Jodenhaat enorm toegenomen sinds Hamas-aanval 7 oktober: wat doet dit met de samenleving?
12 december 2023 · 13:51| Leestijd: 3 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:59
In dit artikel aan het woord
"Dit probleem moet bespreekbaar zijn. Onderduiken hebben we één keer gedaan, wat mij betreft nooit meer."
"Als Nederlandse samenleving falen we als we hieraan toegeven."
"Joden zijn altijd een makkelijke zondebok als het wat minder gaat in de samenleving."
"Ik heb er nooit in geloofd dat antisemitisme weg was, of dat het minder was."
In het kort
Na de gewelddadige aanval van Hamas op honderden Israëliers begin oktober en de oorlog die daarop volgde, is jodenhaat in ons land explosief toegenomen. Er werden 818 procent meer antisemitische incidenten gemeld na 7 oktober. Wat doet dit met onze samenleving?
Praat mee
Merk jij in je omgeving dat antisemitisme toeneemt?
Antisemitisme neemt toe
7 oktober was een gitzwarte dag voor Israël: uit het niets pleegden Hamas-terroristen een gewelddadige aanval op honderden Israëlische burgers. Dit leidde tot een oorlog tussen Hamas en Israël. Het maakt veel los in ons land en de discussie gaat er fel aan toe.
- Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland
Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland
Uit nieuwe cijfers van het CIDI blijkt dat het aantal antisemitische incidenten in ons land na de aanval met 818 procent enorm is toegenomen.
In de eenmalige talkshow Na 7/10, antisemitisme in Nederland (EO) vertellen verschillende gasten wat dit met hen doet en welke weerslag dit heeft op de samenleving.
Dit is de discussieHoe moeten we omgaan met groeiend antisemitisme in de samenleving?
Doordat antisemitisme zichtbaarder in de samenleving wordt, kiest een deel van de Joodse bevolking ervoor om hun identiteit te verhullen. Ook gebeurt het op sommige plekken dat Joodse evenementen worden afgelast of bepaalde gebeurtenissen minder zichtbaar plaats vinden.
Het is vooral belangrijk dat we hier openlijk over blijven praten, vindt Hans Weijel, vice-voorzitter van het Centraal Joods Overleg.
“Dit probleem is al duizend jaar oud en moet openlijk bespreekbaar zijn. Onderduiken hebben we al één keer gedaan. Wat mij betreft nooit meer.”
Bart Wallet, hoogleraar Joodse Geschiedenis, noemt het zorgelijk dat een deel van de Nederlandse joden niet meer voor hun identiteit durven uit te komen. Dat is geen goede zaak, vindt Wallet.
"De Nederlandse samenleving heeft na 1945 voortdurend gezegd: nooit weer. Nederlandse joden horen bij onze samenleving en zij moeten daarin ook voluit joods kunnen zijn. Ik vind dat we als samenleving falen als we hieraan toe geven, door bijvoorbeeld publieke joodse evenementen af te lasten."
Op een aantal plekken worden Nederlandse joden in de steek gelaten, vindt oud-politicus Rob Oudkerk. Bijvoorbeeld door burgemeesters of bestuurders van cultuurinstellingen. Hij vindt dat ze daarop aangesproken moeten worden.
"Als je bij alle terreuracties de vlag van het land plant op het stadhuis of elders omdat je je solidair wilt verklaren, doe je dat ook op 7 oktober. En dan haal je deze daarna niet snel weg of plaats je er een Palestijnse vlag naast. Het is unheimisch als een universiteit een diploma uitdeelt in een zaaltje achteraf. Dat is heel erg fout. Of als een culturele instelling een concert met een paar joden uitstelt. Als de stille tocht van de Kristallnacht niet gelopen kan worden vanwege veiligheid, moeten burgemeesters, politie en justitie in die gemeente zeggen: u kunt hier veilig lopen."
Hoe kan het dat antisemitisme niet verdwijnt?
Van oudsher zijn joodse mensen een makkelijke zondebok, zegt Esther van Fenema. Volgens haar is het lastig om er precies de vinger op te leggen waarom het dan juist joden zijn die het moeten ontgelden.
"Als het leven te complex is en er tijden van verandering zijn, bijvoorbeeld na een pandemie, zijn joden altijd een makkelijke zondebok geweest. De vraag waarom het juist joden zijn die hier de ‘geschikte’ minderheid voor zijn, is lastig te verklaren."
Volgens auteur Marcel Möring is antisemitisme nooit echt weggeweest. Volgens hem was het vooral even minder zichtbaar:
"Ik heb er nooit in geloofd dat antisemitisme weg was. Of dat het minder was. Ik heb alleen geloofd dat het beschaafd was om niet antisemitisch te zijn. De afgelopen 2000 jaar is het niet weggeweest, waarom zou het de afgelopen 20 jaar dan wel zijn weggeweest?"
Verhalen die al eeuwen de ronde gaan, wis je niet zo makkelijk uit. Dat zegt hoogleraar Bart Wallet.
"In de Nederlandse samenleving heeft zich eeuwenlang een catalogus opgebouwd vol stereotypen over joden. Daartussen zitten bizarre verhalen die eeuwenlang zijn doorgegeven en in ons collectieve geheugen zitten. Dat leidt tot een verklaringsmodel voor allerlei ingewikkelde thema’s die in deze wereld spelen. Antisemitisme is iets makkelijks: je weet wie de dader is, je weet dat jij het slachtoffer bent en zo snap je de wereld weer."
Na 7/10, antisemmitisme in Nederland (EO)
Bekijk hier de uitzending terug met Hans Weijel, Bart Wallet, Esther van Fenema, Marcel Möring en Rob Oudkerk:
