Hoe voorkom je dat jouw kind schulden maakt? 'De schaamte moet worden weggenomen'

Van Leeuwen en zijn collega’s komen steeds meer jongeren tegen die in de problemen komen door schulden. Van Leeuwen: "In ons bestand alleen al hebben we 45.000 jongeren tussen de 18 en 25 jaar die schulden hebben. En dan gaat het om jongeren die bij een incasso- deurwaardersorganisatie lopen. Dan heb je het over serieuze schulden tussen de paar honderd euro tot ruim tienduizenden euro’s."

Omgang met geld is veranderd

Van Leeuwen zag in de laatste vijf jaar een toename van 50% in het aantal jongeren dat betalingsproblemen heeft. De directeur denkt dat dat deels komt doordat jongeren nu op een andere manier met geld omgaan. "Vroeger werd er veel met contant geld betaald. Als je naar de stad ging, nam je geld mee om iets te kopen." De verleiding om iets te kopen waar je geen geld voor had, had je niet. "Achteraf betalen had je vroeger niet. Wat veranderd is, is het gemak waarmee veel jongeren nu geld uitgeven, en de situatie waarin makkelijk schulden worden gemaakt bij Klarna."

Zit het probleem dan vooral bij Klarna en andere achterafbetaaldiensten? Volgens Van Leeuwen zijn de schulden die jongeren daar hebben, niet de grootste schulden die ze hebben. "Klarna wordt gebruikt om snel geld uit te kunnen geven. Op het moment dat er dan veel rekeningen zijn en een financiële buffer ontbreekt, komt de jongere voor de keuze te staan: wat betaal ik? We zien dan vaak dat de rekening van bijvoorbeeld Klarna wel betaald wordt, terwijl de zorgpremie niet betaald wordt. En dat is dan vaak het begin van meer schulden."

• Binnenkort kun je Klarna ook in fysieke winkels gebruiken: hoe risicovol is dat?

  Binnenkort kun je Klarna ook in fysieke winkels gebruiken: hoe risicovol is dat?

Oplopende schuld

De directeur van het gerechtsdeurwaarder- en incassobureau is tevens coach voor jongeren met geldproblemen. "Ik begeleid nu een jongere van twintig die zijn brommer niet heeft laten keuren. Daar krijgt hij een boete van 400 euro voor, maar omdat hij die boete niet betaalde, wordt die verhoogd naar 1000 euro. Dan komen er nog twee boetes achteraan en hebben we het over een paar duizend euro en wordt er beslag gelegd op het salaris. Daar zie je dan een heleboel nieuwe schulden op volgen, waardoor de zorgverzekering niet kan worden betaald. En zo kan de schuld van eigenlijk 400 euro al redelijk snel oplopen tot duizenden euro’s."

Schaamte

De reden dat zo’n jongere niet op de boete reageert of op tijd bij een instantie aan de bel trekt, heeft volgens Van Leeuwen te maken met schaamte. "Er is angst. Men is bang dat er een verwijtende veroordeling komt." Hij hoopt dat jongeren toch de stap zetten om in contact te komen met het incassobureau. "Als coach vind ik het enorm zonde dat je niet eerder in contact bent getreden, want de wereld is wel veranderd in tien jaar tijd waar het om incasso gaat. Met name sociale incasso staat heel hoog op de agenda. We proberen die jongeren te bellen en in contact te komen. Dat vind ik het zonde dat daar geen gebruik van is gemaakt."

Wat hierin zou kunnen helpen, is dat het gesprek over geld vaker met jongeren gevoerd wordt. "Om erachter te komen: hoe ervaren zij het? Zijn er problemen?" Op die manier wordt de schaamte ook meer weggenomen, hoopt Van Leeuwen.

Maar zitten jongeren er wel op te wachten met hun ouders te praten over hun uitgavenpatroon en onbetaalde rekeningen? Van Leeuwen stelt van wel. "We hebben onderzoek laten doen onder ruim duizend jongeren, en 50 procent van die jongeren geeft aan dat als ze hier over willen praten, dat dan als eerste met de ouders doen."

Maak goede keuzes

Kortom: ouders zouden hun kinderen meer moeten coachen als het gaat om de omgang met hun geld. Van Leeuwen: "Ik denk dat je als ouder in ieder geval kijkt hoeveel geld je jongere ontvangt en waar hij het het beste aan kan uitgeven. Leg dan vooral de nadruk op het belang van het maken van goede keuzes. Zorg er bijvoorbeeld voor dat die zorgpremie als eerste betaald wordt."

De directeur doet ook een beroep op leraren. "Jongeren moeten veel meer met geld léren omgaan en bewust worden van de keuzes die ze maken. Volgend jaar hoop ik echt dat door de overheid veel geld is vrijgemaakt om met name op scholen een echt goed lesprogramma neer te zetten over het omgaan met geld."

Luister naar Geld of je Leven

In Geld of je leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek met Michel van Leeuwen, directeur van gerechtsdeurwaarder- en incassobureau Flanderijn. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Moet de minimumleeftijd voor achteraf betalen naar 21 jaar?

  Moet de minimumleeftijd voor achteraf betalen naar 21 jaar?