'We zijn verslaafde zombies geworden', zegt deze dominee

In een gesprek bij Dit is de Dag (EO) gaat Van Nieuwpoort dieper in op zijn zorgen. Het zijn zorgen over een samenleving waarin mensen hun geestelijke houvast lijken te verliezen. Volgens hem leven we in een tijd vol dreiging: van autocraten, van big tech, van desinformatie, maar ook van onze eigen afleiding.

Daarmee probeert hij niet met de vinger naar een ander te wijzen: "Ik ben het zelf. Ik ben die mens."

Geen thuis meer

Volgens Van Nieuwpoort raken we los van wat ons ooit met elkaar verbond. Er is geen plek meer om tot rust te komen of echt contact te maken. "Er is geen plek meer om samen te komen, om verbinding te vinden. Nergens vindt hij - de mens - nog een thuis", luidt het in zijn boek.

Dat verlies is volgens hem niet alleen het gevolg van technologie, maar ook van een leefstijl die steeds meer draait om vermaak en gemak. "We zijn eindeloos gaan consumeren. En de grote vraag is: waar staan wij nu eigenlijk voor? We zitten in een soort cocon en we zijn een soort verslavende zombies geworden. En daardoor raken wij ook een bepaalde creativiteit en geestelijkheid kwijt." Dat alles eist zijn tol, met name van jonge mensen. "De angststoornissen die nu worden gevonden bij de jonge generatie zijn een huge probleem dus er is op dit moment echt wel wat aan de hand."

Ad van Nieuwpoort

Dominee

"We zijn een soort verslavende zombies geworden. En daardoor raken wij ook een bepaalde creativiteit en geestelijkheid kwijt."

Toch is er hoop

Van Nieuwpoort ziet de huidige cultuur niet alleen als 'somber'. Zijn boek brengt ook een hoopvolle boodschap. In zijn boek laat Van Nieuwpoort zich inspireren door het Bijbelboek Daniël. Een oud verhaal over leven onder onderdrukking, dat verrassend veel zegt over onze tijd. In plaats van zich te laten meeslepen, blijft Daniël trouw aan zijn waarden. Dat is ook wat Van Nieuwpoort ons nu toewenst: waakzaamheid, ontvankelijkheid en zelfreflectie. "Je kunt zomaar door een kleine verzetsdaad iets heel groots tot stand brengen", zegt hij. "En dat is juist heel hoopvol."

De boodschap van Buig Niet is niet om pessimistisch te worden, maar juist om te leren kijken. "Het gaat erom dat je ook de tijd waarin je zit ook doorziet en ontmaskert. Dus je kunt zeggen er is niks aan de hand, het gaat allemaal wel goed, terwijl de autocraten in toenemende mate aan de macht komen."

Wordt wakker

Van Nieuwpoort waarschuwt voor hoe beeldvorming werkt, bijvoorbeeld op sociale media. "Daar zie je Wilders een plaatje posten met aan de ene kant: een hele leuke blonde vrouw, en aan de andere kant: een hele grimmig-getekende moslimvrouw met een hoofddoek. En dan met de tekst: Wat zullen we doen met de verkiezingen?" Voor Van Nieuwpoort zijn dit gevaarlijke frames. "Daniël zegt: Wacht even. Neem afstand, wordt wakker, kijk wat hier gebeurt en weet: Hier is wat tegen te doen."

Ad van Nieuwpoort

Dominee

"Daniël zegt: Wacht even. Neem afstand, wordt wakker, kijk wat hier gebeurt en weet: Hier is wat tegen te doen."

Zelfonderzoek als sleutel

Volgens Van Nieuwpoort draait het uiteindelijk om zelfonderzoek. Niet om jezelf beter te voelen dan een ander, maar om eerlijk te kijken naar je eigen rol in de wereld. "Het gaat niet over een soort morele superioriteit. Nee, het gaat hier om een zelfreflectie die uiteindelijk ervoor zorgt dat er ook dingen ten positieve veranderd kunnen worden." Zijn hoop is dat mensen weer durven kiezen. Voor bezinning. Voor waarden. Voor menselijkheid.

"Te bedenken in welke machtsstructuur zit ik? Wat laat ik domineren in mijn leven? Wat geef ik de voorrang?"

Luister Dit is de dag terug als podcast

In Dit is dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met Ad van Nieuwspoort. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Column Tijs van den Brink: Leve de kerk!

  Column Tijs van den Brink: Leve de kerk!