Zorgen over hersenschade bij voetballers: moet koppen verboden worden?
14 februari 2025 · 10:27| Leestijd: 5 min
Update: 14 februari 2025 · 11:21
In dit artikel aan het woord
"Als het aan mij ligt komt er een kopverbod."
"Met een kopverbod haal je iets wezenlijks weg, iets wat voetbal zo interessant en mooi maakt."
"Ik kan me voorstellen dat je begint bij kinderen, net als in het Verenigd Koninkrijk."
In het kort
Moet er een kopverbod komen in voetbal? Een steeds breder gedragen opvatting is dat het spelen van kopballen hersenschade kan veroorzaken. Zo wordt koppen regelmatig gelinkt aan hersenaandoeningen zoals Alzheimer. Is dat reden genoeg om ermee te stoppen?
Samenvatting van DIT artikel
Op voetbalvelden wordt nog veelvuldig gekopt, maar dat is waarschijnlijk niet zonder gevolgen: er wordt steeds meer bekend over de hersenschade die kopballen kunnen veroorzaken. Zo wordt koppen gelinkt aan hersenaandoeningen als Alzheimer.
Voorzitter van de spelersvakbond VVCS Evgeniy Levchenko en neuroloog-intensivist Marcel Ariës zijn voorstanders van een kopverbod in voetbal. Trainer en voormalig voetballer Gertjan Verbeek ziet dat niet zitten, omdat dan de aard van de sport teveel wordt aangetast.
Wat denk jij?
Moet er een kopverbod komen in voetbal?
Aantal reacties: 0
Oud-voetballers met dementie
Dat het oplopen van hersenschade een risico is bij het spelen van kopballen, is al langere tijd onderwerp van gesprek. De verschijning van het boek Mijn Hoofd Doet Gek van Anton Slotboom eerder deze maand was een impuls om het thema weer onder de aandacht te brengen. In dit boek vertelt Slotboom over voetballer Wout Holverda. Deze voormalig spits van Sparta overleed aan een ernstige vorm van ‘bokser dementie’, die volgens zijn artsen hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt was door schade als gevolg van het koppen.
Holverda is niet de enige voetballer die te maken kreeg met hersenschade. Onlangs kwam in het nieuws dat stadionspeaker Peter Houtman met zijn werk bij Feyenoord moet stoppen. De voetballer, die tijdens zijn carrière veel kopte, heeft de ziekte van Alzheimer. Volgens de voorzitter van de spelersvakbond VVCS, Evgeniy Levchenko, zit er dus niets anders op dan koppen in voetbal te verbieden.
Dit zeggen de feiten
Tijd om in de cijfers te duiken. Dat ex-voetbalspelers meer risico lopen op Alzheimer en Parkinson, blijkt uit hersenonderzoek bij meer dan 30.000 mensen, waaronder 7.676 inmiddels overleden professionele spelers, vermeldt het AD(zie hier)
In Schotland wordt al langer onderzoek gedaan naar de hersenen van overleden voetballers. Neuroloog-intensivist Marcel Ariës vertelt in Dit is de Dag (EO) daarover dat met name spelers die veel koppen een 3,5 keer zo grote kans hadden op het krijgen van dementie dan niet-voetballers. Die uitkomsten hebben al geleid tot strenge maatregelen over koppen in het Schotse en Britse voetbal. Ook in Vlaanderen worden er al maatregelen genomen en is besloten om koppen te verbieden voor kinderen onder de negen jaar.
Wat houdt een verbod tegen?
Toch valt niet met volledige zekerheid te stellen dat koppen daadwerkelijk iets te maken heeft met Alzheimer. Dat komt doordat er vaak veel tijd zit tussen het koppen van de bal en het overlijden van de voetballer én doordat we niet exact weten hoe vaak spelers tijdens hun leven de bal koppen. Voetbalspelers zouden dus eigenlijk jarenlang gevolgd moeten worden om het verband tussen koppen en hersenschade zorgvuldig vast te kunnen stellen.
Onderzoekers benadrukken dat er meer onderzoek nodig is om goed te begrijpen hoe gevaarlijk koppen voor de hersenen is, en of het daadwerkelijk dementie veroorzaakt. In ieder geval roepen experts – gezien de resultaten tot dusver – op tot voorzichtigheid.
