Blijde boodschap
Van de paus mogen homostellen voortaan gezegend worden, maar 'het is een beetje een dooie mus'
19 december 2023 · 22:22
Update: 18 maart 2024 · 15:47
In gesprek met
Monseigneur Johan Bonny
Bisschop van Antwerpen
"Het is een geweldige stap vooruit."
Paul van Geest
Hoogleraar theologie
"Het viel moeilijk uit te leggen aan mensen in mijn omgeving die niet katholiek zijn."
Frans Bossink
Werkverband van Katholieke Homo-Pastores
"Als je van iemand houdt en die ander houdt van jou, dan spreek je uit dat je elkaar tot zegen wil zijn."
Antoine Bodar
Rooms-Katholieke priester
"Het een beetje een dooie mus. Het is een mooi gebaar, maar in feite verandert er niks.”
Pierre Valkering
Geschorst als priester
"Als mensen met hetzelfde geslacht bij mij kwamen, met de vraag om een zegen voor hun relatie of huwelijk, dan was dat voor mij altijd best een buikpijnvraag."
Fieke Opdam
Ex-non
“Ik vind dat de liefde tussen wie dan ook, geen misdaad is. Ik vind het ten onrechte dat het ook zo behandeld wordt."
In het kort
Rooms-katholieke homostellen mogen voortaan een kerkelijk zegen krijgen over hun relatie. Met die koerswijziging verrast paus Franciscus vriend en vijand. Ook bisschop Monseigneur Johan Bonny van Antwerpen. Hij pleit al jaren voor gelijkwaardige behandelingen van mensen uit de LHBTI+ community in de Katholieke Kerk. Nu worden er eindelijk stappen gezet. Maar is dat genoeg?
Wat denk jij?
Vind jij dat homoseksuele stellen ook een kerkelijke zegen mogen krijgen?
Dit is de situatie
De paus keurt het zegenen van homostellen in de Katholieke Kerk goed
Groot nieuws waar sommige katholieken al jaren op hopen: relaties tussen twee mannen of twee vrouwen mogen nu ook worden ingezegend door Katholieke priesters. Paus Franciscus, het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk, is daar persoonlijk mee akkoord gegaan, laat het Vaticaan weten in een officiële verklaring.
Niet hetzelfde als een kerkelijk huwelijk
In de verklaring wordt wel duidelijk gemaakt dat het niet hetzelfde is als een kerkelijk huwelijk, dat kan alleen tussen een man en een vrouw zijn. Een zegening van een homostel mag ook niet op een huwelijksceremonie lijken. Sterker nog: dat het zegenen goedgekeurd wordt, betekent ook niet dat de katholieke kerk relaties tussen twee mensen van hetzelfde geslacht goedkeurt.
Dit is de discussie
Is de zegen een stap in de goede richting?
Een zegen mag dus, maar een huwelijk niet. Is dit dan wel een stap in de goede richting voor de erkenning van homoseksuele relaties?
Monseigneur Johan Bonny, bisschop van Antwerpen, pleit al jaren voor gelijkheid voor LHBTI+’ers in de Katholieke Kerk. In 2021 zei de paus nog dat de zegeningen niet toegestaan zijn. Bisschop zei toen dat hij plaatsvervangende schaamte voelde voor zijn kerk. Nu, slechts twee jaar later, is er wel toestemming. En daar is bisschop Johan Bonny heel blij om, vertelt hij bij Dit is de Dag (EO) op Radio 1:
“Het is verrassend en positief nieuws. Niemand had verwacht dat dit nu besloten zou worden. Er wordt al jaren over gesproken. Ook worden er al jaren zulke zegeningen gegeven, op een niet officiële manier.”
Op sommige plekken vonden de zegeningen al plaats, ook al mocht het officieel nog niet. En dat kon grote gevolgen hebben. Pierre Valkering weet daar alles van. Hij is geschorst als priester, omdat hij ‘meegewerkt zou hebben aan verbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht’, door ze dus tóch te zegenen. Bij Op1 (EO) doet hij z'n verhaal:
"Als mensen met hetzelfde geslacht bij mij kwamen, met de vraag om een zegen voor hun relatie of huwelijk, dan was dat voor mij altijd best een buikpijnvraag. Je weet dat het niet mag, maar je wil de mensen niet in de kou laten staan. Dus je wil toch iets doen. Dat was altijd een probleem. Ik had een manier gevonden om daar mee om te gaan: ik ging dan in burger met een jasje aan en een rood T-shirt eronder. Door geen ambtsgewaad te dragen, hield ik rekening met mijn mandaat, maar aan de andere kant kon ik toch wat doen."
En nu mag het zegenen dus wél op een officiële manier. Het blijft wel bij een zegen, geen huwelijk dus. Is deze stap groot genoeg?
"Het is een stap in de goede richting. Je moet aanvaarden dat het stap voor stap vooruit gaat. Het is geweldig dat de paus nu deze stap zet. Jaren geleden had niemand verwacht dat hij dit zo zou doen. En dit is de stap die we nu nodig hebben.”
Antoine Bodar is een Rooms-katholieke priester en ziet het minder positief in. Bij Op1 (EO) vertelt hij dat er weinig verandert:
“Enerzijds is het een mooi pastoraal gebaar dat niemand wordt uitgesloten van een zegen. Maar we mogen ook auto’s, katten, honden en huizen zegenen. Waarom mag je dan geen mensen zegenen? Het is ook verwarrend en zorgt voor verdere splijting in de kerk: ik mag de persoon zegenen, ik mag liefde die vriendschap heeft zegenen. Ik bid ook dat mensen zich aan hun verantwoordelijkheid houden, dat ze trouw zijn aan elkaar. Maar wat ik niet mag zegenen is dat zij met elkaar in bed gaan. Want dat is een zonde. En daardoor is het een beetje een dooie mus. Het is een mooi gebaar, maar in feite verandert er dus niks.”
