Wagner-groep versus Poetin: dit moet je weten over de situatie in Rusland
27 juni 2023 · 09:38| Leestijd: 5 min
Update: 8 augustus 2024 · 16:08
In dit artikel aan het woord
"Poetin kan later alsnog met ze afrekenen."
"Dit is de grootste crisis die Poetin in 23 jaar heeft meegemaakt."
In het kort
Je kan het eigenlijk niet gemist hebben: er gebeurt de laatste dagen veel in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. In journaals, talkshows en kranten gaat het voor een groot deel over de Wagner-groep en de naam van Jevgeni Prigozjin heb je waarschijnlijk wel voorbij horen komen. Maar wie is die man en wat doet de Wagner-groep eigenlijk? We praten je bij.
Wat denk jij?
Weet jij precies wat de Wagner-groep is?
Aantal reacties: 0
Wat is de Wagner-groep?
De Wagner-groep is een groep die in opdracht van het Russische Ministerie van Defensie werkt. De leider is Jevgeni Prigozjin. In 2014 deed de Wagner-groep mee aan het veroveren van de Krim. De groep staat erom bekend dat het enorm veel geweld gebruikt.
Na de Russische inval in Oekraïne in februari 2022 had de Wagner-groep veel nieuwe mensen nodig. Deze werden gevonden in Russische gevangenissen. Daar kregen gevangenen de kans om te gaan vechten in Oekraïne. Ze kregen daarvoor 200.000 roebel (iets meer dan 2.000 euro) en kwijtschelding van hun gevangenisstraf. Maar de kans op overlijden in de oorlog was groot.
De gevangenen, ook wel Wagner-huurlingen genoemd, kregen nauwelijks training en amper wapens om mee te vechten. Daardoor kwam een enorme groep Wagner-huurlingen om het leven in het strijdgebied. Volgens Wagner-baas Jevgeni Prigozjin zijn ongeveer 10.000 van de 50.000 gevangenen omgekomen, maar Westerse media denken dat dit aantal hoger ligt.
Dit is de geschiedenis
Vanaf februari 2014 zijn Rusland en Oekraïne met elkaar in oorlog. Dat begon op de Krim, een schiereiland van Oekraïne, waarvan Russen beweren dat het van hen is. Een half jaar na het uitbreken van de oorlog werd vliegtuig MH17 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door Russen. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
In februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Rusland vuurde raketten af op de hoofdstad Kiev en Russische militairen rukten op naar verschillende Oekraïense steden. Vanaf dat moment is de oorlog in volle gang en zijn er vaak aanslagen in Oekraïne. Veel Oekraïners zijn gevlucht uit hun land. Nederland heeft nu ongeveer 100.000 Oekraïense vluchtelingen opgevangen.
Sinds de inval in 2022 van Rusland in Oekraïne heeft Rusland er veel moeite mee om een groter deel van Oekraïne te veroveren. Dat komt doordat Oekraïne gesteund wordt door de Westerse wereld, maar ook doordat het Russische leger niet goed georganiseerd is. De Russische soldaten in Oekraïne hebben te maken met allerlei problemen. De Wagner-groep is daar actief en de leider ligt al een tijdje overhoop met de Russische president Vladimir Poetin.
Onrust in Rusland: wat is er aan de hand tussen Poetin en de Wagner-groep?
Wagner-baas Prigozjin is al lange tijd kritisch op president Poetin. Hij klaagt dat hij te weinig geld en munitie krijgt. De Wagner-huurlingen zijn volgens hem kanonnenvoer in Oekraïne. Zijn klachten veranderden niet veel aan de situatie.
Vrijdag 23 juni 2023 was Prigozjin er helemaal klaar mee, nadat er een raketaanval plaatsvond op een kamp van de Wagner-groep in Oekraïne. Volgens Prigozjin gepleegd door Rusland, een beschuldiging die Rusland ontkent.
Wie is Jevgeni Prigozjin?
