Mogen basisscholen aan leerlingen vragen of ze wel gevaccineerd zijn?
2 april 2024 · 14:15| Leestijd: 4 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:50
In dit artikel aan het woord
"De overheid moet zorgen dat de vaccinatiegraad hoog genoeg blijft, zodat deze discussie niet speelt."
"Tuurlijk, vragen staat vrij. Maar je mag het niet verwerken, dus dan hoef je het ook niet te vragen."
"Voor een risicoanalyse is het wel verstandig, zodat je er enigszins rekening mee kan houden."
In het kort
Meesters en juffen maken zich zorgen, want ziektes als mazelen en kinkhoest steken na jaren weer de kop op. Om grotere problemen te voorkomen gaan 21 basisscholen en kindcentra bij nieuwe aanmeldingen vragen of het kind wel gevaccineerd is. In Dit is de Dag (EO) een gesprek over het nut en de noodzaak van deze vraag.
Wat denk jij?
Vind jij het wenselijk dat scholen vragen of kinderen gevaccineerd zijn?
Aantal reacties: 0
Scholen in Noord-Holland gaan vaccinatievraag stellen
Ga jij binnenkort je kind aanmelden voor een basisschool of kindcentrum? Dan zou het zomaar kunnen dat je de vraag krijgt of je kroost wel gevaccineerd is. In Noord-Holland is het al zover. Daar gaan 21 basisscholen en kindcentra de vraag stellen aan ouders van nieuwe leerlingen. Stichting Tabijn, waar de scholen onder vallen, vindt het haar verantwoordelijkheid om het risico op een onnodige uitbraak van mazelen of kinkhoest te verlagen.
Voor zover bekend is Tabijn het eerste schoolbestuur in Nederland dat deze vraag stelt bij de aanmelding van nieuwe kinderen. Wat als het kind niet gevaccineerd is? Dan heeft dat geen gevolgen: het mag gewoon aangemeld worden. Ongevaccineerde kinderen weigeren kan namelijk helemaal niet. Bestuursvoorzitter Carla Smits zegt dat dit niet mogelijk is vanwege de leerplicht.
Mag je volgens de wet de vaccinatievraag stellen?
De vraag stellen of een kind wel of niet gevaccineerd is, ligt heel gevoelig. Volgens de privacywet mag dit alleen als er een zwaarwegend en vooraf duidelijk gecommuniceerd doel is. Dat zegt de PO-raad, de koepel voor het basisonderwijs, in de Volkskrant. Daarbij moet bovendien altijd het nut en de noodzaak van die vraag kunnen worden aangetoond.
Mazelen en kinkhoest
Doordat mensen generaties lang hun kinderen hebben laten vaccineren, komen veel ziekten in Nederland niet of nauwelijks meer voor. Van de bof tot mazelen en van rodehond tot tetanus, ze zijn zo goed als verbannen uit ons land.
Maar de laatste maanden komen de ziektes mazelen en kinkhoest toch weer vaker voor in Nederland. Al vier baby's overleden dit jaar aan kinkhoest en in de regio Eindhoven was er een uitbraak van mazelen. Het gaat om 26 ongevaccineerde kinderen en twee volwassenen.
Wat denk jij?
In welke gemeente lag de vaccinatiegraad in 2023 het laagst van heel Nederland?
Aantal reacties: 0
Dat ziektes terugkeren komt doordat steeds meer ouders ervoor kiezen hun kinderen er niet tegen te vaccineren. Bij de jongste leeftijdsgroep (van 0 tot 2 jaar) daalde de vaccinatiegraad vorig jaar tot onder de 90%. Dat was voor het eerst sinds tientallen jaren.
De reden dat minder mensen hun kind laten vaccineren zou te maken kunnen hebben met de coronatijd. Sinds die periode zijn mensen minder positief gaan denken over vaccins, onderzocht het RIVM. Toch is het merendeel van de ouders nog wel positief over vaccineren.
Vaccinatiegraad
Het aantal gevallen van mazelen is in het afgelopen jaar wereldwijd bijna verdubbeld. Dat meldt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) eind april. Kinderarts en longfonds-directeur Károly Illy vertelt in Dit is Nederland (EO) waarom dit zorgelijk is en beantwoordt kijkersvragen.
Mogen scholen de vaccinatievraag wel stellen?
Door de vaccinatievraag te stellen proberen scholen om het risico op een uitbraak van mazelen of kinkhoest te verlagen. Maar mogen scholen dit wel vragen en misschien nog wel belangrijker: is het wenselijk?
