Memento mori
Mag je zelf bepalen wanneer je doodgaat?
9 april 2024 · 16:31
Update: 9 april 2024 · 16:36
In gesprek met
"Wij hebben allemaal het leven gekregen van twee andere mensen. Het is een geschenk."
"Het enige wat wij in Nederland niet mogen, is doodgaan."
In het kort
Hulp bij zelfdoding is nog steeds strafbaar. Daarom worden verspreiders van het zelfdodingsmiddel 'Middel X' nu vervolgd door het Openbaar Ministerie. Is dat terecht? Een gesprek in Dit is de dag (EO).
Wat denk jij?
Zou jij iemand helpen bij zelfdoding?
Dit is de situatie
Hulp bij zelfdoding met Middel X
Heb je weleens gehoord van 'Middel X'? Het is de naam van een zelfmoordmiddel. Als je het inneemt, sterf je binnen 40 uur. De meningen over dit middel zijn sterk verdeeld. Aan de ene kant vinden voorstanders dat je als mens zelf mag bepalen wanneer je sterft. Dat noemen ze ook wel zelfbeschikkingsrecht.
Toch is het nu verboden om iemand te helpen bij zelfdoding. Daarom vervolgt het Openbaar Ministerie (OM) zeven (oud-)leden van Coöperatie Laatste Wil (CLW). Samen leverden zij namelijk meer dan 640 pakketjes met het zelfdodingsmiddel 'Middel X'. De verdachten zouden daarmee deelnemen aan een criminele organisatie met als doel hulp bij zelfdoding.
Waarom is hulp bij zelfdoding wél strafbaar en euthanasie niet?
- Hij die opzettelijk een ander tot zelfdoding aanzet, wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie.
- Hij die opzettelijk een ander bij zelfdoding behulpzaam is of hem de middelen daartoe verschaft, wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie. Artikel 293, tweede lid, is van overeenkomstige toepassing.
Die rechtszaak is nog steeds gaande. Ondertussen gaat een andere stichting, Ximena's Vlinder, aangifte doen tegen de Staat. De overheid is verantwoordelijk voor de dodelijke gevolgen van 'Middel X', vinden ze. En het zelfdodingsmiddel zou verboden moeten worden.
Dit is de discussie
Wat is de grens van zelfbeschikking?
De meningen over het zelfdodingsmiddel liggen dus ver uit elkaar. Je mag als mens namelijk zelf bepalen over je leven, maar wel binnen de kaders van de wet. Hoe ver moet die zelfbeschikking gaan als het gaat om de dood? Psychiater Damiaan Denys is principieel tegen 'Middel X', legt hij uit in Dit is de dag (EO).
"Ik vind het drempelverlagende effect van elke methode om jezelf van het leven te beroven niet goed is. (...) Er is een kleine groep van mensen waarvan ik denk dat ze absoluut dood willen. Waarbij het gerechtvaardigd is om dat misschien ook te doen. Maar er is een heel groot deel die dat heel impulsief doen en zelfs discontinu, dus de ene keer ja, andere keer nee."
Bovendien vraagt Denys zich af of mensen het recht hebben om hun eigen leven te ontnemen. Het leven is namelijk een geschenk en daarmee niet alleen van jou, vindt Denys.
"Wij hebben allemaal het leven gekregen van twee andere mensen. Het is een geschenk, zo kan je ernaar kijken. Dus waarom zou ik het recht hebben om dat van mezelf te beschouwen? Overigens, mijn leven is niet alleen van mij, het is ook deel van mijn zussen, broer, ouders, grootouders, vrienden. We leven in een netwerk. Als je jezelf alleen maar het recht toe eigent om het leven te ontnemen, dan neem je afstand van heel veel mensen."
Bert Homan is bestuurslid van Coöperatie Laatste Wil (CLW). Hij begrijpt het standpunt van Denys en bepleit ook zorgvuldigheid met het 'Middel X'. Maar, zegt Homan, laat ook ruimte voor mensen die daar anders over denken.
"Gedurende je leven mag je over van alles en nog wat besluiten. Ik mag besluiten om te trouwen, ik mag besluiten om te proberen gezegend te worden met kinderen, ik mag gaan werken, ik mag gaan stoppen met werken, ik mag alles. Het enige wat wij in Nederland niet mogen, is doodgaan."
"Ik heb heel veel respect voor dit uitgangspunt. Daar moet je ook alle respect voor hebben en daar moet ook ruimte voor zijn. Maar hetzelfde vraag ik, meer kijkend naar onze positie, voor mensen die wel dat willen. En dat is natuurlijk een discussie die je ziet bij veel ethische kwesties, of het nou gaat over abortus, over euthanasie, of in dit geval over een autonome route naar zelfdoding."
Wat denk jij?
Dit is het gesprek
Luister naar de podcast
Wil je meer weten over dit onderwerp? Luister dan naar Dit is de dag (EO). Dat kan hier of via je favoriete podcast-app.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenDenk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).
