Waar blijft het landelijke beleid voor de wolf? 'Het is al veel te laat'
8 september 2024 · 11:45| Leestijd: 6 min
Update: 13 september 2024 · 20:48
In dit artikel aan het woord
"We proberen binnen onze mogelijkheden al heel veel."
"We moeten het zien als een kwestie van beschaving dat we niet alleen meer aan de belangen van mensen denken."
"De wolf kan ons helpen om natuurcrises op te lossen. We moeten ons aanpassen."
In het kort
De wolf wordt steeds vaker gespot in Nederland, maar beleid is ver te zoeken. Wanneer gaan we definitief besluiten wat we met de wolf willen?
Wat denk jij?
Hoe moeten we omgaan met wolven in Nederland?
Aantal reacties: 0
Samenvatting van DIT artikel
In de politiek wordt al maanden gedebatteerd over hoe om te gaan met wolven, zoals afschieten, verplaatsen of accepteren, maar een concreet beleid blijft uit. Wanneer komt de overheid met concreet beleid voor de wolf - en, nog belangrijker, hoe zou dat beleid eruit moeten zien?
In Dit is Tijs (EO) gaat presentator Tijs van den Brink erover in gesprek met vier gasten:
- Ines Kostić, Tweede Kamerlid namens de Partij voor de Dieren. Zij stelt dat de wolf een mooie bijdrage kan leveren aan de Nederlandse natuur en dat we het dier moeten omarmen. Goed beleid is nodig, maar we moeten ze zeker niet afschieten.
- Matthijs de Vries, gedeputeerde uit Friesland, vindt ook dat het hoog tijd is voor een meer beleid. Lokale overheden zijn worden echter beperkt door landelijke en internationale wetgeving. Zij moeten meer ruimte krijgen.
- Arie Trouwborst, hoogleraar natuurbeschermingsrecht, is het met Kostić eens dat lokale overheden wel degelijk eerder actie hadden kunnen nemen. Hij vindt echter ook dat het noodzakelijk is dat er, ook internationaal, meer aandacht komt voor de wolf in Nederland. Hij pleit voor interventieteams met roofdierdeskundigen.
- Geertje de Mos, hondenliefhebber. Zij vertelt hoe haar hondje Bruno kortgeleden werd gebeten door een wolf in het bos - met fatale gevolgen.
Dit is de situatie
Wolven in het land, koppen in het zand
Weet je nog dat een vijfjarig meisje deze zomer op een landgoed bij Leusden aangevallen werd door een wolf? Het incident liep met een sisser af, maar het was voor veel Nederlanders flink schrikken: er was in ons land nog niet eerder een mens ten prooi gevallen aan de wolf. De provincie Utrecht besloot toen om het landgoed voor de veiligheid te sluiten.
- Confrontatie wolf en meisje: kunnen we nog wel ongestoord het bos in? ‘Mensen moeten zich gaan aanpassen'
Confrontatie wolf en meisje: kunnen we nog wel ongestoord het bos in? ‘Mensen moeten zich gaan aanpassen'
Nu, een paar maanden later, gaat het landgoed weer open. Betekent dat dat de wolf weg is uit Nederland? Nee, dat niet. Worden wolven afgeschoten als we ze in het bos zien? Hebben we geen afspraken over gemaakt. Hebben we landelijk een plan klaarliggen als de wolf woonwijken intrekt, zoals eerder dit jaar in Drenthe gebeurde? Je raadt het al: nee.
Er wordt in de politiek al jaren gesproken over de vraag of we wolven moeten afschieten, verplaatsen of omarmen. Een concrete koersbepaling blijft echter uit. Wanneer komt de overheid met concreet beleid voor de wolf? En, nog belangrijker, wát is het beste plan van aanpak?
Wat denk jij?
Zijn er wolven in jouw buurt gesignaleerd?
Aantal reacties: 0
Dit is de discussie
Wanneer komt er beleid voor de wolf?
