8 pittige vragen aan ChristenUnie-lijsttrekker Mirjam Bikker

Zo richting de verkiezingen op 22 november zijn er heel veel debatten tussen lijsttrekkers te volgen op radio en televisie. Bij het DIDD Verkiezingscafé gaat het net een beetje anders: daar krijgt een lijsttrekker een uur lang vragen voorgeschoteld, niet alleen van de presentator, maar ook vanuit het publiek. De ChristenUnie was ook uitgenodigd en lijsttrekker Mirjam Bikker kreeg pittige vragen: vaart de ChristenUnie meer en meer een linkse koers? Hoe willen zij Nederland gezonder krijgen? Blijft de kinderdagopvang gratis? Is betaalde bijles door huiswerkinstituten straks verboden? En hoe staan zij tegenover onderwerpen als het draagmoederschap? Wat is hun standpunt met betrekking tot de oorlog in Gaza? Dit zijn haar antwoorden:

Theresia heeft een huiswerkinstituut en geeft betaalde bijles aan kinderen. Zij vraagt zich af waarom de ChristenUnie huiswerkenbegeleiding wil afschaffen. Want hoe zit het met de kwaliteit als scholen zelf moeten zorgen voor extra bijlessen?

"We willen geen strafrechtelijk verbod, hoor. Wij vinden het belangrijk dat kinderen gelijke kansen hebben en we zien op verschillende plekken dat het soms uitmaakt of ouders het kunnen betalen om bijles te nemen of niet. Ik hoop dat je allereerst op school de begeleiding vindt als het even wat minder gaat. Niet meteen de stress d'r op: haalt Jantje wel een 8 anders kan hij niet door naar een bepaald niveau? Bijvoorbeeld havo, vwo of vmbo of iets. Want waar je ook zit, je bent enorm van waarde. Ik verbied geen huiswerkinstituten. Maar ik vind het belangrijk dat we teruggaan naar de plek waar ieder kind gelijke kansen heeft. En dat is school. Ik zie bijvoorbeeld de VVD gewoon een miljard van de onderwijsbegroting afhalen. En dan vind ik dus dat je verschillen aanwakkert in dit land."

Hoe zit het met de kinderdagopvang? Onder André Rouvoet moest de ChristenUnie niks weten van gratis kinderdagopvang. In het vorige programma omarmde de partij het juist en nu zitten ze er tussenin. Wat willen ze met de opvang?

"We zien eigenlijk dat steeds meer ouders gebruikmaken van kinderopvang. En wij vinden het ook belangrijk dat ouders in staat zijn om zelf de keuze te maken. Hoe verdeel ik zorg en werk? En daar moet iedere ouder zelf de vrijheid in hebben. En dat is een verschil met de liberale partijen. Zij zijn vooral bezig zijn met voltijdsbonussen, veel arbeid en kinderopvang gratis. Los van of dat kan, want zoveel handen zijn er nu helemaal niet. Gratis kinderdagopvang is niet op die manier een ideaal al dat ook impliceert dat je allemaal vol tijd moet gaan werken. Ik denk dat het heel mooi is dat ouders zelf die keuzevrijheid hebben. Daarom staat er in programma dat je twee dagen gratis kinderopvang krijgt."

In het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie staat dat de btw op groente en fruit eraf moet. Uit onderzoek blijkt dat wetenschappers zeggen dat het bijna niks oplevert. Mensen zouden niet meer fruit gaan eten. Het gaat dan om 4% extra. Dat is dan toch verwaarloosbaar?

"Wat wij hebben gedaan met dat btw voorstel is dat we gezegd hebben daar een aantal dingen mee te stimuleren. Dan gaat dat over groenten en fruit. Maar het gaat bijvoorbeeld ook over het repareren van spullen. Wij investeren daarmee juist dat gezinnen makkelijker hun boodschappen kunnen doen, zodat ze ook groenten en fruit kunnen kopen. Ik maak het makkelijker en goedkoper om het aan te schaffen. Wij hebben met elkaar gezegd, als je kijkt naar de btw en wat willen wij stimuleren, dan laten wij dat stevig zien in dat btw-tarief."

Niek Loman-Kools wordt vader! Hij heeft een akte van erkenning waarin staat dat hij biologisch en juridisch de vader is. Zijn man heeft dat niet. Ze krijgen een kindje door middel van draagmoederschap. Niek heeft een flinke lading papierwerk mee om te laten zien wat er allemaal bij komt kijken. Hij wilt weten waarom Mirjam Bikker kan beweren dat het draagmoederschap een perverse en commerciële prikkel kan opleveren voor met name kwetsbare vrouwen.

"Ik herken de uitspraak van de commerciële prikkel. Dat heb ik gezegd over internationaal draagmoederschap. Maar mijn reactie vraagt wel om precisie. Want met deze uitspraak lijkt het alsof ik een enorm oordeel heb over draagmoederschap. Waar mijn uitspraak over ging was een wetsvoorstel wat in Nederland het makkelijker maakt om draagmoederschap te hebben en ook het makkelijker maakt om internationaal draagmoederschap te hebben. En daarvan heb ik een aantal zorgen. Dat de draagmoeder dan in het buitenland zit vind ik ingewikkeld, ook voor het contact tussen de biologische moeder en het kind. Ik weet dat er heel veel mensen in Nederland zijn die er anders over denken, in het volste respect. Ik vind dat ik die zorgen mag benoemen. Niet alleen de ChristenUnie heeft die zorg maar ook die bijvoorbeeld ook commissie-Joustra, die onderzoek heeft gedaan naar adoptie. Zij zeggen ook: denk om het belang van het kind, want het is heel belangrijk om de biologische moeder te kennen."

