€ 300.000 boete of de cel in: zwaardere straf voor influencer die reclameregels overtreedt?
31 augustus 2023 · 14:29| Leestijd: 5 min
Update: 8 augustus 2024 · 15:58
In dit artikel aan het woord
"Ik denk dat je veel harder moet optreden, zeker wanneer het over gevaarlijke producten gaat."
"Ik ben wel overtuigd van de regels, maar ik denk dat het op dit soort gebieden niet zo heel erg gek veel gaat uitmaken."
In het kort
Van YouTube tot TikTok: social media is dé online speeltuin voor massa's mensen én een reclameparadijs voor bedrijven. Voor influencers weer een mooie manier om geld te verdienen, maar sinds vorig jaar zomer moeten ze zich houden aan strengere reclameregels. Toch lijken die nog vaak genegeerd te worden. Is het tijd voor serieuzere boetes?
Wat denk jij?
Volg jij veel influencers op social media?
Aantal reacties: 0
Deze reclameregels gelden voor influencers
Terwijl je door je Insta-feed swipet, stuit je op een account dat een bio-scheermesje aanbeveelt. De jonge moeder die je volgt, is helemaal in de wolken over die gloednieuwe luiers voor haar pasgeboren spruit. En dat hippe suikervrije drankje? Lijkt geweldig! Maar heb je eigenlijk wel gelijk door dat dit gewoon advertenties zijn? Dat zou namelijk wel direct duidelijk moeten zijn.
In Frankrijk worden influencers sinds juni van dit jaar goed in de gaten gehouden. Als Franse influencers de reclameregels overtreden maken ze kans op een boete van 300.000 euro, of zelfs een gevangenisstraf van maximaal twee jaar.
Wanneer ben je een échte influencer?
Dat is dus erg moeilijk om te definiëren. Socialmedia-expert en lid van de Reclame Code Commissie Joey Scheufler legt in de uitzending uit:
"Eigenlijk iedereen die gewoon video's maakt of foto's plaatst op social media en daar mensen mee bereikt, dat is eigenlijk een influencer. En dat is niet bij te houden. Die mensen weten dus ook de regels niet die er zijn. En daar gaat het dus eigenlijk vaak gewoon mis."
In Nederland werden de reclameregels voor influencers op 1 juli 2022 aangescherpt in de Mediawet.
Aan deze reclameregels moeten influencers zich houden:
Dit zijn de hoofdregels voor influencers die onder de Mediawet vallen. Daaronder val je als je meer dan 500.000+ volgers/abonnees hebt op YouTube, TikTok of Instagram, je regelmatig video's post en je daaraan verdient, én wanneer je staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Het Commissariaat voor de Media ziet erop toe dat YouTubers, Instagrammers en TikTokkers zich aan deze regels houden.
- Je moet je volgens de Mediawet aanmelden bij de volgende partijen: het Commissariaat voor de Media, de Stichting Reclame Code en het NICAM (Kijkwijzer).
- Als influencers reclame maken, moet dat duidelijk aangegeven worden. Zo moet er bijvoorbeeld 'betaalde samenwerking' of '#ad' te zien zijn bij de content. Niet alleen in de beschrijving, maar ook in de video of audio. Daarbij moet ook duidelijk zijn voor welk merk er precies reclame wordt gemaakt. Sluikreclame is verboden.
- Als influencer moet je je kijkers op de hoogte stellen van de naam van je bedrijf (je accountnaam of officiële KvK-naam) en je contactgegevens (bijvoorbeeld een e-mailadres). Deze gegevens moeten duidelijk zichtbaar zijn op je account, eventueel met een link naar een website voor meer informatie.
- Je moet ook laten weten dat je onder toezicht staat van het Commissariaat voor de Media.
- Iedereen moet Kijkwijzer-icoontjes gebruiken.
- Als je als influencer gesponsord wordt, moet je dat aan het begin of het einde van de video kenbaar maken.
- Reclame maken voor medische behandelingen (dus behandelingen die enkel voorgeschreven kunnen worden door een arts) is verboden.
Voor video's die bedoeld zijn voor kinderen, gelden extra strenge regels:
- Voor chocolade, snoep en alcohol mag geen reclame gemaakt worden.
