Kan je jongerengeweld zoals in Beverwijk voorkomen? 'Die jongens moeten de bak in'
vandaag · 16:47
Update: vandaag · 17:06
In dit artikel aan het woord
"Het is verschrikkelijk om te zien dat dit gebeurt in je eigen stad."
"Ik begrijp heel goed als half Nederland nu zegt: die jongens moeten de bak in. Maar alleen de harde aanpak werkt escalerend."
"Jongeren ontlenen status aan het plegen van geweld."
In het kort
Na dagen van online dreiging en straatgeweld tussen jeugdgroepen in Beverwijk, Heemskerk en Haarlem, heeft de politie afgelopen weekend meerdere personen aangehouden. Scholen zijn weer open, wijkagenten praten met leerlingen, maar de spanning blijft voelbaar. Wat kunnen we doen om jongerengeweld in de toekomst te voorkomen?
Wat denk jij?
Hoe moet jongerengeweld worden aangepakt?
Online en offline geweld
Een ruzie tussen rivaliserende groepen jongeren houdt Beverwijk en Heemskerk in zijn greep. De situatie escaleerde tijdens de feestweek van Heemskerk, waarbij schokkende beelden van mishandeling viraal gingen op social media. Op de beelden is een jongen te zien die naakt op de grond ligt, zijn ogen zijn afgeplakt met ducktape en er wordt een pistool in zijn mond geduwd.
De gebeurtenissen zorgden voor onrust bij ouders en jongeren in de omgeving. Daarom sloten middelbare scholen sloten afgelopen vrijdag hun deuren. De politie heeft meerdere personen aangehouden, waarvan een twintigjarige man uit Heemskerk nog twee weken vast blijft zitten. Is het gevaar nu geweken of enkel in de kiem gesmoord?
Probleemgedrag en escalatie
Raadslid Maurice Meijer zag de beelden van de mishandeling tijdens een raadsvergadering en vertelde erover in Dit is de dag (EO):
Maurice Meijer
Raadslid Samen Lokaal Beverwijk“Het is verschrikkelijk om te zien dat dit gebeurt in je eigen stad (...) De signalen van onrust kwamen al eerder tot ons. We kregen steeds meer berichten van ouders die hun kinderen bijvoorbeeld niet meer naar sportvelden durfden te sturen. (...) En dat geeft niet alleen maar een ongerust gevoel, maar het geeft ook echt een gevoel van onveiligheid in de stad.”
Jeugdoverlast is een probleem dat de gemeente Beverwijk niet onbekend is. In 2019 was de zogenaamde 'pilotenbende' actief. Een overlastgevende groep met jongeren die in een bepaalde wijk tientallen leeftijdsgenoten beroofden en mishandelden. Meijer geeft aan dat de incidenten van de afgelopen weken losstaan van deze groep. Hij benadrukt dat de gemeente bezig is met maatregelen:
“Gisteren is er een raadsvergadering geweest en we hebben onze burgemeester de ruimte gegeven om hier tegen op te treden. Het mag geen financiële kwestie zijn om dit op te gaan lossen. (...) Op de lange termijn willen we kijken naar de veiligheid in de wijk: waar voelen mensen zich onveilig? wat kunnen we doen?"
Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont legt uit hoe jongeren tot extreem gedrag komen:
Steven Pont
Ontwikkelingspsycholoog“Het zijn eigenlijk twee dingen: De één is groepsdruk. Op die leeftijd is de druk van de groep heel bepalend voor de gedragskeuze die je maakt. Het zijn altijd drie, vier jongeren die het niet in hun hoofd halen om dit soort dingen individueel te doen. Maar zodra ze in een groep zijn, ontstaat er een groepsgeweten. Als jongere lever je je individuele geweten over aan de groep. De daden van zo'n groep zijn daardoor sneller gewetenloos, omdat jouw geweten maar een klein gedeelte van de groep uitmaakt."
Daarnaast geven jongeren elkaar de schuld, volgens Pont.
"Er wordt vaak over dit soort jongeren gezegd: 'Ze hebben de verkeerde vrienden.' Maar de ouders van dat kind zeggen over het andere kind ook dat het een verkeerde vriend is natuurlijk. Ten tweede is hun brein nog niet volledig uitontwikkeld."
De groepsdruk in combinatie met een onontwikkeld brein, geeft volgens Pont "een giftige mix" wat probleemgedrag bij jongeren kan veroorzaken. Hij waarschuwt voor een eenzijdige aanpak:
"Ik begrijp heel goed als half Nederland nu zegt: die jongens moeten de bak in en 25 jaar krijgen. Maar we weten ook dat alleen de harde aanpak verder escalerend werkt. (...) Wat de maatschappij én ouders moeten doen is een tweesporenbeleid: Hard en helder zijn op normen en waarden en tegelijkertijd in contact blijven over de beleving en ervaring van jongeren."
Criminoloog Joran de Jong plaatst het geweld in bredere context. In zijn onderzoek naar jeugdgeweld komt hij al jaren beelden tegen van jongeren die met ernstig geweld geconfronteerd worden. Wat hij steeds vaker ziet zijn video's waarin iemand sorry moet zeggen op beeld, of erger: zichzelf moet uitkleden en allerlei verschrikkelijke dingen moeten doen onder dwang van geweld.
Joran de Jong
Criminoloog gespecialiseerd in jeugdgeweld“Wat uiteindelijk onder deze beelden ligt, is de straatcultuur waarin jongeren zijn ingebed. Daarin is rivaliserend groepsgedrag belangrijk. De jongere ontleent status aan het plegen van geweld. (...) Op het moment dat je dat op social media kan tonen aan honderden, misschien zelfs duizenden leeftijdsgenoten: dan werkt dat statusverhogend."
Ondanks de heftige beelden, waarin ook een (nep)pistool te zien is, zit er volgens De Jong waarschijnlijk geen georganiseerde misdaad achter de groepen.
"Ik wil een duidelijk verschil maken tussen straatcultuur en de onderwereld. Criminaliteit speelt zeker een rol in de status en identiteit die deze jongeren voor zichzelf proberen te vormen. (...) Maar om nou te zeggen dat het jongeren zijn uit een hardcore onderwereld, daar moeten we heel voorzichtig mee zijn. Enerzijds weten we dat niet. En anderzijds hoeft het ook niet zo te zijn, zelfs als je met een vuurwapen loopt."
De Jong pleit voor een betere samenwerking tussen de gemeente, scholen, jongerenwerk en de politie om het geweld tussen jongeren in de toekomst te voorkomen.
“Harde maatregelen zijn nu nodig en ook strafrechtelijk vervolgen als dat nodig is. (...) Vervolgens moeten we kijken: waar komt dit gedrag vandaan en hoe kunnen we het voorkomen? Wat vaak mis gaat is dat verschillende instanties niet weten hoe te handelen als er gewelddadige beelden van jongeren rondgaan, bijvoorbeeld. (...) Dat moet je vóór zijn. Het is belangrijk dat je juist in vredestijd afspraken met elkaar maakt."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister naar Dit is de dag
In Dit is de dag (EO) gaat Jan Willem Wesselink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Mentale gezondheid jongeren verder afgenomen: 'Groeiende crisis'
Mentale gezondheid jongeren verder afgenomen: 'Groeiende crisis'
