Gen Z heeft het zwaar: groeit er een generatie op van softies?
26 juli 2023 · 14:30| Leestijd: 4 min
Update: 8 augustus 2024 · 16:09
In dit artikel aan het woord
"We leven steeds meer in een wereld waarin die prestatiedruk heel hoog wordt gevoeld. Je wordt overal op afgerekend."
"In plaats van dat ze denken: hier kan ik beter van worden, denken ze: hoe kan ik deze situatie ontwijken?"
"Om ze te bestempelen als overgevoelig of snowflakes, gaat me te ver."
"Een groot deel van de jongeren kan minder goed omgaan met emoties."
"Ik vind mijn generatie juist heel weerbaar."
In het kort
Jongeren worstelen met prestatiedruk en stress. Is deze generatie zwak, kan de jeugd minder aan dan oudere generaties, of iets er iets anders aan de hand?
Wat denk jij?
Bij welke generatie hoor jij?
Aantal reacties: 0
Is Gen Z een te softe generatie?
Altijd maar meer, beter, geweldiger - jouw succes heb je zelf in de hand. Die gedachte heerst momenteel heel erg in onze maatschappij. Het klinkt misschien motiverend, maar die instelling blijkt dus ook erg schadelijk te zijn. Het zorgt voor enorme prestatiedruk en stress onder jongeren.
De mentale problemen onder jongeren nemen toe. Dat blijkt uit onderzoek van Trimbos-instituut. Wat is er aan de hand onze jongere generatie: Gen Z? Zijn de jongeren zwak, kunnen ze minder aan dan oudere generaties, of iets er iets anders aan de hand?
Wat is Gen Z precies?
De jongeren die tussen 1997 en 2012 zijn geboren, noemen we generatie Z of Gen Z. Deze generatie leeft van jongs af aan in een grotendeels digitale wereld met smartphones, apps en social media. Ook groeit generatie Z op in een tijd van opkomend terrorisme, economische crisis en klimaatverandering. Nog niet zo lang geleden maakte deze generatie de wereldwijde pandemie mee. Omdat de jongeren opgroeien in onzekere tijden zoeken zij vastigheid in studie, baan en financiën.
Generatie Z voelt de constante druk om te presteren. Dat zorgt voor veel psychische klachten en stress onder studenten van deze generatie. Uit een onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat de helft van de studerende jongeren angst en somberheid ervaart. Ook zegt 40% van de studenten slaapproblemen te hebben. Een kwart van de jongeren heeft wel eens suïcidale gedachten.
Wat denk jij?
Heb jij veel last van prestatiedruk?
Aantal reacties: 0
Kloppen de vooroordelen over Gen Z?
Snowflakes, softies of overgevoelig: de typeringen voor de huidige generatie jongeren liegen er niet om. Is dat terecht? En waar komt dit door?
Robbert Dijkgraaf, demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, ziet de toename van mentale problemen onder jongeren ook.
De aanleiding? Dat de maatschappij ons leert dat je alles kan bereiken, als je er maar hard genoeg voor werkt. Heb je het niet gehaald? Dan heb je gefaald en dat is je eigen schuld. Door deze instelling neemt de prestatiedruk enorm toe en dat zorgt voor stress, zegt hij in Dit is de Dag (EO). Luister de hele aflevering hier.
"Het is een samenspel van factoren. Het heeft te maken wat de maatschappij van mensen vraagt. Ik denk ook een soort beeld wat we hebben gecreëerd van dat succes: dat is je eigen verdienste en daarmee falen is ook jouw eigen schuld. Daar raken mensen ook enorm gestrest van.”
Hoe je met stress omgaat, leer je helaas niet op school, zegt Dijkgraaf:
"Ik denk eerlijk gezegd dat we in het onderwijs heel erg de nadruk hebben gelegd op de cognitieve vaardigheden en op hoge cijfers halen. Maar wat voor vaardigheden heb je geleerd om überhaupt om te gaan met de stress in het leven?"