Dit is de discussieKopverbod: voor of tegen?
Moet het verboden worden om in het voetbal te koppen? Evgeniy Levchenko (voorzitter van de spelersvakbond VVCS) weet als oud-voetballer als geen ander hoe hard een kopbal kan zijn. Hij twijfelt niet aan de onderzoeken die er al gedaan zijn en vindt dat we per direct moeten stoppen met kopballen, vertelt hij in Dit is de Dag (EO):
"Als het aan mij ligt komt er een kopverbod. We hebben met z’n allen ooit bedacht dat bij voetballen ook koppen hoort. Het is ook wel van toegevoegde waarde, als je denkt aan een mooi doelpunt van Luuk de Jong of Cristiano Ronaldo. Maar als je kijkt naar alle onderzoeken van de afgelopen jaren, dan kan ik niet anders concluderen dat er heel veel schade wordt opgelopen door het koppen. Ik denk dat de enige manier om dat tegen te gaan is om ermee te stoppen."
Voor Levchenko staat gezondheid nog altijd voorop. De voorzitter van de spelersvakbond vindt het dan ook onzin om op uitslagen van grote onderzoeken te wachten.
"Ik vind het belachelijk dat voetballers schade moeten oplopen, terwijl meerdere onderzoeken naar voren hebben gebracht dat spelers last hebben bij het wegkoppen van ballen. Het gaat er voor mij om dat voetballen veilig wordt. [...] We horen steeds meer voetballers klagen dat ze na de wedstrijd niet kunnen slapen door de hoofdpijn, dat moeten we serieus nemen."
Ook neuroloog-intensivist Marcel Ariës is blij dat het onderwerp besproken wordt. Hij maakt zich zorgen om de gevolgen van koppen en ziet een verbod wel zitten.
"Er wordt veel gepraat over preventieve maatregelen in Nederland. Ik denk dat het nu wel tijd is voor actie. Ik kan me voorstellen dat je begint bij kinderen, net als in het Verenigd Koninkrijk."
Een tijdelijke oplossing, tot een officiële beslissing wordt genomen door het KNVB, zou hoofdbescherming kunnen zijn, zegt Ariës:
"Er bestaat natuurlijk hoofdbescherming. Ik weet niet of je kunt koppen met hoofdbescherming, maar vermoed van wel. Ook dat is al regelmatig in het nieuws geweest. Er zijn keepers die hoofdbescherming dragen. Die koppen niet zoveel, maar die komen natuurlijk af en toe wel in contact met met ijzeren doelpalen of met andere benen van spelers."
Het lijkt voor hen een uitgemaakte zaak: er moet iets veranderen, en liever gisteren dan morgen. Toch is niet iedereen het daarmee eens. Trainer en voormalig voetballer Gertjan Verbeek stelt dat het koppen een bepalend en zelfs aantrekkelijk onderdeel van het voetbalspel is. Hij hoopt dat er geen verbod komt.
"Met een kopverbod haal je iets wezenlijks weg, iets wat voetbal zo interessant en mooi maakt. In een verbod voor kinderen kan ik me wel vinden. Maar wil jij als amateur, senior en zeker in het betaalde voetbal het spel spelen, dan hoort koppen daarbij. Anders wordt het een heel ander spel."
Iedereen heeft de vrije keuze om een sport wel of niet te doen, stelt hij. Elke sport heeft nou eenmaal een nadelige en gevaarlijke kant.
"Je gaat voetballen en dan hoort de sliding erbij, en de kopbal ook."
Het KNVB heeft aan Dit is de Dag (EO) laten weten dat ze zich ook zorgen maken om de gevolgen van koppen. Daar voegen ze aan toe dat ze de ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend in de gaten houden en het beleid van UEFA en FIFA volgen.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Evgeniy Levchenko (voorzitter van de spelersvakbond VVCS), Marcel Ariës (neuroloog-intensivist) en Gertjan Verbeek (trainer en voormalig voetballer). Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Moet de KNVB zich verzetten tegen het WK voetbal 2034 in Saudi-Arabië? Amnesty vindt van wel
Moet de KNVB zich verzetten tegen het WK voetbal 2034 in Saudi-Arabië? Amnesty vindt van wel
- Jurjen van Houwelingen: verder leven met hersenletsel
Jurjen van Houwelingen: verder leven met hersenletsel
