Zijn we verslaafd aan de auto?
12 april 2023 · 12:37| Leestijd: 5 min
Update: 8 augustus 2024 · 16:09
In dit artikel aan het woord
"In steden is de ruimte die de auto inneemt het probleem van de toekomst."
"Een autovrije wijk sluit ouderen uit."
"Autovrije wijken verplaatsen het probleem naar een paar straten verderop."
In het kort
In een tijd waarin we het milieu niet meer willen belasten, lijken we afhankelijker van de auto dan ooit. Het moet minder, maar kunnen we dat ook?
Auto blijkbaar onmisbaar
Een wereld zonder auto's? Kan jij je het voorstellen? Waarschijnlijk niet, want we leven in een tijd waarin we dagelijks met z'n allen kilometers in de file staan en steden dichtslibben met auto’s.
Toch is het je misschien wel opgevallen dat de auto in grote steden steeds minder plek krijgt. Stadsbesturen doen al jaren hun best om het autogebruik in de stad aan banden te leggen. Er zijn zelfs plannen voor autoloze wijken. Maar de auto definitief laten staan? Dát lijkt voorlopig teveel gevraagd.
Ken je deze autofeitjes?
De auto heeft een enorme opmars gemaakt sinds in 1896 de eerste auto door ons land reed. In 1950 telde ons land 120.000 auto’s en in 1965 lag dat aantal op een miljoen. Vandaag zitten we op ruim 9 miljoen bolides, die samen dik honderd miljard kilometers per jaar maken.
De elektrische auto is in Nederland de laatste jaren flink in opkomst, blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. In januari 2023 was ongeveer 1 op de 5 verkochte auto's elektrische of hybride. In totaal rijden er nu zo'n 575.000 deels of volledig elektrische auto's rond in ons land.
Waar de files tijdens coronatijd even verdwenen, blijkt bij bijna de helft van de Nederlanders de afhankelijkheid weer toegenomen. Deze cijfers zijn afkomstig van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid.
Hoe slecht is de auto voor het milieu?
Autorijden is milieuvervuilend. Bij elke liter brandstof die je verbruikt, komt er CO2 vrij. Dat is zo bij benzineauto's en dieselauto's, maar ook bij auto's die op lpg (koolwaterstof) rijden. In iedere brandstofsoort zit een bepaalde hoeveelheid koolstof, die vrijkomt als koolstofdioxide (CO2) wanneer je gaat rijden.
Wel zitten er verschillen in hoe vervuilend de verschillende soorten brandstof precies zijn. Volgens de ANWB komt er bij elke liter benzine 2.269 gram CO2 vrij, bij een liter diesel 2.606 gram en bij lpg 1.610 gram.
Behalve de soort brandstof maakt ook de manier waarop een auto gemaakt wordt uit. Hoe duurzamer de productie, hoe minder impact een auto heeft op het milieu. Het is dus lastig te zeggen hoe groot de totale 'klimaatimpact' van een auto precies is.
Wat denk jij?
Zou jij zonder auto kunnen?
Aantal reacties: 0
Zijn autovrije gebieden een optie?
Al die auto’s bij elkaar brengen maatschappelijke vraagstukken met zich mee. Daarbij gaat het niet alleen over de gevolgen voor luchtkwaliteit, onze gezondheid en klimaatverandering. Het gaat ook om sociale gevolgen voor wijken.
Lot van Hooijdonk, wethouder mobiliteit, energie, groen en dierenwelzijn voor de gemeente Utrecht, doet al jaren haar best om het autogebruik in de stad aan banden te leggen. Zo moet de nieuw te bouwen Merwedewijk, waar straks 80.000 mensen kunnen wonen, zelfs autoloos worden.
"In de steden wordt het probleem van de toekomst de ruimte die de auto inneemt. Bijna ongemerkt is de auto wel heel dominant geworden. Zo zie je in straten dat kinderen niet meer buiten kunnen spelen en elkaar ook niet meer kennen. Dat soort dingen hebben we opgegeven zonder dat we het vaak beseffen."