Het oordeel dat mensen hebben over Gen Z, is zeker niet terecht, vindt Dijkgraaf. Het onderwijs is echt veranderd en de druk daarbij ook en hij vindt niet dat studenten zich aanstellen.
"Het studeren is echt wel veranderd. We leven wel steeds meer in een wereld waarin die prestatiedruk heel hoog wordt gevoeld. Je wordt overal op afgerekend." [...] "Ik denk dat mensen van mijn generatie heel voorzichtig moeten zijn om daar een oordeel over te vellen. Want dat was 10, 20, 30, 40 jaar geleden echt anders, toen was er veel meer ademruimte in het onderwijs."
Hoogleraar communicatiewetenschap Bas van den Putte signaleert ook dat studenten veranderd zijn. In Dit is de Kwestie (EO) vertelt hij over een nieuw fenomeen in de collegebanken: studenten krijgen liever geen vraag meer in de klas. Dat vinden ze spannend en dat willen ze niet.
Hoe komt dit? Volgens Van den Putte heeft een klein deel zich niet goed voorbereid. Maar ook blijkt dat ze het onprettig vinden om in zo’n vervelende, spannende situatie geplaatst te worden. Ze kunnen daar volgens Van den Putte niet zo goed mee omgaan.
"Studenten snappen niet altijd even goed dat ze vooral leren van zelf dingen doen en het zelf proberen te verwoorden van wat ze vinden. In veel beroepen zal je in soortgelijke situaties terecht komen waarbij je ook een verhaal moet vertellen aan een groep mensen of onverwachts moet reageren in een vergadering. Daar moet je mee leren omgaan. In plaats van dat ze denken: hier kan ik beter van worden, denken ze: hoe kan ik deze situatie ontwijken?"
Onderzoeker Jolien Dopmeijer snapt heel goed dat het zwaar is voor generatie Z. Volgens haar hebben jongeren te maken met een wereld die in de fik staat. Ze wijst op de diverse crises die zich nu opstapelen: de klimaatcrisis, de woningcrisis, de energiecrisis en oorlogen.
"Dit maken alle generaties nu mee, maar jongeren hebben nog een ontwikkelingsfase door te maken. Zij moeten zich nog leren verhouden tot dit soort situaties. Als volwassenen hebben wij daar al ervaring mee opgedaan. Het valt me op dat er wel een gevoeligheid bestaat bij jongeren. Maar om ze te bestempelen als overgevoelig of snowflakes, gaat me te ver. Ik denk dat dit gecreëerd wordt door omstandigheden, die de jongeren zelf niet hebben gemaakt."
Emeritus hoogleraar Jan Derksen zal niet snel een sterk oordeel vellen over de huidige generatie jongeren.
"Er is dan wel een onderdeel van die generatie die verwant is aan zulke kenmerken, maar geen overheersend deel. Wel zijn er subgroepen die wat kwetsbaarder zijn dan anderen, omdat ze niet goed hebben leren omgaan met hun emoties. Net als bij millennials wordt hun leven erg beïnvloed door social media."
Student: ''Het beeld van Gen Z klopt totaal niet''
Tess (21) is student en hoort bij generatie Z. Het beeld dat geschetst wordt klopt volgens haar totaal niet. Ze wijst erop dat er veel speelt in het leven van jongeren. Mensen zeggen bijvoorbeeld dat jongeren de toekomst hebben, maar ze vraagt zich af wat voor toekomst ze hebben. Tess wijst op de klimaatcrisis, een vastgelopen huizenmarkt, de flexibele arbeidsmarkt en ook de druk vanuit sociale media. Ze vindt dat haar generatie juist erg weerbaar is en zich inzet om dingen te verbeteren die een uitdaging vormen in de toekomst.
In Dit is de Kwestie (EO) gaat Tess samen met andere studenten in gesprek over mentale problemen. Kijk het hele fragment hier:
Praat mee
Is het een goed idee om vaardigheden als 'omgaan met stress' op school te leren?
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
