Blanco stemmen tijdens de verkiezingen: slim of verspilling?. — © Shutterstock

Blanco stemmen bij de verkiezingen: slimme protestactie of complete verspilling van jouw stem?

vandaag · 15:00| Leestijd:3 min

Update: vandaag · 15:00

Moeten we weer verplicht naar de stembus met verkiezingen?

In het kort

Tijdens de verkiezingen komen veel mensen voor een lastige keuze te staan: op wie stem ik? Soms weet je het gewoon niet, of ben je het met geen enkele partij eens. Dan kan je blanco stemmen. Maar wat houdt een blanco stem in?

Wat denk jij?

Heb jij weleens blanco gestemd?

JaNee

Blanco stemmen betekent dat je naar het stembureau gaat, maar op je stembiljet geen enkel vakje aankruist. Je levert dus je papiertje leeg in, maar stemt daarmee op: niemand.

Hoe wordt de zetelverdeling bepaald?

Stel je voor: er zijn 100 mensen die stemmen. Van die 100 stemmen zijn er 5 blanco. Dit betekent dat slechts 95 stemmen meetellen voor de zetelverdeling. Blanco stemmen tellen namelijk niet mee bij de verdeling van zetels in de Tweede Kamer. Ze worden eigenlijk gewoon genegeerd in de uitslag. Dat betekent dat jouw blanco stem niet wordt toegewezen aan een partij en dus ook niet aan de grootste partij, zoals sommige mensen denken.

Mythes over blanco stemmen ontkracht

Er bestaan veel misverstanden rondom blanco stemmen. Eén van de grootste is dat een blanco stem automatisch naar de grootste partij gaat. Dit is niet waar, maar waarom denken mensen dat?

Omdat blanco stemmen niet aan een specifieke partij worden toegewezen, veranderen ze niets aan de onderlinge verdeling van de zetels, behalve dat er minder restzetels beschikbaar zijn. Hierdoor worden partijen met veel stemmen, meestal de grootste, het minst geraakt, terwijl kleinere partijen soms een zetel mislopen. Dit wekt de indruk dat blanco stemmen de grootste partijen helpen, maar eigenlijk gaat jouw stem nergens direct heen.

Een blanco stem wordt dus simpelweg niet meegenomen bij het verdelen van de zetels. Een andere misvatting is dat blanco stembiljetten invloed hebben op de uitslag, maar dit is ook niet het geval.

Waarom kiezen mensen dan toch voor blanco stemmen?

Ondanks dat een blanco stem geen directe invloed heeft op de zetelverdeling, kiezen sommige mensen er toch voor om blanco te stemmen. Dit komt omdat ze willen protesteren tegen het politieke systeem of omdat ze vinden dat geen enkele partij hun belangen vertegenwoordigt. Door blanco te stemmen laten ze zien dat ze meedoen, maar niet akkoord gaan met het bestaande aanbod.

Kortom: blanco stemmen telt mee voor de opkomst, maar verandert niets aan de zetelverdeling. Het is een statement, maar geen stem die de politiek daadwerkelijk beïnvloedt.