Verslavende medicijnen houden honderdduizenden Nederlanders in de greep: 'Ziel verkocht aan de duivel'
12 november 2024 · 16:34| Leestijd: 4 min
Update: 14 november 2024 · 16:48
In dit artikel aan het woord
"Dit is een doodlopende weg. We moeten kijken naar de onderliggende problemen."
"Ik weet niet of ik er ooit nog van af kom."
"Door te beginnen aan medicijnen heb ik eigenlijk mijn ziel verkocht aan de duivel."
"Er is eigenlijk geen begeleiding voor mensen die willen afbouwen. En dan crashen ze."
In het kort
In Nederland gebruiken honderdduizenden mensen medicijnen die verslavend kunnen zijn, zoals sterke pijnstillers en slaapmiddelen. Huisartsen schrijven pillen als oxycodon en diazepam voor om ernstige pijn te verlichten of sombere gedachten te verminderen. Maar als je deze geneesmiddelen te lang gebruikt, kun je er afhankelijk van worden. Wat betekent dat voor mensen die hier last van hebben? En is er een betere manier om met dit probleem om te gaan?
Wat denk jij?
Ken jij iemand die zwaar verslavende medicijnen gebruikt?
Aantal reacties: 0
Honderdduizenden Nederlanders gebruiken zwaar verslavende medicijnen
Wie pijn heeft, gaat naar de huisarts. En huisartsen, maar ook psychiaters, schrijven regelmatig zwaar verslavende medicijnen voor, bijvoorbeeld tegen pijn of suïcidale gedachten. Honderduizenden Nederlanders slikken deze medicatie uiteindelijk veel te lang. Eigenlijk moeten patiënten na twee weken met deze medicijnen stoppen, maar ze krijgen vaak nog maandenlang herhaalrecepten.
Ruim 125.000 mensen gebruikten in 2023 langer dan een jaar benzo's, blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK), opgevraagd door Trouw. Nog eens 272.100 mensen slikten de medicijnen ruim acht maanden, en 410.300 mensen langer dan vier maanden. In totaal kregen ruim 1,2 miljoen Nederlanders de middelen voorgeschreven.
Om wat voor medicijnen gaat het?
Er zijn veel verschillende zware medicijnen die worden voorgeschreven. Hieronder vind je uitleg over een aantal van deze middelen.
Oxycodon
Dit middel is een sterke pijnstiller. Het wordt vaak voorgeschreven bij kanker of na zware operaties. Het wordt gebruikt als pil, drank of als middel dat wordt ingespoten.Benzodiazepine, diazepam & lorazepam
Dit soort middelen staat ook wel bekend als 'de pammetjes', omdat veel ervan eindigen op 'pam'. Ze worden vaak voorgeschreven als slaapmiddel of als middel om angsten te remmen.Morfine
Als medicijn is morfine een van de sterkst verdovende middelen die kan worden voorgeschreven. Het wordt ingezet bij acute hevige pijn, bijvoorbeeld na een operatie. Maar het wordt ook voorgeschreven als pijnverlichtend middel bij mensen aan het einde van hun leven.Wie te lang doorgaat met het gebruik van de medicijnen, kan uiteindelijk verslaafd raken. Als je doktersrecept is afgelopen, kun je de medicijnen gewoon online bestellen. Vervolgens is het lastig om er weer van af te komen. Er is weinig begeleiding en het afkickproces is zwaar. Volgens de richtlijn van het Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) moeten artsen 'chronisch gebruik' aanpakken. Maar het NHG weet niet of huisartsen zich aan deze richtlijn houden.
Wanneer spreek je van chronisch medicijngebruik?
In principe mag een patiënt vijf tot tien tabletten per week slikken. Maar de huisarts is pas verplicht het afbouwen van medicatie te bespreken als diegene in drie maanden meer dan zestig dagen benzo’s slikt.
Wat denk jij?
Gebruik jij regelmatig medicijnen?
Aantal reacties: 0
Wat zijn de verhalen rondom medicijnverslaving?
Voor Rianne van Daal begon het medicijngebruik na een auto-ongeluk. Vanuit het ziekenhuis kreeg ze het medicijn oxycodon mee voor de pijn in haar rug. Inmiddels is het drie jaar later en is ze dagelijks afhankelijk van de pillen.
"Ik neem ’s ochtends een pil, dan om twee uur weer en de laatste om half negen ’s avonds. Als ik mijn medicijnen niet op tijd neem kan ik gaan overgeven, heel erg transpireren, van alles. Ook de medicijnen zelf hebben invloed op je stemming en op je gewicht. Drie jaar geleden was ik nog samen met iemand maar nu ben ik alleen met mijn hond. Bovendien merk ik dat ik steeds meer moet gaan slikken, anders krijg ik weer pijn. Ik weet niet of ik er ooit van af kom.”
