Wat is Wilders' strategie? 'Hij wil geen succes maken van dit kabinet'
13 oktober 2024 · 12:00| Leestijd: 5 min
Update: 14 oktober 2024 · 20:16
In dit artikel aan het woord
"Wilders weet - en dat weten zijn kiezers ook - dat hij niet al zijn partijpunten kan waarmaken."
"Ik denk dat het voor hem noodzakelijk is om daadkrachtig te zijn. Als hij dat niet doet, is hij de kern van alles wat de PVV ís kwijt."
"Wilders wil geen succes maken van dit kabinet; hij wil een succes maken van de populariteit van zijn eigen ministers."
In het kort
De PVV is de grootste partij van Nederland en Geert Wilders zit voor het eerst in de coalitie. Toch blijft de politicus nog regelmatig shockeren, net als toen hij oppositieleider was. Waarom doet hij dat?
Wat denk jij?
Ben jij blij met Wilders in de regering?
Aantal reacties: 0
Samenvatting van DIT artikel
Geert Wilders beleefde het afgelopen jaar grote successen: de PVV werd de grootste partij en de politicus kwam, na een eeuwigheid als oppositieleider, eindelijk in de coalitie terecht. Desondanks blijft Wilders zich controversieel uiten: hij levert via X felle kritiek op collega-politici en speculeert deze week zelfs over een val van het kabinet, omdat hij het niet eens kan worden met coalitiepartner NSC. Waarom doet hij zulke riskante dingen, terwijl hij net aan de macht is? Wat is zijn tactiek?
In Dit is Tijs (EO) reageren politicologen Julia Wouters en Matthijs Rooduijn en Wilders-kenner Geerten Waling.
Geert Wilders regeert, maar blijft kritisch
Het afgelopen jaar was bijzonder voor PVV-leider Geert Wilders. In november 2023 werd de PVV met 37 zetels voor het eerst de grootste partij bij de Tweede Kamerverkiezingen. Wilders onderhandelde vervolgens maandenlang over zijn eerste regeerakkoord mét PVV-stempel... En nu, na een eeuwigheid als oppositieleider, zit hij samen met de BBB, VVD en NSC officieel in de coalitie.
Ondanks al die successen blijft Wilders opzienbarende uitspraken doen op X. Begin deze week tweette de politicus bijvoorbeeld nog dat Femke Halsema 'het land uit moet', omdat de burgemeester in zijn ogen onvoldoende ingreep bij pro-Palestijnse demonstraties in Amsterdam. Wilders kreeg daarop veel kritiek van lokale politici én van zijn collega's in Den Haag.
- Wilders valt Halsema aan, Caroline van der Plas reageert: 'Niet mijn stijl'
Wilders valt Halsema aan, Caroline van der Plas reageert: 'Niet mijn stijl'
Over collega's in Den Haag gesproken: Wilders schuwt ook geen venijnige vetes binnen zijn coalitie. De afgelopen dagen speculeerde hij zelfs dat ons nieuwe kabinet op korte termijn kan vallen, omdat coalitiepartner NSC de asielnoodwet niet wil accepteren. Een spoedwet wil NSC wél steunen, maar daar neemt Wilders vooralsnog geen genoegen mee.
Simpele uitleg: wat is de asielnoodwet, en waarom wil NSC die niet accepteren?
Wat is de asielnoodwet?
De asielnoodwet houdt in, kort gezegd, dat de regering nieuwe asielplannen kan doorvoeren zonder dat die goedgekeurd hoeven worden door het parlement (oftewel: de Eerste- en Tweede Kamer).
Officieel mag zo'n noodwet alleen worden ingevoerd onder 'buitengewone omstandigheden', waarbij het voor de veiligheid van ons land belangrijk is dat de regering snel kan handelen.
Waarom wil NSC de asielnoodwet niet accepteren?
De NSC stelt dat er nog onvoldoende sprake is van 'buitengewone omstandigheden' op het gebied van asiel en migratie in Nederland. Zij weigeren daarom vooralsnog om de invoering van de asielnoodwet te steunen.
Zulke controversiële - en, mogelijk, riskante - uitingen zou je wellicht niet meer verwachten van Wilders, nu hij eindelijk florissant aan de politieke top staat. Wat wil hij hiermee bereiken?
Dit is de discussieDe tactieken van Wilders en de PVV
Volgens politicoloog Julia Wouters, bekend van de podcast De Spindoctors, is Wilders er vooral op uit om zijn eigen partij groter te maken. Het lot van kabinet-Schoof is daaraan ondergeschikt. Ze vertelt bij Dit is Tijs (EO):
"Als je succesvol wil regeren, wil je dingen bereiken. Wilders wil geen succes maken van dit kabinet; hij wil een succes maken van de populariteit van zijn eigen ministers, vooral op asielgebied. Volgens mij is dit kabinet al gevallen, alhoewel niemand dat hardop wil zeggen."
"Hij heeft dit kabinet eerder dan wel gered, maar dat was op een economische kwestie. Hij wil niet dat het kabinet daarop valt, hij wil dat het kabinet valt op het asielbeleid. En dan, vervolgens, wil hij kiezers vertellen: ‘Als je écht wilt dat asielmigratie aangepakt wordt, moet je mij nog groter maken, want anders lukt het niet.’
