Verslavende medicijnen houden hon­derd­dui­zen­den Nederlanders in de greep: 'Ziel verkocht aan de duivel'

Honderdduizenden Nederlanders gebruiken zwaar verslavende medicijnen

Wie pijn heeft, gaat naar de huisarts. En huisartsen, maar ook psychiaters, schrijven regelmatig zwaar verslavende medicijnen voor, bijvoorbeeld tegen pijn of suïcidale gedachten. Honderduizenden Nederlanders slikken deze medicatie uiteindelijk veel te lang. Eigenlijk moeten patiënten na twee weken met deze medicijnen stoppen, maar ze krijgen vaak nog maandenlang herhaalrecepten.

Ruim 125.000 mensen gebruikten in 2023 langer dan een jaar benzo's, blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK), opgevraagd door Trouw. Nog eens 272.100 mensen slikten de medicijnen ruim acht maanden, en 410.300 mensen langer dan vier maanden. In totaal kregen ruim 1,2 miljoen Nederlanders de middelen voorgeschreven.

Wie te lang doorgaat met het gebruik van de medicijnen, kan uiteindelijk verslaafd raken. Als je doktersrecept is afgelopen, kun je de medicijnen gewoon online bestellen. Vervolgens is het lastig om er weer van af te komen. Er is weinig begeleiding en het afkickproces is zwaar. Volgens de richtlijn van het Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) moeten artsen 'chronisch gebruik' aanpakken. Maar het NHG weet niet of huisartsen zich aan deze richtlijn houden.

Wat zijn de verhalen rondom medicijnverslaving?

Voor Rianne van Daal begon het medicijngebruik na een auto-ongeluk. Vanuit het ziekenhuis kreeg ze het medicijn oxycodon mee voor de pijn in haar rug. Inmiddels is het drie jaar later en is ze dagelijks afhankelijk van de pillen.   

000

scherm sluiten

000

Rianne van Daal

Worstelt met haar medicijnverslaving

"Ik neem ’s ochtends een pil, dan om twee uur weer en de laatste om half negen ’s avonds. Als ik mijn medicijnen niet op tijd neem kan ik gaan overgeven, heel erg transpireren, van alles. Ook de medicijnen zelf hebben invloed op je stemming en op je gewicht. Drie jaar geleden was ik nog samen met iemand maar nu ben ik alleen met mijn hond. Bovendien merk ik dat ik steeds meer moet gaan slikken, anders krijg ik weer pijn. Ik weet niet of ik er ooit van af kom.”

000

Ook Inge Frerichs heeft een lange tijd medicijnen nodig gehad om de dag door te komen, vanwege pijn aan haar schouder. Het is haar wel gelukt om de medicijnen voor goed aan te laten staan. Maar dat was niet eenvoudig.

000

scherm sluiten

000

Inge Frerichs

Was zeven jaar afhankelijk van oxycodon

“Ik heb tijdens het afkicken zes weken niet geslapen. Dan ga je de gekste dingen denken en doen. Op een gegeven moment dacht ik bij mezelf: ‘Voor mij hoeft het niet meer’. Dan wil je toch weer naar die pil grijpen om het voor jezelf te verlichten. Ik had mijn ziel aan de duivel willen verkopen om van de pijn af te komen. En feitelijk heb ik dat gedaan door met oxycodon te beginnen. De medicijnen hebben mij heel veel geholpen, maar ze hebben me ook heel veel narigheid gebracht. Alsjeblieft mensen, doe het niet.”

000

Marlies is één van de 125.000 Nederlanders die verslaafd is aan sterke slaapmiddelen. Ze kreeg een benzodiazepine voorgeschreven na het ontwikkelen van ontwenningsverschijnselen na het verlagen van haar antidepressiva. De benzo hielp haar om deze klachten te remmen. Nu moet ze deze op eigen houtje afbouwen.

000

scherm sluiten

000

Marlies

Probeert af te kicken van benzodiazepine

“Het medicijn bestaat uit druppels. Die verdun ik zelf met water, omdat er geen lagere doses te krijgen zijn. Dat is wel frustrerend: er is eigenlijk geen begeleiding voor mensen die willen afbouwen. Ik neem nu hele kleine stapjes omdat het effect anders te heftig is. Maar afkicken vind ik belangrijk: mijn sociale leven ligt door de medicijnen op zijn gat en ik ben arbeidsongeschikt verklaard. De zin in het leven is met vlagen wel echt weg.”

000

Wat kunnen we hieraan doen? Katinka Damen is gezondheidspsycholoog. Zij werkt dagelijks met mensen die proberen af te komen van hun afhankelijkheid van medicijnen. Volgens haar moeten we deze medicijnen minder als oplossing zien bij gezondheidsproblemen.

000

scherm sluiten

000

Katinka Damen

Gezondheidspsycholoog

“We zijn gewend om medicijnen voor te schrijven als pijndempend middel. Maar medicijnen langer voorschrijven is een doodlopende weg. We moeten kijken naar de factoren die daaronder liggen, dan zou het medicijngebruik wel omlaag kunnen.”

000

Hoe herken je medicijnverslaving?

Hoe kan je herkennen dat je (te) afhankelijk wordt van je medicijnen? Valerie de Ruiter raakte verslaafd aan oxycodon, wat twee keer sterker is dan morfine. In onderstaand artikel geeft ze vijf tips.

• Ben jij (te) afhankelijk van medicijnen? Vijf punten waaraan je het kan herkennen

  Ben jij (te) afhankelijk van medicijnen? Vijf punten waaraan je het kan herkennen

Kijk Dit is de Kwestie

In Dit is de Kwestie (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met ervaringsdeskundigen Rianne van Daal, Marlies en Inge. Bekijk de volledige uitzending hieronder of hier via NPO Start.

• Is de farmaceutische industrie enkel uit op (veel) geld? 'Winstmarges zijn niet onredelijk'

  Is de farmaceutische industrie enkel uit op (veel) geld? 'Winstmarges zijn niet onredelijk'

• Mag elke zorgverlener weten welke medicijnen jij gebruikt?

  Mag elke zorgverlener weten welke medicijnen jij gebruikt?

• Door medicijntekorten zitten Sandra’s kinderen zonder antidepressiva

  Door medicijntekorten zitten Sandra’s kinderen zonder antidepressiva