Matthijs de Vries, gedeputeerde uit Friesland, zou het liefst zo snel mogelijk beleid willen maken voor de wolf. Dat gaat alleen niet zo makkelijk - en niet elke provincie ligt op één lijn als het aankomt op de wolf. Hij vertelt bij Dit is Tijs (EO):
"We proberen binnen onze mogelijkheden al heel veel. Wij hebben een wolvencommissie samen met de provincie Drenthe, die adviseert ons over preventieve maatregelen. We hebben subsidieregelingen om wolfrasters te plaatsen, we zijn met voorlichting bezig. Maar we zien evengoed dat het aantal aanvallen toeneemt.
Maar wat wel zo is, is dat we echt samen regels moeten gaan opstellen. Anders gaan we echt zien dat het escaleert. Je merkt dat de aanpak in elke provincie nog anders is."
Ines Kostić, Tweede Kamerlid namens de Partij voor de Dieren, is kritisch op de maatregelen die tot nu zijn genomen. Beleidsmakers hebben jarenlang maar weinig gedaan, terwijl de wolf al in Nederland rondliep.
"Het is al veel te laat. (...) We hebben in 2011 voor het eerst een wolf in Nederland gesignaleerd. Het Rijk en de provincies hebben al die jaren de tijd gehad om mensen voor te lichten en beleid te maken. (...) Friesland is pas in 2022 begonnen met de maatregelen die De Vries noemt. En ze zijn ook nog niet eens niet goed doorgevoerd."
Arie Trouwborst, hoogleraar natuurbeschermingsrecht aan de Universiteit van Tilburg, is ook te gast bij Dit is Tijs (EO). Trouwborst is het met Kostić eens dat we in Nederland sneller actie hadden moeten nemen, maar we moeten ook inzien dat gemeentes en provincies beperkt zijn in hun mogelijkheden.
"Er wordt inderdaad wel heel erg lang al nagedacht over wat er allemaal moet gebeuren: het aanpassen van de veehouderij door elektrische hekken, goed optreden bij incidenten, een protocol goed protocol maken over wat je moet doen bij problemen bij wolven. (...) [Maar in hoeverre het rijk goed maatregelen kan nemen], hangt wel van de omstandigheden af. De wolf is namelijk strikt beschermd onder Nederlands, Europees en internationaal recht. Er geldt een verbod op het doden, vangen en verjagen van wolven."
Is de wolf altijd zo goed beschermd geweest?
Nee, zeker niet.
Sterker nog: vroeger werd het doden van wolven aangemoedigd. Trouwborst vertelt: "Een anderhalve eeuw geleden kreeg je van de natuurbeschermingswetgeving een premie als beloning als je een wolf doodde."
Dat we nu zo anders tegen de wolf aankijken, heeft er volgens Trouwborst vooral mee te maken dat we het belang van de natuur meer zijn gaan inzien. We zijn ook anders gaan kijken naar dieren: "We erkennen nu, ook in ons beleid en in de rechtsspraak, dat dieren hun eigen intrinsieke waarde hebben. Onze morele cirkel is verbreed." Met andere woorden: we waarderen het leven van wilde dieren zoals wolven nu meer dan voorheen, dus we vinden het ook erger als een wolf wordt doodgeschoten.
Wat moeten we doen met de wolf?
Volgens De Vries is het hard nodig dat de provincies meer ruimte krijgen om de wolf aan te pakken - met de huidige nationale en internationale regelgeving zijn de mogelijkheden beperkt. Dat vergt dus actie van de Nederlandse staat én vanuit Brussel.
Hoe De Vries idealiter met probleemwolven in Nederland om wil gaan, hangt af van de situatie. Het is zeker niet zo dat we elke wolf moeten beschieten.
"Het liefst zou ik willen dat we op hele korte termijn aan de slag gaan met het beheer van probleemwolven, dat we daar wettelijk de ruimte voor krijgen. Dat zou kunnen betekenen dat we gaan afschieten, maar we werken ook met escalatiemodel. We willen eerst kijken of we de wolf zodanig kunnen afschrikken dat 'ie weer mensenschuw wordt. Dat begint met in de handen klappen. Een stap verder is het gebruik van scheepstoeters... De allerlaatste stap is afschieten."
