Nederland steeds slechter voor ondernemers: hoe kan dat?

Sinds 2013 is het ondernemingsklimaat in Nederland achteruitgegaan, vooral door personeelstekorten, vergrijzing en onzeker beleid. PwC vergeleek Nederland met negen andere landen (Duitsland, Frankrijk, België, Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Zwitserland, Ierland en de VS). Nederland staat in dat rijtje van tien op plek vijf dus niet top, maar ook niet onderaan. PwC (PricewaterhouseCoopers, adviesbureau) keek naar 65 factoren die samen het ondernemingsklimaat bepalen: van arbeidsmarkt en productiviteit tot politiek vertrouwen.

Presentator Hans van der Steeg ging het gesprek aan met PwC-hoofdeconoom Barbara Baarsma in Geld of je leven (EO). In Nederland zit het probleem voornamelijk in het "menselijk kapitaal", stelt Baarsma. Dit houdt in dat er te weinig gekwalificeerde werknemers beschikbaar zijn, de arbeidsproductiviteit al jaren nauwelijks groeit en de vergrijzing de druk op de arbeidsmarkt verder vergroot. Daardoor lopen bedrijven vast: ze vinden simpelweg niet genoeg mensen met de juiste vaardigheden om hun plannen waar te maken, terwijl de kosten voor lonen en werving blijven stijgen.

Bedrijven twijfelen

Dat het ondernemersklimaat achteruitgaat is vooral voor bedrijven met veel werknemers een groot probleem. Er is namelijk een krappe arbeidsmarkt en dus zijn er weinig gekwalificeerde mensen beschikbaar. Voor andere bedrijven zijn juist de stikstofregels, het volle stroomnet en het gebrek aan ruimte een blokkade. Grote spelers als Shell en Unilever zijn al (deels) vertrokken en andere bedrijven overwegen hetzelfde.

Volgens PwC-hoofdeconoom Barbara Baarsma is het belangrijk dat de politiek dit serieus neemt: "We willen politieke partijen en beleidsmakers informeren dat het verdienvermogen van Nederland achteruitgaat."

Barbara Baarsma

PwC-hoofdeconoom

"We willen politieke partijen en beleidsmakers informeren dat het verdienvermogen van Nederland achteruitgaat."

Het is dus grotendeels een politiek probleem, doordat de politiek onstabiel is, stelt Baarsma: "Elk kabinet heeft een eigen stip op de horizon, als er al een stip op de horizon is." Maar het is ook een maatschappelijk probleem: "Je zou willen dat mensen geholpen worden, geprikkeld, gestimuleerd worden om van een laagproductieve baan naar een veel hoger productievere baan te gaan."

Baarsma doelt hiermee op het feit dat veel mensen vastzitten in banen met lage productiviteit, werk dat weinig economische waarde toevoegt. Wanneer werknemers de kans krijgen zich om te scholen of door te groeien naar productiever werk, levert dat voordelen op voor henzelf, voor bedrijven én voor de economie. Het gaat er dus niet om dat méér mensen werken, maar dat mensen terechtkomen in banen waar ze meer waarde kunnen toevoegen.

Samenwerken is de oplossing

De oplossing? Samenwerken, zegt Baarsma: "Ondernemers kunnen samenwerken met de overheid en kennisinstellingen om programma's op te zetten. Dus we hoeven echt niet bij de pakken neer te zitten. De politiek moet zorgen voor stabiel klimaat, maar ondernemers kennisinstellingen en de overheid samen, kunnen het invullen met concrete maatregelen."

Luister Geld of je leven terug als podcast

In Geld of je leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Econoom heel negatief over kabinet: 'Hebben veel te veel uitgegeven'

  Econoom heel negatief over kabinet: 'Hebben veel te veel uitgegeven'