Leven om te werken, of andersom?
Is fulltime werken nog wel van deze tijd of kiezen we straks allemaal voor 32 uur?
27 november 2023 · 05:00
Update: 27 november 2023 · 05:00
In gesprek met
Bas van der Graaf
Predikant en theoloog
"We zitten in een systeem van: meer, meer, meer"
Annika van Veen
Ging minder werken
"Ik zat in een keurslijf dat steeds strakker ging zitten."
Thijs Launspach
Psycholoog en schrijver
"Er is steeds meer concurrentie voor onze tijd."
In het kort
Ben je de afgelopen jaren op zoek geweest naar een baan? Dan komt het je misschien wel bekend voor dat je heel veel vacatures tegenkwam voor banen van 24 of 32 uur per week. Waar is de 40-urige werkweek gebleven? Is fulltime werken niet meer van deze tijd?
Wat denk jij?
Hoeveel uur zou jij het liefst willen werken per week?
Dit is de situatie
Meer mensen willen minder werken
Hoeveel mensen ken jij die veertig uur per week werken? Grote kans dat het er niet zoveel zijn. Had je diezelfde vraag aan je ouders gesteld toen ze jouw leeftijd hadden, dan hadden ze er vast een flink aantal kunnen opnoemen. We zijn met z'n allen minder gaan werken.
Dat blijkt ook uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). En dat is best opvallend, want vroeger wilden veel mensen juist altijd een langere werkweek, om zo meer te verdienen. Maar onderzoek laat zien dat we daar anders over zijn gaan denken.
Waarom werken we minder?
Een belangrijke reden daarvan is dat mensen de balans tussen werk en privéleven belangrijker zijn gaan vinden. Vrije tijd, hobby's en tijd voor het gezin spelen voor veel mensen een belangrijkere rol.
Verder laten de cijfers zien dat deze verandering niet van de ene op de andere dag gaat. Het is een trend die al een tijdje bezig is. Het aantal mensen dat aangeeft meer te willen werken, daalt al jaren. Deze ontwikkeling kan gevolgen hebben voor hoe we in de toekomst naar werk en inkomen kijken. Mensen zijn niet alleen maar bezig met een hoger inkomen, maar vinden ook vrije tijd en levenskwaliteit belangrijk.
Wat is voltijd werken?
Wat zijn de gevolgen van minder werken?
Als steeds meer mensen minder willen werken, gaat dat op een bepaald moment gevolgen hebben. Een paar voorbeelden:
- Verandering op werk: Bedrijven moeten misschien anders gaan werken als werknemers minder uren willen. Ze moeten manieren bedenken om werk te verdelen of slimmer te werken in minder tijd.
- Gezondheid en geluk: Minder werken kan goed zijn voor hoe mensen zich voelen. Het kan stress verminderen en mensen gelukkiger maken.
- Nieuwe technologie: Bedrijven gaan misschien meer machines gebruiken als mensen minder werken. Dit kan betekenen dat machines sommige taken van mensen overnemen.
- Regels veranderen: De regels die we hebben over werk en geld kunnen veranderen als mensen minder werken. Het kan zijn dat we moeten nadenken over hoe we ons pensioen regelen en hoe we voor elkaar zorgen.
Dit is de discussie
Is voltijd straks verleden tijd?
Nu steeds meer mensen minder willen werken, is het de vraag of voltijd banen nog wel blijven bestaan. Als de ontwikkeling zich doorzet, wordt deeltijd werken straks normaal en voltijd werken de uitzondering. Het roept ook de vraag op: waarom werken we eigenlijk?
Bas van der Graaf is predikant en theoloog. Maar hij begeleidt en coacht ook mensen op het gebied van werk en zingeving. Volgens Van der Graaf zitten we economisch in een systeem van 'meer, meer, meer', een systeem waarbij groei bepalend is. Terwijl veel mensen individueel eigenlijk op zoek zijn naar iets anders. Dat zegt hij bij Geld of je Leven (EO).
"Is geld een motor om harder te werken? Of status? Mensen zoeken persoonlijk juist naar andere dingen. Ze vragen zich af: wie ben ik eigenlijk? En wat heb ik te doen in dit leven? Je ziet dus verschillende systemen met elkaar botsen. Ik vind het mooi om te zien dat er bij de jongere generatie, vanaf de millennials, een zoektocht op gang aan het komen is. Een zoektocht of we weer terug kunnen naar het idee van een missie, een roeping en betekenisvol zijn."
Annika van Veen besloot bewust om minder te gaan werken. Ze combineerde twee banen en deed daarnaast nog een vrijwilligersproject. Maar ze merkte dat ze niet toekwam aan bepaalde dingen waar ze graag mee bezig is. Annika beseft dat ze in een bevoorrechte positie zit, want niet iedereen is financieel in staat om dit te doen. Doordat ze veel gespaard heeft en zuinig leefde, kan ze het zich veroorloven om minder te gaan werken.
"Het ging er niet om dat het werk mij te veel was, of dat ik tegen een burn-out aan zat. Maar de totale optelsom van dingen die ik wilde doen, werd te veel. En daar was werk een groot onderdeel van. Het voelde iedere keer alsof mijn werk mij in de weg zat om leuke dingen te doen. Ik zat in een keurslijf dat steeds strakker ging zitten. Met pijn in m'n hart heb ik daarom één van de banen opgezegd."
Psycholoog Thijs Launspach schreef verschillende boeken over mentale gezondheid en werk. Het verhaal van Annika hoort hij om zich heen veel meer. In allerlei beroepsgroepen, van jonge artsen tot jonge advocaten. Volgens Launspach is het belangrijk om te kijken hoe we werk waarderen en wie welk werk doet. Hij benoemt dat 40% van de Nederlanders aangeeft zijn eigen werk zinloos te vinden, oftewel: dat hij of zij een 'bullshit baan' heeft.
"Als je baan geen betekenis heeft, of je die zelf niet inziet, dan wordt het heel moeilijk om dat lang vol te houden. Dan moet je er wel heel erg voor gecompenseerd worden of je moet het heel leuk vinden. Daarnaast past het ontzettend in deze tijd om te denken dat werk niet het enige belangrijke is in je leven. Er is ook zoiets als een sociaal leven, het goed bestieren van de 'BV Gezin', vrijwilligerswerk, mantelzorg. Voor al die dingen moet steeds meer plaats komen. Er is steeds meer concurrentie voor onze tijd."
Dit is het gesprek
Luister onze podcast
Benieuwd naar het hele gesprek? Luister hier naar Geld of je Leven (EO) waarin presentator Hans van der Steeg in gesprek gaat met Bas van der Graaf (predikant en theoloog), Thijs Launspach (psycholoog en schrijver) en Annika van Veen, die minder is gaan werken.
Dit maakten we ook
Wat denk jij?
