Milio groeide op in bittere armoede, maar is nu universitair docent: 'Ik heb gekampeerd in mijn eigen huis'

De kansongelijkheid in Nederland is groter dan in veel andere westerse landen, zo blijkt uit een recent onderzoek van econoom Sander de Vries van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Milio van de Kamp is ervaringsdeskundige en als socioloog gespecialiseerd in kansenongelijkheid en armoede: "Ik beschrijf het altijd als chaos", zegt hij over zijn jeugd. "Ik had een vader die in de criminaliteit zat. Mijn moeder heeft hele complexe hartproblemen en heeft altijd of in de bijstand gezeten of wat tijdelijke baantjes gehad. We leefden dus ook in best wel intense armoede, hadden geen vloerbedekking thuis, geen gas en licht op een gegeven moment."

Hij voegt eraan toe: "Ik heb vanaf mijn achtste tot mijn achttiende, toen het allemaal echt een beetje op z’n piek was, eigenlijk een soort van gekampeerd in mijn eigen huis."

Milio van de Kamp

Docent Sociologie

"Ik heb vanaf mijn achtste tot mijn achttiende, toen het allemaal echt een beetje op z’n piek was, eigenlijk een soort van gekampeerd in mijn eigen huis."

Toen hij op het vmbo zat, sprak hij uit dat hij psycholoog wilde worden. Zijn docent zei toen tegen hem: "Misschien moet je maar iets lager mikken." Ze bedoelde het niet verkeerd, zegt Milio nu: "Ze zei het met alle warmte en vriendelijkheid die ze had. Ze wilde mij gewoon behoeden voor het waarschijnlijke falen dat later op mijn pad zou komen."

Van het mbo naar de universiteit

Toch ging hij door. Hij stapelde van het mbo naar het hbo en uiteindelijk naar de universiteit. Nu geeft hij zelf les aan studenten. "Wat ook inderdaad heel gek is, maar het is uiteindelijk wel gelukt in die zin." Het gevoel blijft dat hij niet helemaal thuishoort. "Ik blijf rennen. Overcompenseren, constant." Ook nu hij geen schulden meer heeft, blijft de stress aanwezig: "Telkens als er een brief van een instantie op de mat ligt voel ik weer die stress."

Milio van de Kamp

Docent sociologie

"Ik blijf rennen. Overcompenseren, constant."

Als hij op straat agenten ziet, reageert hij automatisch. “Ik ga rechtop lopen en doe mijn capuchon af. Ik zorg dat mijn gezicht zichtbaar is en ik ga overdreven vriendelijk lachen en knikken naar de agenten."

'Ik heb mezelf gespiegeld aan mijn vader in de zin van: dat wil ik niet'

Nu is Milio vader geworden van zijn eerste kind, maar die maatschappelijke norm van one big happy family, heeft Milio zelf niet gekend. "Wij waren altijd aan het wachten tot mijn vader ontplofte. Hij heeft mijn broertje en mij nooit echt geslagen, bij ons was het vooral uitschelden en kleineren. 'Ik wou dat je nooit geboren was.' en 'Ik heb spijt dat we jou gekregen hebben.'"

De onzekerheid over het vaderschap is groot. "Ik heb mezelf altijd gespiegeld aan mijn vader in de zin van: Dat wil ik niet. Ik wil geen drugs gebruiken, ik wil niet de criminaliteit in, ik wil mijn partner niet zo behandelen, ik wil er zijn voor mijn kind."

Hij noemt het vaderschap een vreemd concept. "Het idee dat je bij je ouders terecht kunt voor advies, of dat je kunt praten over hoe het is om vader te worden, dat ken ik niet. Dat maakt het allemaal onzekerder. Zelfvertrouwen bestaat ook bij gratie van een vangnet hebben."

De praktijk van het Nederlandse onderwijssysteem

Hij is kritisch op het gezegde dat iedereen gelijke kansen zou hebben. "Wij hebben in theorie een vrij open onderwijssysteem. Ik ben nou zelf ook iemand die daar gebruik van heeft gemaakt. (...) En als ik mijn verhaal dan vertel, dan denken mensen dat dat een soort bewijs is dat ons onderwijssysteem werkt." Maar dat klopt niet, zegt hij. "Dat die toegang in theorie mogelijk is, maakt niet dat het in de praktijk altijd even makkelijk is. Sterker nog: erg ingewikkeld, omdat je constant te maken krijgt met weinig vertrouwen, zowel in jezelf als vanuit het onderwijs." Met zijn bestseller 'Misschien moet je iets lager mikken' laat hij die complexiteit zien

Milio blijft zich inzetten voor studenten zoals hijzelf. Op de universiteit begeleidt hij het programma 'Baanbrekers', speciaal voor eerstegeneratiestudenten. Tegelijkertijd werkt hij aan een tweede boek, over zijn moeder. In zijn woorden: "Durven dromen, dat is een van de eerste dingen die je verliest als je in zo’n situatie leeft."

Luister Geld of je leven terug als podcast

In Geld of je leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek met Milio van de Kamp en Sander de Vries. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Chris laat haar zoon thuisonderwijs volgen: ‘Ik laat mijn kind niet langer kapotmaken door school’

  Chris laat haar zoon thuisonderwijs volgen: ‘Ik laat mijn kind niet langer kapotmaken door school’

• Aantal thuiszitters in Nederland groeit: 'Onderweg naar school probeerde ik uit de auto te springen'

  Aantal thuiszitters in Nederland groeit: 'Onderweg naar school probeerde ik uit de auto te springen'