Is goedkope stroom binnenkort verleden tijd? 'We moeten eraan gaan wennen'

31 juli 2024 · 13:39| Leestijd: 6 min

Update: 5 augustus 2024 · 14:52

Geschreven doorMarinka

In dit artikel aan het woord

Sanne de BoerSpecialist energietransitie bij RaboResearch

"Alle maatregelen zijn uiteindelijk duurder dan dat wij leren om meer mee te bewegen met het aanbod van elektriciteit."

Remco de BoerEnergie-expert

"Het wordt gepresenteerd alsof dat onvermijdelijk is. Van ‘ja, dat is nu eenmaal de transitie’. Nou, nee."

In het kort

Je steekt de oplader van je telefoon in het stopcontact en hij begint op te laden, op elk moment van de dag, voor een vaste betaalbare prijs. Dat vinden we heel normaal. Maar... blijft dat wel zo? Zonnepaneeleigenaren kregen al eerder het advies om vooral stroom te gebruiken als de zon schijnt. Dit is volgens netbeheerders nodig om ons stroomnet in de toekomst betrouwbaar te houden. Maar is dat echt zo? Of wordt ons iets opgedrongen waar we niet op zitten te wachten?

Samenvatting van DIT artikel

Het elektriciteitsnet in Nederland zit vol door de toename van eigen stroomopwekking met zonnepanelen. Dit veroorzaakt pieken in het aanbod die niet altijd overeenkomen met de vraag naar stroom.

Energiebedrijven raden zonnepaneeleigenaren daarom aan om apparaten overdag te gebruiken om het net stabiel te houden en kosten te besparen als de salderingsregeling in 2027 vervalt. Energie-expert Remco de Boer stelt dat deze veranderingen komen door beleidskeuzes. Sanne de Boer van Rabobank vindt de energietransitie onvermijdelijk en benadrukt dat variabele stroomprijzen blijven bestaan, zelfs met kolencentrales of nieuwe kerncentrales.

Wat denk jij?

Wat voor energiecontract heb jij?

Een vast energiecontract

Een variabel energiecontract

Een dynamisch energiecontract

Aantal reacties: 0

Dit is de situatie

Overvol stroomnet

Misschien heb je het weleens in het nieuws gezien: ons elektriciteitsnet komt steeds voller te zitten. Sommige bedrijven kunnen al niet aangesloten worden op het net.

Om hoeveel bedrijven gaat het?

Bijna 9.500 grote bedrijven willen op dit moment een nieuwe of zwaardere stroomaansluiting, maar kunnen die niet krijgen. Dat blijkt uit cijfers van Netbeheer Nederland, die verzameld werden op verzoek van de Volkskrant. Hierdoor kunnen de bedrijven vaak nog niet verduurzamen. Zo willen fabrieken bijvoorbeeld gasvrij worden, of willen bedrijven laadpalen plaatsen op parkeerterreinen. Een jaar geleden ging het nog om 5.900 bedrijven.

Er is ook een wachtlijst voor bedrijven die zelf stroom willen terugleveren naar het net, daar gaat het om 7.539 bedrijven.

De angst is dat dit binnenkort ook voor huishoudens het geval is. Op dit moment krijg je als huisbezitter nog wel gewoon aansluiting op het stroomnet. Maar de vraag is hoelang dat nog duurt. Eerder dit jaar riep netbeheerder Stedin al op om openbare laadpalen voor elektrische auto's tussen vier uur 's middags en negen uur 's avonds uit te zetten. Volgens Stedin is dat noodzakelijk omdat op deze uren "het net uit zijn voegen barst".

Dat het elektriciteitsnet zo vol zit, komt onder andere omdat we zelf veel meer stroom opwekken met zonnepanelen. Nederland is wat zonnepanelen betreft koploper in Europa. Ook personeelstekorten in de energiesector helpen niet mee.

Stroomnet bijna overvol: zien we straks door de hoogspanningskabels het bos niet meer?
Stroomnet bijna overvol: zien we straks door de hoogspanningskabels het bos niet meer?

Door zonnepanelen is er nu in de middag regelmatig een piek aan duurzame stroom, maar dat is niet het moment waarop de meeste mensen stroom verbruiken. Dat zorgt regelmatig voor negatieve elektriciteitsprijzen.

Energiebedrijven: gebruik vooral stroom als de zon schijnt

Energiebedrijven zijn daarom deze zomer begonnen met een campagne om klanten aan te moedigen hun opgewekte zonnestroom veel meer zelf te gebruiken. Om die reden gaan de bedrijven batterijen, elektrische boilers en timers voor huishoudelijke apparaten aan de man brengen. Nu maakt het voor de zonnepaneelbezitter financieel nog niks uit als je overdag veel produceert en weinig gebruikt, maar wanneer de salderingsregeling in 2027 wordt afgeschaft is dat een ander verhaal: dan gaat dit wel geld kosten.

Wat is de salderingsregeling?

