Moeten bejaardentehuizen weer terugkomen? 'Ik wil niet dat mijn dochter mij verzorgt'
16 april 2024 · 06:15| Leestijd: 4 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:49
In dit artikel aan het woord
"Wij willen we het op een andere manier gaan doen dan vroeger."
"Nu moet je zorgen voor je ouder, maar ouderenzorg is ook een professie waar je kennis van moet hebben."
"Wat ze vroeger met vijf meisjes deden doen ze nu met twee. Geen wonder dat ze een burn-out krijgen en dat niemand in de zorg wil werken."
"Bejaardenhuizen zijn geen "oplossing". Voor de volledige babyboom is dat niet te betalen."
In het kort
Het aantal ouderen verdubbelt de komende jaren. Is er wel voldoende zorg voor hen? Deze week verscheen een alarmerend advies: de zorg dreigt hopeloos vast te lopen. Vooral mantelzorgers krijgen het nog zwaarder. Moeten de oude, vertrouwde bejaardentehuizen van vroeger een comeback maken?
Wat denk jij?
Stelling: Nederland heeft weer bejaardentehuizen nodig
Aantal reacties: 0
Advies aan kabinet:
Het zorgakkoord dat twee jaar geleden werd gesloten door het (nu demissionaire) kabinet heeft te vage doelstellingen. Dat wordt geconcludeerd in een advies dat maandag 15 april aan de drie bewindslieden van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is aangeboden. Ook gaan de veranderingen in de zorg te traag en wordt er volgens het advies te weinig politieke betrokkenheid getoond, schrijft Jan Kremer, ‘speciaal gezant passende zorg’ van VWS.
De ouderenzorg staat op een wankel punt. Door de vergrijzing zou in 2060 een op de drie werkenden in de zorg moeten werken. Ondertussen neemt de druk op mantelzorgers gestaag toe en bijna de helft van alle 75-plussers worstelt met eenzaamheid. Hoe ondervangen we de toenemende zorgbehoefte?
Hoeveel procent van de Nederlanders werkt nu in de zorg?
Eind 2022 werkte ruim 15% van de Nederlanders in de zorg, volgens het CBS. Het aantal zorgmedewerkers zal in 2060 dus verdubbeld moeten zijn.
- Zorg verzuipt en doet beroep op familie: waar ligt voor mantelzorgers de grens?
Zorg verzuipt en doet beroep op familie: waar ligt voor mantelzorgers de grens?
Wat denk jij?
Zou jij als senior in een bejaardentehuis willen wonen?
Aantal reacties: 0
Bejaardentehuizen weer de norm?
In Dit is Nederland (EO) bespreken we een mogelijke oplossing voor het probleem: we moeten de oude, vertrouwde bejaardentehuizen weer terugbrengen. Verpleegkundigen hoeven niet door de wijk te haasten voor thuiszorg, bewoners hebben dagelijks sociaal contact en adequate zorg is altijd binnen handbereik. Goed idee, of kleven er te veel haken en ogen aan dit plan?
Conny Helder, demissionair minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, deelt hoe zij erover denkt. Bejaardentehuizen zoals we die vroeger hadden passen niet meer in deze tijd, maar ze ziet zeker potentie in een 'hernieuwde' versie van het bejaardentehuis.
"Vroeger ging je als je 60 jaar was al naar een bejaardentehuis met zorgpersoneel. Dat zie ik niet meer gebeuren, die behoefte is er tegenwoordig vaak ook niet onder ouderen. Maar dat ouderen samen willen zijn in een woongemeenschap, kan ik me goed voorstellen."
Helder benadrukt dat de zorg in bejaardentehuizen waarschijnlijk ook niet meer zo intensief zal zijn als het vroeger was. We moeten de ouderenzorg op een nieuwe manier gaan inrichten.
"We worden steeds ouder, er zijn straks relatief weinig jonge mensen die in een bejaardentehuis werken. Daarom willen we het op een andere manier gaan doen dan vroeger: we willen dat ouderen meer met elkaar gaan wonen en elkaar helpen. Een soort aanleunwoningen. Jij gaat niet bij de zorg wonen en de zorg alles voor je laten doen, maar het is andersom: je woont met elkaar en we kijken hoe we de zorg binnen die constructie slim kunnen organiseren. We weten ook dat mensen die zelfstandig blijven over het algemeen gelukkiger zijn."
Hoe zagen de allereerste bejaardentehuizen eruit?
Rustoorden voor ouderen bestonden waarschijnlijk al in de late Middeleeuwen, maar 'moderne' bejaardentehuizen werden pas na de Tweede Wereldoorlog opgericht. De overheid voerde in 1963 de Wet op Bejaardenoorden in, waardoor het mogelijk werd om gemeentelijke bejaardentehuizen te bouwen.
