Goede doelen vrezen plan nieuw kabinet: 'Behoud de belastingaftrek voor giften'
2 juli 2024 · 09:23| Leestijd: 5 min
Update: 9 oktober 2024 · 15:50
In dit artikel aan het woord
"Ik denk dat mensen nog steeds veel geld gaan geven."
"Je straft het geven van giften hiermee af, en je gaat minder giften krijgen."
In het kort
Schenk jij weleens aan goede doelen? Als het aan het nieuwe kabinet ligt, wordt dit minder voordelig. Dat wil het belastingvoordeel voor het geven van giften namelijk verminderen. Veel mensen en goede doelen maken zich daar zorgen over. Ze zijn bang dat goede doelen hierdoor miljoenen euro's mislopen. Maar is het echt een slecht idee als de giftenaftrek wordt beperkt?
Wat denk jij?
Maak jij weleens gebruik van de giftenaftrek?
Aantal reacties: 0
Giftenaftrek
Meer dan 250 maatschappelijke organisaties en bijna 35 duizend burgers zijn verontwaardigd over de plannen van het nieuwe kabinet en hebben een petitie ondertekend die het kabinet oproept de giftenaftrek te behouden.
Wat is de giftenaftrek?
Dankzij de giftenaftrek hoeven mensen minder belasting te betalen als ze geld geven aan goede doelen. Stel je voor dat je 100 euro geeft aan een goed doel. Normaal moet je over je inkomen belasting betalen, maar door de giftenaftrek mag je dit bedrag van je inkomen aftrekken. Hierdoor hoef je dus minder belasting te betalen. Het is een manier om mensen aan te moedigen om geld aan goede doelen te geven.
Giftenaftrek: hoe zit dat precies?
Er zijn wel wat regeltjes aan verbonden. Giftenaftrek geldt bijvoorbeeld alleen als je gift naar een ANBI (algemeen nut beogende instelling) gaat, of naar een vereniging. Het geldt niet voor contante giften. Die zijn niet aftrekbaar. En er zijn meer voorwaarden:
Maar het nieuwe kabinet wil dus het mes in deze regeling zetten. De regeringspartijen vinden dat werknemers en ondernemers meer bestaanszekerheid moeten krijgen, en voor deze lastenverlichting is geld nodig. Dat kan dus opgehaald worden door de giftenaftrek op de schop te nemen.
Vanaf 2028 moet de belastingaftrek voor eenmalige en periodieke giften gelijkgetrokken worden. Dit betekent dat het verschil in belastingvoordeel tussen deze twee vormen van giften verdwijnt. Het doel is om op deze manier ongeveer 150 miljoen euro te besparen en het werk voor de belastingdienst simpeler te maken.
Dit is het onderzoekSEO Economisch Onderzoek
Het kabinet baseert zich ook op recent onderzoek. Het wetenschappelijk onderzoeksinstituut SEO Economisch Onderzoek heeft in opdracht van het ministerie van Financiën de giftenaftrek onderzocht voor de periode 2016-2021. Dit deden ze om te kijken hoe effectief giftenaftrek is. Volgens dit rapport blijkt de giftenaftrek weinig efficiënt.
Meer over dit onderzoek
Uit het resultaat, het rapport 'Geven en nemen', blijkt dat de giftenaftrek effectief is omdat het mensen aanmoedigt om te geven. Maar het is niet efficiënt omdat er door de aftrek weinig extra wordt gegeven. In het rapport is ook een experiment gedaan. Ze onderzochten wat er gebeurt als het aftrektarief wordt verlaagd tot 20%. Het resultaat was dat mensen iets minder zouden geven, maar dat het ook € 131 miljoen extra belasting zou opleveren.
Komen goede doelen in gevaar?
Maar voor mensen die geld geven aan goede doelen kan dit betekenen dat periodieke giften minder aantrekkelijk worden. En dit soort giften zijn belangrijk voor goede doelen, omdat ze zekerheid bieden over toekomstige inkomsten. Periodieke giften worden namelijk voor vijf jaar toegezegd.