Niek zou willen weten waarom de ChristenUnie tegen meerouderschap is. Als er iets mis is met hun zoon dan mag alleen Niek naar het ziekenhuis gaan omdat hij erkend vader is. Zijn man mag dat niet.

"Als het gaat over meerouderschap, daarvan hebben wij als ChristenUnie gezegd, dan ga je nog verder, ook juridisch in wat je vastlegt. Dat je als kind dan drie of vier ouders hebt, daarvan zeggen wij: dat willen we niet. Het uitgangspunt is voor ons het biologisch ouderschap van vader en moeder. Maar waarom vinden we dat? Als er spanningen komen tussen de ouders wordt het vreselijk ingewikkeld. 'Ontouderen' is een mogelijkheid. Minister Dekker van de VVD had gekeken of we dit konden vormgeven en die zei dat het juridisch enorm ingewikkeld zou worden."

De koers van de partij is lang niet voor alle leden de juiste. Zo heeft de Christenunie twee keer in de regering gezeten, samen met D66. Een teleurstelling voor CU-stemmers. Om de verschillende opvattingen over o.a. medische ethiek hebben leden hun lidmaatschap opgezegd en zijn ze anders gaan stemmen.

"Ik voel de pijn en het verdriet als het gaat om medische ethiek. Elk leven is voor mij van intrinsieke waarde omdat het door God geschapen is. Daarom wil ik bouwen aan zorgzame gemeenschappen. Ik zie bij veel partijen medische ethiek steeds minder vanzelfsprekend is. We hebben als ChristenUnie onze uiterste best gedaan om met die vijf zetels heel vaak en veel het gesprek te voeren over wat het betekent als je andere keuzes maakt. Soms hebben we het dan ook over het tegenhouden van dingen. Denk aan de omgang met de embryo's en de embryokweek. Maar het is niet allemaal gelukt. Ik weet nog heel goed dat een groot deel van de kamer blij was, na een stemming, dat het beraadtermijn voor abortus werd afgeschaft. Het was één van de keren dat ik met het meeste verdriet heb rondgelopen in Den Haag."

Emiel is actief bij de ChristenUnie. Zowel hijzelf als zijn omgeving merkt dat de partij meer en meer links wordt. Hij vraagt zich af of de ChristenUnie nog steeds de verbindende partij in het midden is. Zijn ze nog christelijk-sociaal?

"Ja, voluit! We zijn christelijk-sociaal. We zijn een christelijke partij. Ik heb een langere tijd in Nunspeet gewoond en ik weet van de verschillen in het christendom op allerlei plekken in Nederland. Maar wat is onze kern? Dat is het christelijk geluid. Dat is ook de reden dat ik nu hier in Hardenberg zit. Want ik vind dat wij een partij zijn van het hele land en van de christenen in dat hele land, die zich bevlogen willen opstellen vanuit die samenleving. Niet vanuit het denken dat de staat alles oplost, we zien ook de voorbeelden dat dat helemaal niet werkt als de staat alleen maar aan de slag gaat. Maar ook niet vanuit een hard kapitalisme zoals we dat in Amerika of in Engeland kennen, een aandeelhouders kapitalisme. Nee, wij zijn van het Rijnlandse model, van de familiebedrijven. De kern van de ChristenUnie is voor mij een partij die bouwt op zorgzame gemeenschappen. Die heel goed weet dat wat wij ontvangen hebben in elkaar en in de schepping, dat we dat ontvangen hebben en er zo voor zorgen. Ik vind het de charme van de ChristenUnie dat wij een brede partij zijn, dat we elkaar bevragen en scherp houden. Waarom schuiven wij een tikkie naar links? Dat komt niet door migratie. Dat is omdat wij investeren in het terugdringen van die armoede. En voor mij is dat dus niet christelijk sociaal in de zin van 'linksigheid', dát is christelijk sociaal in de zin van: als jij werkt, moet dat lonen."

In het conflict tussen Hamas en Israël kiest de ChristenUnie ervoor om Israël te steunen. Dat is tegen het zere been van Palestijnse Christen Nabil Zahar. Enkel om die reden stemt hij niet op de ChristenUnie. Waarom kiest de partij ervoor om naast Israël te staan?

"Ik ga twee dingen hierop zeggen die heel erg naast elkaar staan. Ja de ChristenUnie staat naast Israël. Het is een land, één van de weinige landen in het Midden-Oosten, die als democratie daar is en die ook in haar bestaan heel snel, heel vaak, existentieel bedreigd is. Dat zien we nu ook met de terroristische aanval van Hamas op 7 oktober. Dat neemt niet weg, dat is het tweede punt, dat wij ook hebben gezien wat Palestijnse christenen meemaken op verschillende plekken. In Palestijnse gebieden, in Gaza en ook in Israël. Wij zetten dan in op plekken  van vrede, van ontmoeting en van verzoening. Dat is belangrijk voor ons. Maar we zullen altijd naast Israël blijven staan als dat existentieel bedreigd wordt. Dat is voor ons wel het moment om ons uit te spreken. We staan dan niet tegenover het Palestijnse volk, maar ik snap heel goed, ook gezien de actualiteit, dat dat wel zo ervaren wordt."

Bekijk hier het hele gesprek tussen Mirjam Bikker en Tijs van den Brink op YouTube óf luister de podcast!

Wil je ook in gesprek met een lijsttrekker?

Dan heb je nog maar één kans! Het volgende DIDD verkiezingscafé is:

• Donderdag 16 november – Rob Jetten (D66)
  Thiemeloods: Leemptstraat 34, Nijmegen