Deze bejaardentehuizen waren vaak een stuk minder luxe dan je zou denken: ouderen sliepen regelmatig op slaapzalen en hadden enkel een nachtkastje om hun spullen in te bewaren. In Andere Tijden vertelt oud-verpleegster Jettie Boedhoe: “De ene hoestte harder dan de ander, en soms was het echt midden in de nacht, dan gingen ze op de vuist.” De zorg was vaak ook niet optimaal, omdat medewerkers veelal te weinig kennis en middelen hadden om ouderen professioneel te verzorgen. Ouderen hadden wél veel sociaal contact vanwege de gezamenlijke ontmoetings- en eetruimtes, recreatieve activiteiten en vaste ontmoetingsmomenten in tehuizen.
In de loop van de jaren zeventig werd het beleid rondom ouderenzorg verbeterd, waardoor de hulpverlening in bejaardentehuizen vooruitging en bewoners steeds vaker hun eigen woonruimte kregen.
Dat betekent dus ook dat de druk op familie om te mantelzorgen voorlopig niet lichter wordt, maar zwaarder. Cafébezoeker Ewout vindt dat een lastige ontwikkeling.
"Je wilt ook graag kind kunnen zijn. En nu moet je zorgen voor je ouder, maar ouderenzorg is ook een professie waar je kennis van moet hebben. Bijvoorbeeld als iemand ontlasting laat lopen en je moet iemand verschonen."
Resi Coumans sluit zich daarbij aan. Intensief mantelzorgen is zwaar, en soms pijnlijk. Niet alleen voor de kinderen, maar ook voor ouders.
"Ik wil helemaal niet dat mijn dochter mij verzorgt. Ik heb het bij mijn moeder wel gedaan - het verschonen, bijvoorbeeld. Dat vond zij verschrikkelijk. Ik vond het niet erg, maar zou het mijn dochter ook niet aan willen doen."
Resi's oplossing? Zorginstellingen voor ouderen moeten beter hun best doen om personeel te werven en hun bezetting uit te breiden.
"Je ziet dat de werkdruk in verzorgingstehuizen toeneemt. Wat ze vroeger met vijf meisjes deden, doen ze nu met twee meisjes. Geen wonder dat zij een burn-out krijgen en dat niemand in de zorg wil werken."
Dat is geen oplossing, legt Helder uit. Ze benadrukt dat personeelstekorten en een gebrek aan mantelzorg elkaar in de hand werken. Als we meer gaan mantelzorgen, zal er op den duur ook meer zorgpersoneel zijn.
"Juist omdat die werkdruk zo hoog is, willen mensen niet in de zorg werken. Als we de zorg meer gaan verdelen, zal de belangstelling misschien wél toenemen. Maar dat betekent wel dat de familie meer moet gaan doen. Leuker kan ik het niet maken."
Kijk Dit is Nederland (EO) nu terug
Wil je deze uitzending nu terugkijken? Dat kan via NPO Start. Je kunt de aflevering ook hier streamen:
Heb jij een goed idee voor een stelling voor een volgende uitzending van Dit is Nederland (EO), of een andere vraag? Stel die dan hier, of ga direct naar onze appgroep.
Dit vindt NederlandWij vroegen jullie mening
In Dit is Nederland (EO), in ons WhatsApp-panel en op onze social media werd veel gereageerd op dit thema. De meningen lopen sterk uiteen:
"Eens! Veel oudere mensen zijn eenzaam en voelen zich aan hun lot overgelaten. In een bejaardentehuis krijg je de zorg die je nodig hebt en ben je met leeftijdsgenoten die in dezelfde fase zitten. Je kunt samen terugblikken en plezier hebben van de georganiseerde activiteiten."
"Jazeker! Te veel hulpbehoevende patiënten in mijn huisartsenpraktijk lopen nu tegen problemen aan. Pas als je echt niet meer kan en een gevaar wordt voor jezelf en de omgeving kun je een indicatie krijgen voor verpleegzorg. Dat maakt dat er nu een groot gat zit tussen zelfstandigheid en complete verzorging. Het zou ook eenzaamheid tegen kunnen gaan."
"Bejaardenhuizen zijn geen "oplossing". Voor sommigen biedt het uitkomst. Voor de volledige babyboom is dat niet te betalen."
"Vanuit mijn vak als praktijkverpleegkundige heb ik dagelijks te maken met de zorg voor ouderen. Ouderen hebben graag de regie zolang dat kan, maar het zou goed zijn als er weer een keuze zou zijn. Er is namelijk ook veel eenzaamheid."
"Voorlopig zie ik dat niet zitten door personeelstekort. Ook de mentaliteit van zorgpersoneel is niet meer als vroeger!"
"Enorm hard nodig! Goed voor heel veel. Zorgpersoneel hoeft niet kriskras door wijken heen te scheuren om een onmogelijke planning te halen."
"Ouderen zijn 'zelfstandiger' geworden, ze hoeven niet opgeborgen te worden.."
Wil jij ook meepraten over actuele onderwerpen en je mening laten horen? Meld je dan aan voor het DIT-WhatsApp-panel door op het blokje hieronder te klikken. Je WhatsApp-applicatie opent dan automatisch. Stuur 'DIT AAN', en je bent aangemeld!
- Hebben we eigenlijk wel een tekort aan mantelzorgers?
Hebben we eigenlijk wel een tekort aan mantelzorgers?