- Er mogen nooit unboxing video's (filmpjes waarin producten worden uitgepakt en besproken) met kinderspeelgoed worden gemaakt.
- Ook voor gokken gelden strenge regels.
Als je niet onder de Mediawet valt, omdat je bijvoorbeeld minder dan 500.000 volgers hebt, betekent dat niet dat je vogelvrij bent. Dan zijn er ook nog regels waar je je aan moet houden. Je kunt al deze regeltjes hier terugvinden.
Maar die strengere regels worden in veel gevallen niet nageleefd, zo bleek dit jaar. En dat kunnen ze op dit moment nog ongestraft doen: in mei had het Commissariaat voor de Media namelijk nog geen boetes uitgedeeld aan influencers.
Dit is de discussieInfluencers de cel in
Moet het Commissariaat voor de Media strenger worden, en moeten we daarin een voorbeeld nemen aan Frankrijk?
Socialmedia-expert en lid van de Reclame Code Commissie Joey Scheufler vindt in ieder geval van wel.
"Ik denk dat je veel harder moet optreden, zeker als het over gevaarlijke producten gaat. Dus over crypto, of over cosmetische chirurgie. Als je daar reclame voor maakt is dat gevaarlijk. (...) Influencers verdienen er natuurlijk heel veel geld mee. Op het moment dat je een boete geeft van 1.000 euro, leggen ze het naast zich neer en denken ze: het zal wel. (...) En de basisregel is zo simpel. Het moet voor de kijker gewoon duidelijk zijn dat iets reclame is. Dat is het. Ingewikkeld is het niet."
Saskia Weerstand is met meer dan 88.000 volgers op Instagram zelf influencer. Ze deelt content over haar reizen en haar leven als moeder. Bij Dit is de Dag (EO) geeft ze aan de reclameregels zeker te snappen, en zegt zich er ook zelf aan te houden. Wel zegt ze dat content die duidelijk aangemerkt is als een advertentie, over het algemeen slechter bekeken wordt. Dus ze snapt ook als mensen het duidelijke reclame-stempel soms weglaten.
Ze twijfelt bovendien of het verhogen van de straffen zin heeft.
"Ik vind ook dat er een hele dunne lijn tussen zit. Aan de andere kant denk ik, jij zoekt als volger uiteindelijk accounts uit waar jij je mee matcht. (...) Op het moment dat jij per se een neuscorrectie wil doen, of je je borsten wil laten vergroten, kom je toch wel uit bij accounts waarvan je denkt, hey, misschien zitten daar wel wat extra fillertjes in. Je gaat het toch wel uitzoeken."
"Ik ben wel overtuigd van de regels, maar ik denk dat het op dit soort gebieden niet zo heel erg gek veel gaat uitmaken. Mensen komen toch uiteindelijk wel terecht bij waar ze terecht willen komen."
Scheufler brengt daar nog tegenin dat je op social media niet alleen content voorgeschoteld krijgt van mensen die je volgt, maar ook via het algoritme, zeker bij YouTiube en TikTok. En:
"Ik denk dat je een beetje overschat hoe slim de kijkertjes zijn. Zeker als ze natuurlijk wat jonger zijn. Dan weet je dat helemaal niet en die moet je gewoon beschermen. Zeker jonge doelgroepen moet je beschermen."
Weerstand vindt dat het ook belangrijk is om kinderen 'mediawijs' te maken. Tijdens de opvoeding moeten ouders goed duidelijk maken wat ze allemaal te zien kunnen krijgen op social media.
"Maar ook voor volwassenen. Social media is best wel laat opgekomen. Cursussen en transparantie zouden daarin niet verkeerd zijn. Want ik heb ook vriendinnen van mijn leeftijd die zich onzeker gaan voelen door wat ze zien op social media. Dan denk ik, dan is het misschien wel wijs dat je ook leert van, hey joh, je kan hierdoor een vertekend beeld krijgen."
Praat mee
Vind jij dat influencers zwaarder gestraft moeten worden als ze de reclameregels overtreden?
Luister deze uitzending van Dit is de Dag (EO) nu terug als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