Ook Inge Frerichs heeft een lange tijd medicijnen nodig gehad om de dag door te komen, vanwege pijn aan haar schouder. Het is haar wel gelukt om de medicijnen voor goed aan te laten staan. Maar dat was niet eenvoudig.
“Ik heb tijdens het afkicken zes weken niet geslapen. Dan ga je de gekste dingen denken en doen. Op een gegeven moment dacht ik bij mezelf: ‘Voor mij hoeft het niet meer’. Dan wil je toch weer naar die pil grijpen om het voor jezelf te verlichten. Ik had mijn ziel aan de duivel willen verkopen om van de pijn af te komen. En feitelijk heb ik dat gedaan door met oxycodon te beginnen. De medicijnen hebben mij heel veel geholpen, maar ze hebben me ook heel veel narigheid gebracht. Alsjeblieft mensen, doe het niet.”
Marlies is één van de 125.000 Nederlanders die verslaafd is aan sterke slaapmiddelen. Ze kreeg een benzodiazepine voorgeschreven na het ontwikkelen van ontwenningsverschijnselen na het verlagen van haar antidepressiva. De benzo hielp haar om deze klachten te remmen. Nu moet ze deze op eigen houtje afbouwen.
“Het medicijn bestaat uit druppels. Die verdun ik zelf met water, omdat er geen lagere doses te krijgen zijn. Dat is wel frustrerend: er is eigenlijk geen begeleiding voor mensen die willen afbouwen. Ik neem nu hele kleine stapjes omdat het effect anders te heftig is. Maar afkicken vind ik belangrijk: mijn sociale leven ligt door de medicijnen op zijn gat en ik ben arbeidsongeschikt verklaard. De zin in het leven is met vlagen wel echt weg.”
Wat kunnen we hieraan doen? Katinka Damen is gezondheidspsycholoog. Zij werkt dagelijks met mensen die proberen af te komen van hun afhankelijkheid van medicijnen. Volgens haar moeten we deze medicijnen minder als oplossing zien bij gezondheidsproblemen.
“We zijn gewend om medicijnen voor te schrijven als pijndempend middel. Maar medicijnen langer voorschrijven is een doodlopende weg. We moeten kijken naar de factoren die daaronder liggen, dan zou het medicijngebruik wel omlaag kunnen.”
Hoe herken je medicijnverslaving?
Hoe kan je herkennen dat je (te) afhankelijk wordt van je medicijnen? Valerie de Ruiter raakte verslaafd aan oxycodon, wat twee keer sterker is dan morfine. In onderstaand artikel geeft ze vijf tips.
- Ben jij (te) afhankelijk van medicijnen? Vijf punten waaraan je het kan herkennen
Ben jij (te) afhankelijk van medicijnen? Vijf punten waaraan je het kan herkennen
Je neemt vast weleens een paracetamol. Misschien ook wel andere medicijnen. Maar hoe kan je herkennen dat je (te) afhankelijk wordt van je medicijnen? Valerie de Ruiter raakte verslaafd aan oxycodon, wat twee keer sterker is dan morfine. Ze geeft vijf tips.
Kijk Dit is de Kwestie
In Dit is de Kwestie (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met ervaringsdeskundigen Rianne van Daal, Marlies en Inge. Bekijk de volledige uitzending hieronder of hier via NPO Start.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
- Is de farmaceutische industrie enkel uit op (veel) geld? 'Winstmarges zijn niet onredelijk'
Is de farmaceutische industrie enkel uit op (veel) geld? 'Winstmarges zijn niet onredelijk'
Er zijn tientallen medicijnen die volgens de regels goed genoeg werken, maar die niet vergoed worden. Dat komt omdat de overheid en de maker van het medicijn het niet eens worden over de prijs. Hoe kan dat? Zijn farmabedrijven er enkel op uit om winst te maken? "Bij een hoog risico-industrie als de farmaceutische industrie zijn de winstpercentages van dit moment niet onredelijk", zegt Mark Kramer, voorzitter van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen.
- Mag elke zorgverlener weten welke medicijnen jij gebruikt?
Mag elke zorgverlener weten welke medicijnen jij gebruikt?
Elke week belanden zo’n 1.200 mensen in het ziekenhuis doordat ze verkeerde medicatie krijgen. Het probleem ligt bij de Privacywet: zorgverleners mogen alleen met toestemming van de patiënt medicatiegegevens met elkaar uitwisselen. Daarom pleiten belangenorganisaties voor een nieuw beleid.
- Door medicijntekorten zitten Sandra’s kinderen zonder antidepressiva
Door medicijntekorten zitten Sandra’s kinderen zonder antidepressiva
Er zijn ernstige tekorten aan verschillende soorten medicatie in Nederland, en dat zorgt voor schrijnende situaties. Daar kan Sandra* over meepraten. Twee van haar kinderen zijn depressief en gebruiken daarom antidepressiva, maar die zijn tot eind april niet meer leverbaar. Ze vertelt over de heftige gevolgen die dit heeft voor haar gezin.
