Hoe waar­heids­ge­trouw is de film Conclave over de verkiezing van de nieuwe paus?

In Conclave krijg je een kijkje achter de schermen bij de uiterst geheime verkiezing van de nieuwe paus: het conclaaf. Het echte conclaaf begint op 7 mei. Rond de 130 kardinalen vanuit de hele wereld zullen stemmen over de opvolger van Paus Franciscus.

Vaticaankenner en hoogleraar Rik Torfs merkte al voor het overlijden van de paus grote interesse voor het onderwerp van de film. Bij een nabespreking van de film waar hij commentaar mocht leveren, kreeg hij heel veel vragen. Hij vindt Conclave niet 100% realistisch, maar er zitten wel heel veel realistische aspecten in, zegt hij bij Dit is Tijs (EO). "Het schijnt dat het wel een strijd om de macht is, kardinalen hebben inderdaad verschillende opvattingen en ook de verschillende stemrondes kloppen. De ceremoniële aspecten worden heel mooi weergegeven."

Het is een 'strijd' waarbij voor het conclaaf begint, mensen elkaar al op sleeptouw nemen, vertelt Torfs. De verkiezing van Johannes Paulus II in 1978 was daar volgens hem een heel duidelijk voorbeeld van, hij had als "gangmaker" kardinaal König uit Wenen. "En zo zijn er nu ook wat oudere kardinalen die een vergelijkbare rol kunnen spelen."

Rik Torfs

Vaticaankenner, hoogleraar kerkelijk recht

"Een pausverkiezing verschilt niet veel van welke andere machtsstrijd dan ook."

Maar dit spel wordt bij het echte conclaaf subtieler gespeeld, dan hoe je het in de film terugziet, zegt Torfs. "De film is heel Angelsaksisch, daar is het allemaal wat duidelijker. Italianen zijn wat meer van tussen de regels door. In feite blijft de cultuur van de Curie [het bestuursapparaat van de paus, red.], ondanks dat het percentage Italianen afneemt, een Latijnse cultuur."

'Pausverkiezing is een machtsstrijd'

In de film zie je een strijd tussen conservatieve en progressieve kardinalen die hun eigen paus willen, maar zo simpel kan je die verdeling niet maken, stelt Torfs: "Het is complexer dan dat: wat is progressief en wat is conservatief?" In Conclave worden kardinalen omgekocht, dit gebeurt volgens Torfs bij het echte conclaaf niet. "In het document dat gaat over het kiezen van de paus, wordt dat ook ten strengste verboden. Omkopen zie ik nooit gebeuren."

Iets anders ziet hij wel gebeuren, maar dat gebeurt in de niet-kerkelijke wereld ook: "Kardinalen kunnen denken: als die kandidaat het haalt, ziet mijn toekomst er ook mooi uit." En daarin verschilt een pausverkiezing niet veel van welke andere machtsstrijd dan ook: "Het zijn gelukkig net mensen. Wat is gruwelijker dan een discussie tussen halve heiligen om te weten wie de allerheiligste is? Het zijn mensen met gebreken, maar hopelijk met meer goede eigenschappen, dan gebreken. Wat statistisch af en toe wel het geval is."

Kijk naar Dit is Tijs

In Dit is Tijs (EO) gaat Tijs van den Brink in gesprek over de opvolger van de Paus met de Vlaamse Vaticaankenner Rik Torfs en theoloog Laetitia van der Lans. Bekijk de volledige uitzending hieronder. 

Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.

• Deze drie Nederlanders ontmoetten Paus Franciscus: 'Hij vertegenwoordigt het geweten van de wereld'

  Deze drie Nederlanders ontmoetten Paus Franciscus: 'Hij vertegenwoordigt het geweten van de wereld'

• Wie wordt de nieuwe paus? Stem hier op jouw favoriet

  Wie wordt de nieuwe paus? Stem hier op jouw favoriet

• Wie wordt de opvolger van Paus Franciscus? Dit weten we nu over de nieuwe paus

  Wie wordt de opvolger van Paus Franciscus? Dit weten we nu over de nieuwe paus

• Paus Franciscus is overleden: 'Extra pijnlijk dat hij nu overlijdt, nu er zoveel gebeurt in de wereld'

  Paus Franciscus is overleden: 'Extra pijnlijk dat hij nu overlijdt, nu er zoveel gebeurt in de wereld'