Een Utrechter die zeker niet zal gaan wonen in de nieuwe Merwedewijk is Peter Staal. Want zo'n wijk waarin de auto niet welkom is? Daarmee sluit je ouderen uit, zegt de directeur van de Koninklijke Nederlandse Automobiel Club (KNAC) in Dit is de Kwestie (EO).
"De vraag is: voor wie bouw je zo’n wijk? Je moet voor jongeren, maar ook echt voor ouderen bouwen. We hebben in Nederland te maken met vergrijzing. Je moet een inclusieve wijk maken, geen exclusieve wijk. Als je een stad bouwt waar je op voorhand de auto uitsluit, sluit je bepaalde groepen ervan uit."
Ook verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen gelooft niet zo in autovrije wijken. In zo'n wijk verwacht hij een waterbedeffect: doordat mensen niet voor een school mogen parkeren, zetten ze hun auto iets verderop in een woonwijk neer.
"Er was lange tijd heel veel behoefte aan meer auto’s. Daar is toen op ingespeeld, en er was ook ruimte genoeg voor de auto. Nu zien we rond drukke gebieden dat er ruimtegebrek ontstaat en problemen met de bereikbaarheid. Het zal altijd een uitdaging blijven om een goede balans te vinden tussen ruimtegebruik en mobiliteit."
"Echt een community"
In de Wisselspoorwijk in Utrecht mogen in een aantal straten al geen auto's rijden. De bewoners zijn er blij mee en hebben daardoor onderling heel goed contact met elkaar. Kinderen spelen meer op straat, buren steken de barbecue aan voor de deur en iedereen kent elkaar.
Autojournalist Carlo Brantsen ziet fietsers als grootste wegpiraten
Zijn auto’s het grootste gevaar in de stad? Wat autojournalist Carlo Brantsen betreft zijn vooral fietsers de grootse wegpiraten.
Lees hier het hele verhaal van Carlo Brantsen
Brantsen is autojournalist en hij heeft een duidelijke mening over de verkeersveiligheid: het gevaar komt niet alleen bij de auto's vandaan. "Ik heb een tijd in de Amsterdamse grachtengordel gewerkt. Daar ben je je leven niet zeker. Maar níet door de auto’s: daar zijn het de fietsers. Wat mij betreft zitten de grootste wegpiraten tegenwoordig op de fiets."
Wat betreft de autoluwe zones rondom de scholen is Brantsen ook sceptisch. "Ik heb ook schoolgaande kinderen gehad, en je kunt je inderdaad afvragen of het toen allemaal zo veilig ging. Maar nu zie je dat de auto’s honderd meter verderop in een woonwijk gaan parkeren. Ik weet niet of dat nu zoveel beter is."
'Het probleem wordt groter'
Toch zullen er dingen moeten veranderen, vertelt Brantsen. "In de oudere, en laat staan de historische steden, heeft de auto weinig te zoeken. En het probleem wordt groter: alleen al in de afgelopen vijf jaar zijn er zo’n 500.000 auto’s bijgekomen. Dus we zullen mee gaan maken dat het in de toekomst moeilijker wordt om uit de voeten te kunnen met de auto in stedelijke gebieden."Ook ziet hij dat bestaande oplossingen niet helpen: "De transferiums, die ze aan de rand van de stad hebben gebouwd, staan leeg. Blijkbaar zijn ze in Utrecht toch verknocht aan hun auto."
Uiteindelijk vindt hij dat we minder auto’s in de wijken moeten hebben. "Maar doe dat vooral bij nieuwbouwwijken", zegt hij. "Dan kunnen mensen van tevoren kiezen of ze er willen wonen. Het wordt een probleem als we in bestaande wijken de auto’s gaan wegdrukken."
Praat mee
Denk jij dat autovrije wijken de toekomst zijn? Laat weten wat jij vindt in de reacties!