Hoogleraar theologie Paul de Geest is wel positief verrast, laat hij bij Dit is de Dag (EO) op Radio 1 weten. Hij had er moeite mee dat een zegening eerst niet toegestaan was, net als zijn omgeving:
“Dat viel moeilijk uit te leggen aan mensen in mijn omgeving die niet katholiek zijn. Ze zeiden: ‘Wat is dat met die kerk van jou? Dat is toch een barmhartige gemeenschap, hoe kan dit nou?’"
Nu kan het wel, sneller dan verwacht. Paul van Geest denkt dat er heel veel bisschoppen zijn geweest zoals Bisschop Bonny van Antwerpen, die hebben gezegd: ‘Paus, Heilige Vader, dit valt niet uit te leggen.’ En dat daarom het proces versneld is:
"Ik vind het vind heel opvallend, in de kerk gaat het altijd heel geleidelijk. […] Dat er nu in twee jaar in een nieuwe brief wordt gezegd, met heel inclusief taalgebruik: ‘Wij, homo, hetero, alle stervelingen: wij behoeven de zegen van boven. En nu gaan wij niet naar een gedoogsconstructie, maar wij gaan nu erkennen dat ook andere relaties dan een relatie tussen man en vrouw, daar een zegen over gevraagd kan worden.' Ik vind dat een prachtige zaak.”
Voor Frans Bossink van Werkverband van Katholieke Homo-Pastores heeft de toestemming van paus Fransiscus ook een heel persoonlijk tintje. Hij is zelf getrouwd met een man en ze vierden onlangs dat ze 25 jaar samen zijn. Van hun voorganger ontvingen ze toen een zegen over hun relatie en dat deed hem ontzettend veel, vertelt hij in Dit is de Dag (EO) op Radio 1:
"Ik voelde zelf hoe weldoende het is dat je het onder het toeziend oog van de mensen in de kerk en van Onze Lieve Heer, dat mag vieren. Als je bij die kerk hoort, dan wil je een volwaardig lid zijn. Met alles wat je bent en met de mensen bij wie je hoort. Als je van iemand houdt en die ander houdt van jou, dan spreek je uit dat je elkaar tot zegen wil zijn. Ik denk dat het erbij hoort dat een kerk dat erkent en uitspreekt. Als ze dat wel uitspreken over mijn zus en haar man en niet over mij en mijn man, daar ervaar ik dan toch ongelijkheid in.”
Toch blijft hij ook nog wel met vragen achter, we zijn er nog niet.
“Het is een stap op een weg waarvan het einddoel nog wel een eind voor ons ligt. Ik ben heel blij dat er nu openlijk gezegend kan worden. En dat er een andere taal wordt gebruikt, dat er positief wordt gesproken over homoseksuele relaties. Maar er zijn wel erg veel voorbehouden: het onderscheid met het huwelijk moet duidelijk blijven, er moet afstand zijn tot een burgerlijke ceremonie als je zo’n zegen uitspreekt, het kan niet in een officiële liturgie, het moet spontaan. Ik heb er wel allerlei vragen bij. Hoe moeten we dit concreet gaan vormgeven?”
Wat denk jij?
Hoe vind jij dat de kerk met homoseksuele relaties/huwelijken moet omgaan?
Dit is haar verhaal
"Ik ben best wel erg gekwetst binnen de kerk"
Fieke Opdam werd op haar 18e de jongste non van Nederland. Daar hoorde ook een celibatair leven bij: geen liefdesrelatie en geen seks. Tot ze de katholieke kerk van een andere kant leerde kennen: op haar 25e ontdekte ze dat ze lesbisch is en wel liefde en seks in haar leven wilde. Na bijna negen jaar als non te leven, besloot ze het klooster te verlaten. In Op1 (EO) vertelt ze haar verhaal:
“Ik vind dat de liefde tussen wie dan ook, geen misdaad is. Ik vind het ten onrechte dat het ook zo behandeld wordt. […] Ik ben de kerk niet uitgegaan omdat ik niet van de kerk hield. Maar ik had dan geen seks en geen liefde mogen hebben. En ik vind het heel leuk om lesbisch te zijn, ik zie geen zonde daar. En dat was mijn strijd.”
Ze ruilde haar kloosterleven in voor het theater. De kerk had was ook een gemeenschap voor haar en dat betekende veel voor de jonge Fieke.
"Ik ben daar als 18-jarige bijgekomen, ik had daarvoor niemand, en ik had opeens 30 zusters die voor me opkwamen, priesters die voor me gingen staan. Ik heb die gemeenschap nu gevonden in het theater, het cabaretwereldje.”
Stel dat een huwelijk tussen twee mensen van hetzelfde geslacht wel toegestaan zou zijn in de katholieke kerk, zou Fieke misschien wel teruggaan.
“Dat zou voor mij een hele grote stap zijn. Ik zou eerst mijn relatie met God herstellen, want ik ben best wel erg gekwetst binnen de kerk. Ik ben nog steeds spiritueel zoekend en ik ben niet kerkelijk op dit moment en zou mezelf ook niet katholiek noemen, omdat ik het niet eens ben met die regels. [...] Ik wil niet bij een kerk horen waar ik maar deels toegelaten ben. Dan denk ik: ‘Bye.’ Ik geloof dat God zich niet laat houden aan een paar regeltjes die een paar mannen op aarde in een kerk bedenken.”
Luister meer
Dit is de Dag
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen