Steeds meer kinderen krijgen thuisonderwijs - is dat een goede ontwikkeling?

14 augustus 2024 · 18:59| Leestijd: 5 min

Update: 19 augustus 2024 · 22:13

Geschreven doorEsther van Adrichem

In dit artikel aan het woord

Kim van StrienAlgemene Onderwijsbond

"Je weet natuurlijk nooit wat er allemaal precies gebeurt. En wat kinderen daadwerkelijk leren."

Roos de VriesNederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs

"Ik geef alle vakken zelf. En ik ben niet overal even goed in, maar dat hoeft ook niet, want ik kan ook nog veel leren. Dus dan leren we samen."

In het kort

Steeds meer ouders kiezen ervoor om hun kinderen thuisonderwijs te geven, omdat ze bedenkingen hebben bij de richting van het reguliere onderwijs. Waarom is dat zo? En is dat iets goeds?

Samenvatting van DIT artikel

Het aantal kinderen dat thuisonderwijs krijgt, groeit in Nederland, met ongeveer 2.100 kinderen die thuis les krijgen van hun ouders. Ouders kiezen hiervoor vaak omdat ze ontevreden zijn over het reguliere onderwijs of omdat het niet aansluit bij hun levensovertuiging.

Roos de Vries, een thuisonderwijzer, waardeert de flexibiliteit om lessen af te stemmen op de interesses van haar kinderen. Echter, Kim van Strien van de Algemene Onderwijsbond waarschuwt voor het gebrek aan toezicht en vraagt zich af of thuisonderwijs kinderen voldoende voorbereidt op hun toekomst. Ze benadrukt ook het belang van sociale interactie, vooral voor pubers, die vaak minder contact hebben met leeftijdsgenoten.

Deze trend roept vragen op over de balans tussen persoonlijke vrijheid en de noodzaak van toezicht en sociale ontwikkeling. Nieuwe wetgeving wordt overwogen om thuisonderwijs beter te reguleren.

Wat denk jij?

Ben jij een voorstander van thuisonderwijs?

Ja, ouders weten wat goed is voor hun kind

Soms, alleen als het echt niet anders kan voor een kind

Nee, ik geloof meer in het Nederlandse onderwijssysteem

Ik weet het niet zo goed

Aantal reacties: 0

Dit is de situatie

Steeds meer kinderen krijgen thuisonderwijs

We zijn nog in vakantiestemming, maar over een kleine week gaan de scholen in het zuiden van Nederland weer beginnen. Niet voor iedereen, want het aantal kinderen met thuisonderwijs groeit. Zij krijgen geen vakken als rekenen, schrijven en gym in een klas op school en spelen geen verstoppertje of tikkertje in de pauze met hun klasgenoten, maar krijgen thuis les van hun ouders.

De motivatie om voor home schooling te kiezen, zo wordt het vaak op social media genoemd, is zeer uiteenlopend. Veelgehoorde redenen zijn dat ze het niet eens zijn met de reguliere onderwijsmethodes en dat hun levensovertuiging niet past binnen het huidige schoolsysteem.

Er is momenteel weinig tot geen controle op de kwaliteit van thuisonderwijs, tot grote zorg van leerplichtambtenaren. In Den Haag wordt er momenteel gesproken over hoe Nederland moet omgaan met de groep van ongeveer 2.000 kinderen die thuis onderwijs krijgen en er komt wetgeving aan.

Hoeveel kinderen krijgen thuisonderwijs?

Het gaat om zo’n 2.100 kinderen in Nederland die nu thuisonderwijs krijgen. Dat is een heel klein percentage (zo’n 0,1%) van het aantal kinderen dat wel naar school gaat: dat zijn er maar liefst 2,3 miljoen. Dat vertelt Kim van Strien (Algemene Onderwijsbond) in Dit is de Dag (EO).

Als je kijkt naar het grotere geheel, is dat dus een heel klein groepje. Maar dat groepje groeit wel flink. In 2019 waren het namelijk nog maar 1.100 kinderen, dus we hebben het over een verdubbeling in vier jaar.

Welke regels zijn er rondom thuisonderwijs en leerplicht?

In Nederland staat in de wet dat ieder kind leerplichtig is vanaf vijf jaar. Dit geldt ook voor kinderen met een andere nationaliteit en voor kinderen van asielzoekers en vreemdelingen. Vanaf die leeftijd zijn ouders of verzorgers ook strafbaar als ze hun kind thuis houden. (Rijksoverheid)
Als ouders toch voor thuisonderwijs willen kiezen, zijn er drie uitzonderingsgevallen:

De eerste is als de ouders een trekkend bestaan leiden;
De tweede is als er in de omgeving geen school is met jouw levensovertuiging;
De derde is als het kind fysiek of psychisch niet in staat is om een school te bezoeken.

Ouders die homeschooling willen geven, doen vaak een beroep op de tweede uitzondering. Zij moeten dan een vrijstelling aanvragen bij de burgemeesters en wethouders, één maand voordat het kind leerplichtig wordt. (Wij Leren)

Dit is de discussie

Is thuisonderwijs een goed idee?