Jevgeni Prigozjin (62) is de baas van de Wagner-groep en was lange tijd een bondgenoot van president Poetin. In de jaren 80 zat hij negen jaar in de gevangenis vanwege diefstal, fraude en omdat hij tieners betrok bij misdaden.
In de jaren 90 ging het beter met Prigozjin en werd hij schatrijk met de verkoop van hotdogs. Daarna runde hij een casino en een restaurant in Sint-Petersburg.
Prigozjin wordt gezocht door de Amerikaanse FBI, omdat hij zich bemoeid zou hebben met de Amerikaanse verkiezingen van 2016. De gouden tip die leidt tot zijn arrestatie levert 250.000 dollar op.
De laatste jaren is Prigozjin als baas van de Wagner-groep niet bang om forse kritiek te leveren op Rusland en president Poetin. Daardoor zijn de verhoudingen tussen Poetin en Prigozjin een stuk minder goed dan vroeger.
De opstand van de Wagner-groep
Prigozjin kondigde diezelfde vrijdagavond aan dat zijn Wagner-groep in opstand zou komen tegen het Russische ministerie van Defensie. De Wagner-huurlingen moesten dus plotseling vechten tegen hun landgenoten. Ze namen de belangrijke plaats Rostov aan de Don in en het leek erop dat ze zouden doorstoten naar Moskou.
Dat ging niet meer door toen Prigozjin zijn opmars ineens stopzette. Na bemiddeling van Aleksandr Loekasjenko, de president van Wit-Rusland, kwam er een deal tussen Prigozjin en Poetin. Nu zou Prigozjin zich schuilhouden in Wit-Rusland en het lijkt weer even rustig tussen de Wagner-groep en president Poetin.
Wat betekent de naam Wagner?
Het is niet helemaal zeker waar de naam Wagner precies vandaan komt. Er gaan verhalen dat het te maken heeft met een grote passie van Dmitri Oetkin, de oprichter van de groep. Oetkin heeft namelijk een passie voor het Derde Rijk (Nazi-Duitsland). Hij heeft volgens een Britse krant zelfs nazi-tatoeages. De favoriete componist van Adolf Hilter was Richard Wagner en daar zou de naam van de Wagner-groep vandaan komen.
Wat gaat er nu gebeuren in Rusland?
Deskundigen verwachten wel dat deze actie van Prigozjin voor meer onrust in Rusland gaat zorgen. Zo denkt Ruslanddeskundige Hella Rottenberg dat Poetin op een later moment misschien alsnog met Prigozjin gaat afrekenen. Dat zegt ze in Dit is de Dag (EO).
"Ik denk dat Poetin heel bang was voor de gevolgen van deze opmars. Het was een grote groep bewapende soldaten die hij niet meer in de hand had. En waarvoor hij blijkbaar niet direct een tegenmacht had klaarstaan. Hij was bang dat het in Moskou tot een gewapend conflict zou komen. En dan zou het hele regime gaan wankelen. Door een deal te sluiten haalde Poetin de angel uit de crisis. En dan kan hij later misschien alsnog met ze afrekenen."
Volgens Ruslanddeskundige Laura Starink past het helemaal niet bij Poetin om een deal te sluiten. Ze benadrukt dat Poetin ook in dit geval helemaal niet bereid leek tot een compromis. Dat hij toch een akkoord heeft gesloten, zegt volgens Starink veel over het machtsverlies van Poetin.
"Ik denk dat dit voor Poetin heel dramatisch is. Hij was ziedend en nam hele grote woorden in de mond. 'Landverraad' en 'dolkstoot in de rug'. Of dit het einde van Poetin kan betekenen? Dat wordt natuurlijk al heel lang geroepen. Maar dit is wel de grootste crisis die hij heeft meegemaakt in de 23 jaar dat hij aan de macht is."
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenKlik hier om het hele gesprek van Dit is de Dag (EO) terug te luisteren.
Praat mee
Hoe blijf jij op de hoogte van de oorlog in Oekraïne?