"Het zou kunnen dat de wolf op bepaalde plekken een toegevoegde waarde heeft, maar niet op alle plekken. We moeten goed onderzoeken waar de wolf kan leven en beter definiëren wat een 'probleemwolf' is. En we moeten in Brussel gaan kijken naar afspraken om de populatie te beheren."
Trouwborst benadrukt ook dat er doortastend actie ondernomen moet worden om wolven weg te houden bij mensen. We hebben experts nodig die bij elke probleemsituatie precies kunnen beoordelen wat de juiste tegenreactie is.
"Europese roodfierenexperts moeten gaan kijken wat er hier in Nederland gebeurt, we moeten zorg dat er interventieteams beschikbaar zijn met de expertise die je voor de wolf nodig hebt. Dan kunnen we in elk scenario inschatten wat de juiste actie is - beschieten we de wolf met paintballs, doen we iets anders? Daarnaast moeten we zorgen dat we de juiste vergunningen hebben om dat meteen in de praktijk te brengen."
"Samenleven is moeilijk, daar hangt een prijskaartje aan… Maar we moeten het zien als een kwestie van beschaving dat we niet alleen meer aan de belangen van mensen denken. Het zou bovendien heel goed kunnen dat de wolf in bepaalde delen van dit land - met goed beheer - een toegevoegde waarde heeft."
Volgens Kostić moeten we de komende jaren nog veel meer moeite steken in preventieve maatregelen en voorlichting om de wolf ruimte te geven - al helemaal voordat we gaan nadenken over afschieten. De wolf kan namelijk een mooie bijdrage leveren aan de Nederlandse natuur.
"De wolf is een verrijking voor ons land. Naast het feit dat de wolf gewoon van nature in Nederland hoort, zorgt de wolf ervoor dat we gezonde natuur hebben. Er is nu sprake van een natuurcrisis: onze voedselvoorziening is in gevaar brengt, onze waterkwaliteit, onze gezonde lucht... De wolf kan ons helpen om zulke natuurcrises op te lossen. Dat moeten we doen met beleid. We moeten ons aanpassen."
"Er zijn bijvoorbeeld ook elk jaar 150.000 bijtincidenten met honden. Daarom houd ik mijn kind uit de buurt van honden, hoe lief ze ook zijn. Het gaat erom dat je je moet aanpassen aan elkaar."
Dit is haar verhaal
Geertjes hond werd doodgebeten door een wolf
Je moet er niet aan denken, maar het kán gebeuren. Geertje liet haar honden Bruno en Snooky uit in het bos in Harderwijk, midden op de dag. Ze is voorzichtig, ze wil een confrontatie met agressieve zwijnen en wolven vermijden: "Ik ga rond de drukke tijden naar het bos, ik zorg dat mijn honden dichtbij me op het wandelpad blijven en ik ga niet te diep het bos in", vertelt ze aan de redactie van DIT.
Toen ging het in een oogwenk mis. "Mijn hond Bruno liep iets van vijf of tien meter achter mij. Ik hoor een geluid en draai me om. Op dat moment zie ik een wolf met zijn bek in Bruno’s nekje. Ik heb nog nóóit een hond zo hard horen gillen."
Lees het hele verhaal van Geertje hier:
- Geertjes hond werd doodgebeten door een wolf: 'Het kan iedereen overkomen'
Geertjes hond werd doodgebeten door een wolf: 'Het kan iedereen overkomen'
Meer zien?
Kijk Dit is Tijs (EO) terug
In Dit is Tijs (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek. Klik hier om de uitzending terug te kijken via NPO Start.
Praat mee
Hoe moeten we omgaan met wolven in Nederland?
Dit maakten we ook
- Verdient de wolf in Nederland onvoorwaardelijke bescherming?
Verdient de wolf in Nederland onvoorwaardelijke bescherming?
- Confrontatie wolf en meisje: kunnen we nog wel ongestoord het bos in? ‘Mensen moeten zich gaan aanpassen'
Confrontatie wolf en meisje: kunnen we nog wel ongestoord het bos in? ‘Mensen moeten zich gaan aanpassen'
DIT zijn de makers