Er zijn dus meer kinderen die niet naar school gaan en thuis les krijgen van hun ouders. Veel mensen zetten daar hun vraagtekens bij. Waarom kiezen ouders daarvoor? En gaat dat wel goed?

Kim van Strien van de Algemene Onderwijsbond is zelf ook docent Frans en houdt echt van haar beroep. Daar heeft ze ook hard voor gestudeerd en ze heeft daarom wel haar twijfels bij de kwaliteit van het onderwijs als ouders het zelf geven:

Kim van Strien Algemene Onderwijsbond

"Ik vind thuisonderwijs niet per se een heel goed alternatief voor onderwijs zoals we dat op school doen. Ik ben trots op mijn beroep en heb daar een volledige hbo-opleiding voor gevolgd. En ouders kunnen zonder cursus eigenlijk gewoon zeggen: ik ga vanaf nu thuis onderwijs geven aan mijn kind. En daarnaast zijn er natuurlijk nog veel sociale aspecten."

Dat er momenteel geen toezicht is op de kwaliteit van thuisonderwijs vindt Van Strien zorgelijk:

"Je weet natuurlijk nooit wat er allemaal precies gebeurt. En wat kinderen daadwerkelijk leren. En het is natuurlijk volgens mij nog steeds altijd wel het doel dat kinderen toewerken naar, hoop ik, een diploma uiteindelijk. En dat kan ook met thuisonderwijs. Maar de vraag is of ze dan goed genoeg voorbereid zijn voor een opleiding daarna. Dat vraag ik mij wel af."

Roos de Vries (Nederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs) geeft thuisonderwijs aan haar kinderen. De grootste reden dat ze niet voor gewoon onderwijs heeft gekozen, is omdat ze geen school kon vinden die bij haar levensovertuiging past. Ook vindt ze het een enorm voordeel dat ze de lessen van haar kinderen kan aansluiten op hun interesses.

Maar dat betekent niet dat haar kinderen alleen maar spelletjes doen en andere dingen doen waar ze blij van worden. Ze krijgen ook les in wiskunde, natuurkunde en poëzie bijvoorbeeld, maar dan wel op een andere manier dan kinderen die gewoon naar school gaan. In Dit is de Dag (EO) vertelt Roos de Vries hoe home schooling er bij haar ongeveer uitziet:

Roos de Vries Nederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs

"Een schoolweek ziet er voor ons heel divers uit. Er zijn natuurlijk redelijk veel thuisonderwijzers en er wordt erg veel georganiseerd. Ongeveer twee dagen per week gaan we op pad met andere thuisonderwijzers, naar musea, zwembaden, doen we projectgroepen. En de andere drie dagen vul ik zelf in met andere thuisonderwijzers, daar hebben we clubjes voor: bijvoorbeeld een natuurkunde-, scheikunde- en wiskundeclub."

De Vries geeft alle vakken zelf en heeft ook een oplossing als zij niet zo thuis is in een vak:

"Ik geef alle vakken zelf. En ik ben niet overal even goed in, maar dat hoeft ook niet, want ik kan ook nog veel leren. Dus dan leren we samen. En het is natuurlijk ook zo dat je op YouTube heel veel leraren kan vinden, die bijvoorbeeld uitleg geven op het gebied van wiskunde, Frans en Engels. En binnen de thuisonderwijsgemeenschap zijn ook heel veel leraren. Dus zo kunnen we elkaar helpen om kwalitatief goed onderwijs te geven."

Een veelgehoord tegengeluid is dat kinderen die niet naar school gaan, minder sociale contacten op doen. Iets waar vooral pubers veel behoefte aan hebben, vertelt docent Frans, Kim van Strien:

Kim van Strien Algemene Onderwijsbond

"Wat kinderen dan missen is het contact met heel veel verschillende soorten kinderen. Een klas met 30 kinderen van jouw leeftijd, dat heb je waarschijnlijk niet in het thuisonderwijs. Ik werk met pubers en je ziet dat als ze een jaar of 16 zijn echt wel behoefte hebben aan veel sociaal contact met hun leeftijdsgenootjes. Ik denk dat dat ook heel belangrijk is. We hebben bijvoorbeeld na de coronaperiode ook gezien dat kinderen dat het meest gemist hebben van alles."

Thuisonderwijsvoorstander Roos de Vries is het daar niet mee eens en ziet dat ook kinderen die thuis les krijgen, veel sociale contacten hebben:

Roos de Vries Nederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs

"Dat ze minder sociale contacten hebben is denk ik wel een beetje een misverstand. Het is niet zo dat kinderen op school altijd heel veel vrienden en vriendinnen hebben. Sommige kinderen zijn zelfs op school eenzaam. En het is ook niet zo dat mijn kinderen minder sociale contacten hebben door thuisonderwijs. Want ja, we kunnen elke dag in principe met andere thuisonderwijzers afspreken."