Met de salderingsregeling mochten mensen die zonnepanelen hadden, de extra stroom die ze op het net zetten later gratis gebruiken. Veel mensen hebben zonnepanelen gekocht omdat deze regeling bestond. Maar de politiek vindt dat deze regeling nu niet meer nodig is, omdat deze zijn doel bereikt heeft: mensen gebruiken nu meer milieuvriendelijke energie. Het plan is om de salderingsregeling tussen 2025 en 2031 stapsgewijs af te bouwen.

Daarom willen energiebedrijven dat hun klanten met zonnepanelen de wasmachine en vaatwasser aanzetten als de zon volop schijnt. Als je een elektrische auto hebt, moet je die op hetzelfde moment opladen. Elektrische boilers kunnen dan de overtollige stroom gebruiken om het water te verwarmen waarmee je 's avonds en 's ochtends doucht. Als je het geld hebt, kun je zelfs een thuisbatterij kopen om daarin stroom op te slaan.

Energiebedrijven bieden om deze redenen al dynamische energiecontracten aan:

Een dynamisch energiecontract is een contract waarbij de prijs van stroom elke uur verandert. Dit betekent dat de prijs niet altijd hetzelfde is, maar afhankelijk is van vraag en aanbod. Bijvoorbeeld, als veel mensen tegelijk stroom gebruiken, kan de prijs hoger zijn. Maar als weinig mensen stroom gebruiken, kan de prijs lager zijn.

Hier is hoe het werkt:

Uurprijzen: De prijs van stroom wordt elke uur aangepast. Je kunt de prijs van stroom voor elk uur van de volgende dag zien. Dit helpt je te beslissen wanneer je apparaten zoals wasmachines of vaatwassers het beste kunt gebruiken om geld te besparen.
Goedkope momenten: Stroom is vaak goedkoper op momenten dat minder mensen het gebruiken, zoals 's nachts of midden op de dag. Door je energieverbruik aan te passen aan deze goedkope momenten, kun je geld besparen.
Slimme meters: Om een dynamisch energiecontract te hebben, heb je een slimme meter nodig. Deze meter houdt je verbruik per uur bij en stuurt deze informatie naar je energieleverancier.
Voordelen: Je kunt geld besparen door je stroom te gebruiken wanneer de prijzen laag zijn. Daarnaast help je het elektriciteitsnet stabiel te houden door je verbruik te spreiden.
Nadelen: Het kan lastig zijn om altijd je stroomverbruik aan te passen aan de lage prijzen. Soms zijn de prijzen onvoorspelbaar, wat het moeilijk kan maken om altijd op de goedkoopste momenten stroom te gebruiken.

Met een dynamisch energiecontract kun je dus geld besparen door slim met je stroom om te gaan en je verbruik aan te passen aan de prijs. Maar daar moet je dus wel de tijd voor hebben.

Dit is de discussie

Gedachteloos de stekker in het stopcontact steken, kan dat in de toekomst nog?

Maar betekent dit dat we straks niet meer op elk moment van de dag ons wasje kunnen draaien of onze telefoon op kunnen laden?

Volgens energie-expert Remco de Boer zit dat er inderdaad aan te komen, zo zegt hij in Dit is de Dag (EO). Maar dat komt volgens Remco door eigen keuzes, en dus: beleid. Netbeheerders doen volgens De Boer alsof het onvermijdelijk is dat we anders met stroom moeten omgaan, maar dat klopt volgens hem niet helemaal.

Remco de Boer Energie-expert

"Er wordt gezegd: 'Het was in westerse landen vanzelfsprekend dat je altijd gewoon stroom hebt voor een normale prijs. En nu moeten we eraan gaan wennen dat dat niet meer zo is.' Het wordt gepresenteerd alsof dat onvermijdelijk is. Van ‘ja, dat is nu eenmaal de transitie’. Nou, nee, we maken nu beleid dat ervoor zorgt dat we hier steeds meer mee te maken krijgen."

"We hebben keuzes gemaakt, namelijk dat we eigenlijk primair over willen op zon en wind. En waar het uiteindelijk om gaat, is dat we die uitstoot reduceren. En dat kan ook op andere manieren. Dus het is niet alleen maar zon en wind."

Analist energietransitie bij de Rabobank, Sanne de Boer, denkt er iets anders over:

Sanne de Boer Specialist energietransitie bij RaboResearch

"Wat mij betreft is die transitie wél onvermijdelijk. En ik denk dat het beleid er wel degelijk op gericht is dat we altijd stroom hebben, maar op sommige momenten zal stroom goedkoop zijn en op andere momenten duur. Er zijn manieren om die variabiliteit af te zwakken - denk aan grootschalige batterijen, of stroom delen met buurlanden… (…) Maar al die maatregelen zijn uiteindelijk duurder dan dat wij leren om meer mee te bewegen met het aanbod van elektriciteit."

Zelfs als we de kolencentrales openhouden als backup en als we vier nieuwe kerncentrales neer gaan zetten, zoals de huidige regering wil gaan onderzoeken… Dan nog zal uiteindelijk echt het grootste deel van onze elektriciteit komen uit zon en wind. En dat betekent automatisch dat die prijzen variabel zullen blijven."