Wanneer heeft Wilders kabinet-Schoof 'gered'?
Volgens Nieuwsuur heeft Wilders tijdens begrotingsonderhandelingen, eind augustus 2024, voorkomen dat het kabinet zou vallen. De onderhandelingen liepen destijds vast omdat VVD-leider Dilan Yeşilgöz en NSC-leider Pieter Omtzigt het niet eens konden worden over welke bevolkingsgroepen extra financiële steun zouden krijgen in de begroting. Yeşilgöz dreigde toen om naar de pers te stappen en te vertellen dat het kabinet was gevallen.
Geert Wilders heeft toen een een-op-een-gesprek gevoerd met Omtzigt. Wat er in dat gesprek is gezegd is niet bekend, maar naderhand besloot Omtzigt om akkoord te gaan met de plannen van Yeşilgöz.
Matthijs Rooduijn, politicoloog aan de Universiteit van Amsterdam, denkt niet dat Wilders dit kabinet graag wil laten vallen. Op dit moment moét Wilders alleen standvastig blijven op bepaalde PVV-thema's. Hij vertelt:
"Hij heeft een boel partijpunten in de koelkast gezet, hij heeft water bij de wijn gedaan op het gebied van de Islam, hij is bereid geweest om geen premier te worden… Maar het lijkt alsof hij bewust op twee punten voet bij stuk wil houden: Eén, hij wil gebruikmaken van de extraparlementaire mogelijkheden, blijven schoppen tegen de regering. Twee, hij gaat geen millimeter inleveren op het gebied van migratiebeleid."
"Ik denk dat Wilders op dit moment ook inschat dat het voor hem noodzakelijk is om hierin daadkrachtig te zijn, want als hij dat niet doet, is hij de kern van alles wat de PVV ís kwijt."
Volgens Wilders-kenner Geerten Waling werkt de PVV-leider met een iets andere tactiek. Hij is het met Rooduijn eens dat Wilders idealiter in het kabinet wil blijven, maar Wilders wil ook dat de voor hem belangrijke thema's op de voorgrond blijven in het politieke debat.
"Wilders weet - en dat weten zijn kiezers ook - dat hij niet al zijn partijpunten kan waarmaken. Maar Wilders weet ook dat als hij zijn poot stijfhoudt en tegen die rechtsstaat opbotst, we in ieder geval met elkaar een debat voeren: Moet deze wet niet worden aangepast? Moeten we dit verdrag niet opzeggen?"
Bovendien: als het op Wilders' controversiële uitingen aankomt, wordt de soep volgens Waling nooit zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Als Wilders schrijft dat Halsema 'het land uit moet', kun je dat vergelijken met een leus als 'ga fietsen', zegt hij.
“Het probleem bij Wilders, net als bij Donald Trump, is dat zijn kiezers hem wél serieus nemen, maar niet letterlijk... En journalisten nemen hem wél letterlijk, maar niet serieus.”
Wat denk jij?
Wil Wilders dat dit kabinet overeind blijft?
Aantal reacties: 0
"Ik denk dat Wilders uit is op nieuwe verkiezingen"
Wat is de tactiek van Wilders? Wij vroegen het ons WhatsApp-panel. Enkele reacties lees je hieronder.
"Geert Wilders heeft maar één doel, dat is de Islamitische migratie terugdringen. Of dat nu links- of rechtsom moet gaan, dat interesseert hem niet. En mij, als PVV-stemmer, ook niet."
"Wat hij wil bereiken is simpel. Hij wil duidelijk aan zijn kiezers laten weten dat hij nog steeds dezelfde doelen en principes hanteert die hij tijdens de verkiezingen verkondigde, en dat hij daar niet van af zal wijken. Ook wil hij zich vast indekken voor het geval dat het kabinet valt. Hij zal zeggen dat het niet door hem komt, maar door de houding van andere partijen."
"Ik denk dat Wilders uit is op nieuwe verkiezingen. Dan krijgt hij waarschijnlijk nog meer stemmen. Alleen zal dan geen partij een coalitie met hem willen vormen. Misschien is dat wel beter, want zoals het nu gaat is ook niks."
Wil jij ook meepraten over dit soort onderwerpen en je mening laten horen? Meld je dan aan voor het DIT-WhatsApp-panel door op het blokje hieronder te klikken. Je WhatsApp-applicatie opent dan automatisch. Stuur 'DIT AAN', en je bent aangemeld!
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
Kijk Dit is Tijs (EO) terug
In Dit is Tijs (EO) gaat Tijs van den Brink verder in gesprek over de strategie van Geert Wilders met Geerten Waling, historicus en mede-auteur van een biografie over Wilders, Matthijs Rooduijn, politicoloog van Universiteit van Amsterdam, en Julia Wouters van de podcast De Spindoctors. Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.
Dit maakten we ook- Is het oneerlijk dat Geert Wilders geen premier wordt?
Is het oneerlijk dat Geert Wilders geen premier wordt?
- Waarom zoveel Nederlanders op de PVV stemmen: 'Het gaat niet goed met ons landje'
Waarom zoveel Nederlanders op de PVV stemmen: 'Het gaat niet goed met ons landje'
