Tussenjaar is populair, maar levert het ook iets op? 'Elitair en zonde van je tijd'
gisteren · 13:00| Leestijd: 4 min
Update: gisteren · 14:49
In dit artikel aan het woord
"Op school leer je niet het leven kennen, maar dat leer je wel tijdens een tussenjaar."
"Ik heb tijdens mijn tussenjaar voor mezelf leren zorgen."
"Tussenjaar is verspilling van je tijd en alleen iets voor de elite."
In het kort
Wat ga je doen als je geslaagd bent? Misschien heb je deze vraag ook wel gehad als middelbare scholier. Steeds meer jongeren kiezen voor een tussenjaar. Ze gaan reizen of werken, meestal buiten Nederland. Het klinkt ideaal, maar brengt het je ook iets?
Samenvatting van DIT artikel
Steeds meer Nederlandse jongeren kiezen voor een tussenjaar, waarin ze reizen, werken of vrijwilligerswerk doen. Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont is enthousiast en benadrukt dat een tussenjaar zelfredzaamheid en levenservaring bevordert. Cultuurfilosoof Jelle van Baardewijk is kritischer en vindt dat zo’n jaar vaak elitair is en minder waardevol dan bijvoorbeeld een maatschappelijke stage. Hij ziet het deels als een 'puberpelgrimage' beïnvloed door sociale media, maar erkent dat een goed ingevuld tussenjaar ook nuttig kan zijn als het gericht is op diepgaande culturele ervaringen.
Wat denk jij?
Heb jij een tussenjaar overwogen?
Aantal reacties: 0
Tussenjaar heel populair onder jongeren
Surfen in Zuid-Afrika, backpacken in Thailand of druiven plukken in Australië, een jaar lang doe je iets totaal anders dan studeren of werken. Steeds vaker kiezen Nederlandse jongeren voor een tussenjaar.
Wie kiezen er voor een tussenjaar?
Uit cijfers van Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) blijkt dat 4.210 vwo'ers in 2021 voor een tussenjaar kozen. In 2023 steeg dat aantal naar 6.791. Ook onder mbo'ers en havisten is een tussenjaar populair: 4.802 mbo'ers en 6.688 havisten kozen voor een jaar waarin ze gaan reizen of werken.
Een tussenjaar vullen jongeren verschillend in. Sommigen gaan op reis, anderen gaan vrijwilligerswerk doen in het buitenland en weer anderen gaan thuis geld verdienen om te sparen voor de studie die ze na dat jaar willen starten.
In De Telegraaf zegt Daniëlle Vogels, oprichter van het TussenjaarKenniscentrum, dat een tussenjaar geen succesgarantie is voor je studie. Uit onderzoek blijkt volgens haar dat jongeren na een tussenjaar nog even vaak stoppen met hun studie, van studie wisselen en en hun opleiding niet sneller afronden in vergelijking met jongeren die direct zijn gaan studeren.
Dit is de discussieHoe zinvol is een tussenjaar?
Een jaar lang naar het buitenland voordat je gaat werken of studeren. Het klinkt aantrekkelijk, maar levert zo'n jaar nou echt iets op? Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont deed zelf een tussenjaar en is er erg enthousiast over, zegt hij in Dit is de Dag (EO).
"Op school leer je over het leven, maar je leert niet het leven. Als wij niet willen dat het leven onze kinderen opeet, dan moeten we zorgen dat onze kinderen het leven opeten. Ze moeten eropuit en ze moeten ervaringen opdoen. Ze moeten zelfredzaamheid, weerbaarheid en initiatief nemen leren. Dat leer je niet op een school. Dat moet je in het echte leven leren."
"Je kan een tussenjaar belachelijk maken door de uitersten te pakken, maar er gebeurt ook heel veel goeds. Uit onderzoek van het ministerie van Onderwijs blijkt dat studenten die een tussenjaar hebben gedaan niet beter worden in hun studie. Maar de vaardigheden die met het werkelijke leven te maken hebben, nemen wel toe."
Cultuurfilosoof Jelle van Baardewijk deed zelf geen tussenjaar, maar wel een Erasmusjaar. Hij studeerde een jaar lang aan een universiteit in het buitenland. Hij vindt dat mensen wel erg romantisch doen over een tussenjaar.
"Zo'n tussenjaar is een nieuwe vorm van toerisme, maar dan zonder pa en ma. En de ontberingen zijn vaak minder groot dan het romantische ideaal. Is het nou zo dat het echte leven te vinden is tijdens zo'n reis over de wereld? Of kom je dezelfde soort mensen tegen? Andere jongeren die uit de elite komen en die ongeveer hetzelfde over het leven denken. Een reis door Australië is natuurlijk heel erg leuk, maar ook heel elitair."