Roland Pierik is hoogleraar rechtsfilosofie aan de Universiteit van Maastricht. In Dit is de Dag (EO) zegt hij er niet op tegen te zijn dat scholen de vaccinatievraag stellen, maar hij vindt het niet de taak van scholen om dit te doen.
"Het is de taak van de overheid om te zorgen dat de vaccinatiegraad hoog genoeg blijft, zodat deze discussie niet gaat spelen. De kinderopvang en het schoolplein zijn geen plekken om deze discussie te voeren. De politiek is aan zet. Je ziet nu vooral de anti-vax-ouders die heel erg uitgesproken zijn en zeggen dat vaccineren niet zou mogen. Maar uiteindelijk gaan ouders van kinderen die daardoor risico lopen, zich wel laten horen. Die discussie zal er komen. Ik vind wel dat je het mag vragen als school, als het doel is om het gesprek aan te gaan. Om een signaal af te geven naar de ouders: wij zouden het op prijs stellen dat u gaat vaccineren."
Advocaat Caspar Janssens begrijpt dat de vaccinatiegraad omhoog moet, maar vindt niet dat dit de manier is om dat voor elkaar te krijgen. Hij wijst daarbij op de 'Algemene verordening gegevensbescherming' (AVG), die in 2016 is ingegaan. Hij is het met Pierik eens dat de overheid de belangrijkste rol heeft in deze discussie.
"Mijn vriendin heeft kinkhoest, dus ik weet hoe ontzettend vervelend het is. Ik begrijp ook heel goed dat scholen dit vragen, maar AVG-technisch denk ik dat het niet kan. Tuurlijk, vragen staat vrij. Maar je mag het niet verwerken, dus dan hoef je het ook niet te vragen. Naar mijn idee zet je mensen ermee onder druk. Het gesprek is heel goed, ik denk dat we dat moeten voeren. Het is heel zorgelijk dat de vaccinatiegraad omlaag gaat. Maar daarvoor is het niet nodig om kleur te bekennen, dat je moet zeggen of je wel of niet gevaccineerd bent. De vraag is of je als school op aarde bent om deze discussie te voeren."
Daniël Ponsen is voorzitter van het Sectorbestuur Primair Onderwijs van de Algemene Onderwijsbond en daarnaast ook leerkracht in groep 6. Hij ziet dat met name kinkhoest meer rondgaat bij kinderen en dat dit leidt tot onrust onder leraren. Ponsen vindt, net als Pierik en Janssens, dat de bal bij de overheid ligt om te zorgen voor een hogere vaccinatiegraad.
"We zijn er niet op tegen dat scholen deze vraag stellen, maar AVG-technisch is het een dun lijntje. Je mag het op zich vragen, maar je kan het niet registreren. Voor een risicoanalyse is het wel verstandig, zodat je er enigszins rekening mee kan houden. Het is primair een taak van de overheid. Anders gaan wij maatschappelijk toch op een plek zitten... Dan wordt het weer over de schutting van het onderwijs gegooid. Wij zijn geen artsen of verpleegkundigen, maar leerkrachten. We hebben een bepaald vak, daar zijn we voor opgeleid: dat is leerlingen lesgeven."
Luister onze podcast
Ben je benieuwd naar het hele gesprek in Dit is de Dag (EO)? Luister hieronder naar de podcast, waarin presentator Margje Fikse in gesprek gaat met Roland Pierik (hoogleraar rechtsfilosofie), advocaat Caspar Janssens en leerkracht Daniël Ponsen.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen- Hoe kan het dat zoveel kinderen last hebben van kinkhoest en longontstekingen?
Hoe kan het dat zoveel kinderen last hebben van kinkhoest en longontstekingen?
- Mag een kinderdagverblijf ongevaccineerde kinderen weigeren?
Mag een kinderdagverblijf ongevaccineerde kinderen weigeren?
Praat mee
Laat jij je kind vaccineren? Waarom wel/niet?
Antwoord quizvraag: In de gemeente Neder-Betuwe (Gelderland) kreeg in 2023 slechts 51,6% van de kinderen in de jongste leeftijdsgroep de basisvaccinatie. Daarmee is Neder-Betuwe de gemeente met de laagste vaccinatiegraad van Nederland, gevolgd door Urk (61,6%) en Reimerswaal (66,1%). Bron: VZ Info.