Zonder belastingvoordeel voor gevers, kan het zijn dat deze vorm van geven minder populair wordt. Hierdoor kunnen goede doelen dan heel veel geld mislopen. In de petitie, die in het leven is geroepen door de ChristenUnie, wordt gesproken van "tientallen miljoenen" waardoor er "grote gaten zullen vallen in de samenleving". Maar is dat ook wel echt zo?
Peter Kavelaars, hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit, denkt dat dit wel meevalt. Hij verwijst naar de onderzoeken die de doelmatigheid van de de regeling betwijfelen.
"Een heleboel belastingbetalers gebruiken de regeling niet omdat ze hem niet kennen. Of niet weten hoe hij werkt. Dat wijst erop dat de regeling niet uitpakt hoe het bedoeld is. Ook bij de Belastingdienst blijkt het buitengewoon moeilijk uitvoerbaar en controleerbaar. (...) Ik denk dat mensen nog steeds geld gaan geven. Dat komt simpelweg omdat mensen geven omdat ze een goed doel willen steunen, omdat ze daar belang bij hebben."
Bovendien wijst hij erop dat de regeling ook vaak gebruikt wordt om te frauderen.
"Mensen, vooral vermogenden, richten eigen goededoelenstichtingen op. Die voldoen aan alle voorwaarden, en daar geven ze dan aan. Dus dan blijft het geld eigenlijk bij jezelf. Het gaat om grote bedragen: uit onderzoek blijkt dat ongeveer 60% van de mensen die 25 miljoen of meer bezitten zo'n stichting heeft."
Pieter Grinwis, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie, is juist blij dat de giftenaftrek bestaat. Hij vindt dat de huidige regeling respecteert dat men hun bijdrage aan het grote geheel levert.
"Samenleven begint in de samenleving bij gewone mensen en ondernemers die iets goeds voor elkaar over hebben. En als je dan je bijdrage hebt gegeven aan het algemeen belang, is het niet logisch dat de Belastingdienst er nog eens overheen komt en zegt: lever nóg maar eens een bijdrage. Ten eerste straf je het geven van giften hiermee af, en je gaat minder giften krijgen aan goede doelen. (...) Ik denk onmiskenbaar dat er minder gegeven gaat worden."
Dat er kans is op fraude, vindt Grinwis geen reden om de hele regeling af te schaffen.
"Fraude is geen reden om het kind met het badwater maar weg te spoelen. Dat vind ik een slecht argument tegen de hele regeling.Maar dit vind ik juist een reden om de controle op stichtingen te vergroten. (...) Er is ook door economen als Mark Treurniet ernstige methodologische kritiek op het rapport van SEO uitgeoefend. Volgens hem deugt dat rapport niet."
Mark Treurniet, verbonden aan de faculteit economie en bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, uitte inderdaad kritiek op het SEO Economisch Onderzoek. Dat is te lezen in het Nederlands Dagblad.
Meer over de kritiek van Mark Treurniet
Volgens Treurniet blijft de werkelijke impact van giftenaftrek in het onderzoek van SEO in de praktijk onduidelijk. Volgens hem negeert het rapport de maatschappelijke waarde die kerken en organisaties met beperkte middelen creëren.
Praat mee
Hoe sta jij in deze discussie over de giftenaftrek?
Dit is de Dag (EO)
Wil je het hele gesprek uit Dit is de Dag (EO) terugluisteren?
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen- Is een cadeaubon een slecht cadeau? 'Inleveren kostte 2,5 uur'
Is een cadeaubon een slecht cadeau? 'Inleveren kostte 2,5 uur'
Er is veel onvrede over cadeaubonnen, blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond. Is het beter om je dierbaren in het vervolg maar te verrassen met een ander presentje?