"Is het niet zo dat je tijdens een maatschappelijke stage in Nederland in een ziekenhuis of tijdens een jaar dienstplicht, veel meer verschillende type mensen tegenkomt dan tijdens een rondreis in Nepal? Een maatschappelijke stage is ook veel nuttiger als je ziet hoeveel handen we te kort komen in het onderwijs en de zorg. En je leert dan ook verantwoordelijkheid te nemen voor je directe omgeving en in andere sociale klassen."
Van Baardewijk denkt dat veel jongeren gestimuleerd worden om te gaan reizen door wat ze op de socials zien.
"Veel jongeren gaan op een puberpelgrimage, omdat ze op LinkedIn allemaal mensen zien die presteren. En ze denken ook: studeren wordt hartstikke moeilijk, dus ik ga een tussenjaar doen, want nu kan het nog. Daar ben ik het niet mee eens. Want je weet als jongere nog niet wat je interesses zijn en als student ontdek je dat er nog wel dingen zijn om te doen. Ik vind het zonde van je tijd. En ik denk dat veel studenten dat ook wel voelen."
Wat is een goed tussenjaar?
Toch is Van Baardewijk niet alleen maar negatief over een tussenjaar. Je kan zo'n jaar volgens hem ook op een goede manier invullen.
"Je kan je tussenjaar ook niet-globalistisch invullen. Je kan naar een plek gaan en je daar verdiepen in een cultuur en taal. Dat is echt wat anders dan rondtrekken door Azië en je vluchtig verhouden tot de omgeving."
Bink leerde Italiaans in Rome: 'Je leert voor jezelf zorgen'
Vijf maanden was Bink Bakker in Rome om Italiaans te studeren. De lessen waren direct in het Italiaans: "In het begin werd ik wel in het diepe gegooid, maar aan het einde ging het steeds beter." Hij kan nu bijna alles wel verstaan, maar een vloeiend gesprek voeren met een Italiaan blijft moeilijk. "Het gaat echt supersnel."
Het tussenjaar heeft hem, naast het leren van Italiaans, veel gebracht. Hij is zelfstandiger geworden: "Je moet iedere dag voor jezelf koken, je leert voor jezelf zorgen." En hij leerde om uit zijn comfortzone te stappen: "Je komt aan in een vreemde stad waar je niemand kent. Dus je moet sociaal zijn om mensen te leren kennen."
Bink heeft nu nog een half tussenjaar. In februari start hij namelijk met zijn studie. En op het moment is hij "nog een beetje aan het werk". Hij heeft geen spijt van zijn tussenjaar: "Was de beste keuze die ik kon maken."
Dit vinden jullieReacties van luisteraars
Tijdens de uitzending van Dit is de Dag (EO) kwamen veel reacties binnen op de NPO Radio 1-app:
"Ga werken, Nederland heeft je nodig."
"Een tussenjaar is het beste wat ik ooit heb gedaan, veel culturen mogen ontdekken, andere kijk op het leven en het heeft me veel geleerd over hoe je eigen boontjes te doppen. Toevallig ook m'n vrouw eraan overgehouden."
"Je kunt ook thuis een tussenjaar doen met een baan en vrijwilligerswerk."
"Niemand lager dan vwo kan dit doen. Het is echt elitair, elitair, elitair."
"Voor dit soort pretvakanties wordt veel geleend. Het gevolg: hoge schulden. Naderhand de tranen, want je kan geen huis kopen."
Wat denk jij?
Tijdens een tussenjaar leer je vaardigheden die je op school niet leert
Aantal reacties: 0
Luister Dit is de Dag (EO) terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Steven Pont (ontwikkelingspsycholoog), Jelle van Baardewijk (cultuurfilosoof) en Bink Bakker (net terug van zijn tussenjaar). Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
Lopen Gen Z'ers weg voor verantwoordelijkheid? 'Jongeren hebben veel te weinig ambitie!'
- Gen Z heeft het zwaar: groeit er een generatie op van softies?
Gen Z heeft het zwaar: groeit er een generatie op van softies?
- Kan je een 15-jarige alleen laten reizen? 'Ze hebben ervaringen nodig om te leren leven'
Kan je een 15-jarige alleen laten reizen? 'Ze hebben ervaringen nodig om te leren leven'
