Koperdieven leggen treinverkeer plat, maar levert koper echt zoveel op?

Dit is de situatie

Koperprijs op record, dieven slaan toe bij Zwolle

Wie maandag met de trein wilde reizen in de regio Zwolle, had waarschijnlijk een moeizame start van de week. Op het traject rond Zwolle en Lelystad reden namelijk lange tijd geen treinen. De oorzaak? Een mislukte poging tot koperdiefstal op het spoor zondagavond. Hoewel er volgens ProRail geen koper is buitgemaakt, was de schade behoorlijk. Reizigers moesten daarom hun reis uitstellen of omreizen via alternatieve routes.

Deze verstoring op het spoor is niet uniek, maar het moment is opvallend. Op dezelfde dag bereikt de koperprijs op de wereldmarkt een recordniveau van bijna 11.300 dollar per ton (duizend kilo). De prijs van koper stijgt al maanden, bijna 30 procent dit jaar, door zorgen over een tekort en een groeiende vraag wereldwijd.

Vooral de Verenigde Staten willen nu veel koper kopen voordat er mogelijk extra belastingen op import komen. Daardoor blijft er minder koper over voor andere landen. Koper is essentieel in de industrie en energietransitie: het wordt gebruikt in hoogspanningskabels, elektrische auto’s, zonnepanelen en windmolens.

Interessant voor dieven

De combinatie van een hoge koperprijs en het feit dat koper relatief makkelijk te stelen is, maakt het extra aantrekkelijk voor dieven. Dat blijkt ook uit het incident bij Zwolle, maar vergelijkbare zaken komen vaker voor. Bouwplaatsen, zonneparken, hoogspanningsmasten en laadpunten voor elektrische auto’s worden steeds vaker doelwit van diefstal. Het spoor is een kwetsbare plek, omdat kabels vaak in de open lucht liggen en eenvoudig losgemaakt kunnen worden.

Dit is het gesprek

Komt de vertraging op het spoor door de hoge koperprijs?

De vraag is of de recente vertragingen op het spoor te maken hebben met de stijgende koperprijs. Nu de waarde van koper hoog ligt, zou je kunnen denken dat de aantrekkelijkheid voor dieven toeneemt, wat dus kan leiden tot meer sabotage en schade aan spoorinfrastructuur.

René Kleijn, hoogleraar toekomstbestendige grondstoffen aan de Universiteit Leiden, stelt in Geld of je leven (EO) dat een hogere koperprijs inderdaad vrijwel altijd leidt tot meer koperdiefstal. Omdat het met een stijgende prijs winstgevender wordt om koper te stelen, zie je telkens dezelfde trend terug.

000

scherm sluiten

000

René Kleijn

Hoogleraar toekomstbestendige grondstoffen

"Het wordt natuurlijk lucratiever om koper te stelen als de prijs hoger is. Je ziet ook echt van die periodes: als de koperprijs stijgt, zie je een opleving in het stelen van bliksemafleiders, kabels bij zonnecellen of in dit geval kabels bij het spoor."

000

Mirjam van Velthuizen-Lormans, CFO van ProRail, geeft aan dat de schade door deze incidenten jaarlijks in de miljoenen loopt.

000

scherm sluiten

000

Mirjam van Velthuizen-Lormans

CFO bij Prorail

"We zitten dit jaar al op 64 storingen door koperdiefstal. Dat gaat al snel over tienduizenden euro’s tot een ton per storing, dus reken maar uit: het kost ontzettend veel geld. Het is vooral ook ontzettend gevaarlijk, mensen nemen enorme risico’s. Om het te doen zit je letterlijk op het spoor met alles wat daar onder stroom staat. Je beschadigt ook de treinbeveiliging, waardoor een trein op een andere trein zou kunnen botsen."

000

Wat levert een gelukte poging tot koperdiefstal dan op? Kleijn legt uit dat oud koper momenteel ongeveer €8,50 per kilo oplevert. Rijk worden kun je er niet van, het levert hooguit een paar honderd euro op.

000

scherm sluiten

000

René Kleijn

Hoogleraar toekomstbestendige grondstoffen

"Hier ga je geen groot geld mee verdienen. Dat is het jammere ervan: er wordt weinig mee verdiend en het levert wel enorme schade op aan het spoor. Als je een paar honderd euro wil verdienen, dan kan je dat op die manier doen, maar de maatschappelijke schade is natuurlijk enorm."

000

Van Velthuizen-Lormans vult aan dat het stelen van koper fysiek zwaar werk is en de opbrengst voor dieven inderdaad beperkt blijft, terwijl de kans om gepakt te worden groot is. Volgens haar is het daarom een bijzonder domme keuze.

000

scherm sluiten

000

Mirjam van Velthuizen-Lormans

CFO bij Prorail

"Het is heel zwaar, het levert uiteindelijk voor de dief niet zo gruwelijk veel geld op en de pakkans is ontzettend groot. Dus het is eigenlijk heel onverstandig. We nemen heel veel preventieve maatregelen, maar door de hoge koperprijs is het aantal koperdiefstallen toch gestegen."

000

Meer weten?

Luister onze podcast

Benieuwd naar het hele gesprek? Luister hier naar Geld of je leven (EO) waarin presentator Jan Willem Wesselink in gesprek gaat met Mirjam van Velthuizen-Lormans (CFO bij Prorail) en René Kleijn (hoogleraar toekomstbestendige grondstoffen aan de Universiteit Leiden). Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Hoe ziet treinreizen door Europa eruit in de toekomst? 'Gaat positief uitpakken'

  Hoe ziet treinreizen door Europa eruit in de toekomst? 'Gaat positief uitpakken'

• Zorgt een studentloze spits voor minder drukte in de trein?

  Zorgt een studentloze spits voor minder drukte in de trein?