland alleen maar gedaald. (...) Ik denk dat mensen ook denken: het is weleens genoeg geweest, we mogen toch ook genieten?"
Wordt er inderdaad minder alcohol gedronken door Nederlanders?
Uit de laatste cijfers van Trimbos (2023), blijkt dat het percentage van de volwassen bevolking dat geen alcohol drinkt of niet meer dan één glas per dag, gestegen is van 37,4% in 2014 naar 41,5% in 2019. In 2020 nam dat aantal verder toe naar 44,4%, en sindsdien is het gestabiliseerd rond de 44%.
Het percentage overmatige drinkers is gedaald van 9,9% in 2014 naar 6,9% in 2020. In 2023 drinkt 6,7% van de volwassenen overmatig.
Zwaar drinken blijft sinds 2014 schommelen rond de 8 á 9%.
Boevere ontkent niet dat alcohol kan zorgen voor kanker, maar nuanceert:
"Je krijgt een wat verhoogd risico. Bij sommige kankersoorten heb je zonder alcohol 12% kans, en met alcohol 14%. Maar dat kun je mensen ook wel vertellen in bewustwordingscampagnes, dat hoeft niet op die fles. Het staat ook niet op een zakje friet, bij koekjes of op ijs. Er zijn al bewustwordingscampagnes; daar hebben de gezondheidsorganisaties zich ook aan verbonden in het preventieakkoord. Wij, aan onze kant, hebben toegezegd dat wij op een verantwoorde manier alcohol verkopen. Minder maar beter. Als we dat met zijn allen gaan uitdragen, hoeft dat toch helemaal niet op die etiketten?"
Volgens Wim van Dalen is het heel logisch dat de Verenigde Staten bezig zijn met een alcoholwaarschuwing. De stichting waar hij bij aangesloten is, het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP), is blij dat het land zich zo duidelijk uitspreekt voor dit etiket. Volgens hem wordt die informatie, dat alcohol kankerverwekkend is, de gemiddelde drinker op dit moment 'onthouden'.
"De alcoholindustrie is er heel slim in om deze kernachtige informatie [dat alcohol kankerverwekkend is, red.] niet aan de consumenten te communiceren, omdat het natuurlijk harde informatie is - al is die al heel lang bekend. Ongeveer 40% tot 50% van de bevolking is zich hier maar van bewust. Het gaat om kanker hè, dat is niet zomaar iets. Het gaat om aantoonbare, essentiële informatie over een product dat wij echt onderschat hebben."
Van Dalen verwacht dat we in Nederland op termijn ook waarschuwingsetiketten terug gaan zien op alcoholproducten.
"Dit gaat ook in Europa gebeuren op langere termijn. En we hoeven daar niet op te wachten: Ierland gaat er nu al mee beginnen, dus we kunnen ook in Nederland die keuze maken. (...) Het gaat ook niet om enge plaatjes, maar om informatie. We willen mensen ook niet bang maken. Uit onderzoek blijkt dat het zeer overtuigend werkt als je zorgvuldig informeert, in korte teksten, en plaatjes of foto's maakt van mensen die dit probleem ondervonden hebben."
Van Dalen benadrukt dat hij niet vindt dat iedereen pertinent moet stoppen met alcohol drinken:
"Mensen mogen zelf doen wat ze willen, maar ze hebben recht op deze informatie. We hopen dat die schade terug wordt gedrongen; dat gaat om lichamelijke schade en kosten. Het heeft ook met jongeren te maken: als je kijkt naar meisjes van 16, 17 jaar, en als je kijkt naar studenten die heel veel drank consumeren, leven die mensen absoluut korter door het risico op kanker. Dat is een keihard feit, en dat mogen we niet wegpoetsen."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Petra de Boevere van de de SlijtersUnie en met Wim van Dalen van STAP. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Gooische Vrouwen onder vuur door alcoholgebruik: 'Je hebt een voorbeeldfunctie'
Gooische Vrouwen onder vuur door alcoholgebruik: 'Je hebt een voorbeeldfunctie'
