‘Neem Nederlanders die zonder auto leven serieus’, zegt belangenvereniging
1 mei 2025 · 07:59| Leestijd:4 min
Update: 1 mei 2025 · 10:43
In dit artikel aan het woord
“Het allerbelangrijkste is dat wij het denken over de auto als norm willen kantelen."
"Om de auto als norm te kantelen, lijkt me nogal ambitieus."
"Waarom moet er een belangenvereniging zijn voor iets wat er niet is?"
In het kort
Mensen zonder auto krijgen te weinig aandacht in Nederland. Tenminste, dat vindt de nieuwe belangenvereniging 'Ik Ben Autovrij', die zich inzet voor mensen zonder auto. De oprichters vinden dat deze groep vaak wordt vergeten in het verkeer en in plannen van de overheid. Ze willen dat er meer aandacht komt voor mensen die bewust zonder auto leven.
Samenvatting van DIT artikel
De nieuwe vereniging Ik Ben Autovrij wil opkomen voor mensen zonder auto, omdat zij zich vaak vergeten voelen in verkeer en beleid. Volgens de oprichters draait in Nederland alles om de auto, terwijl veel mensen er bewust geen hebben. Ze vinden dat het openbaar vervoer verslechtert en dat autoloos leven moeilijker wordt gemaakt. Critici vragen zich af of zo’n vereniging nodig is, omdat bestaande clubs zoals de Fietsersbond ook al opkomen voor reizigers. Toch zegt oprichter Reinder Rustema dat mensen zonder auto echt een ander perspectief hebben, en dat juist hún stem nu vaak ontbreekt.
Wat denk jij?
Bezit jij (of jouw gezin) een auto?
Een nieuwe belangenvereniging: Ik Ben Autovrij
Er is een nieuwe vereniging in ons land: Ik Ben Autovrij. De leden hebben geen auto, omdat ze dat niet willen, niet kunnen betalen of er niet in mogen rijden. Volgens de oprichters draait in Nederland alles om de auto, terwijl een kwart van de huishoudens er geen heeft. Zij willen laten zien dat je ook zonder auto goed kunt leven – en dat dat zelfs beter is voor de buurt en het klimaat.
De oprichters zeggen dat het hele systeem is gemaakt voor mensen mét een auto. Denk aan wegen, parkeerplaatsen, maar ook hoe mensen naar werk of een dagje uit gaan. Wie geen auto heeft, wordt vaak vergeten. Daarom wil de vereniging zorgen dat ook mensen zonder auto een stem krijgen. "Voor ons van Ik Ben Autovrij is het normaal geen auto te bezitten. Sommigen van ons rijden wel af en toe in een auto. Als keuze. De autobezitter maakt te vaak geen bewuste keuze of heeft teveel kosten gemaakt om niet de auto te kiezen. Zo iemand is niet vrij", valt er te lezen op de website.
Waarom onze steeds grotere auto's gevaarlijk zijn: 'Pas later zie je de nadelen'
Waarom onze steeds grotere auto's gevaarlijk zijn: 'Pas later zie je de nadelen'
Ze vinden ook dat we anders moeten gaan denken over mobiliteit. Veel mensen zien de auto als iets wat hoort bij vrijheid of volwassen zijn. Maar ook een elektrische auto kost veel grondstoffen en neemt ruimte in. Volgens de vereniging is een leven zonder auto juist iets om trots op te zijn.
De club richt zich niet alleen op mensen in de stad. Ook op het platteland zijn er mensen zonder auto. Zij delen bijvoorbeeld een auto of pakken vaker de fiets of het openbaar vervoer. ‘Ik Ben Autovrij’ wil laten zien dat je overal in Nederland bewust zonder auto kunt leven.
Als je een auto hebt:
Zou je liever minder vaak gebruikmaken van de auto?
Waarom hebben we een vereniging voor mensen zonder auto nodig?
Maar hebben we zo'n vereniging echt nodig in Nederland?
Frank Jacobs is journalist bij Autoweek. Hij zegt in Dit is de Dag (EO) dat hij twijfelt aan het nut van de nieuwe vereniging. We hebben namelijk al een fietsersbond, en een vereniging die zich inzet voor reizigers die gebruikmaken van het openbaar vervoer (Rover).
Frank Jacobs
Journalist bij Autoweek“Een belangenvereniging voor iemand die de belangen verdedigt van mensen die iets niet hebben: dat vind ik een beetje vreemd. Ik zie niet hoe de behoeftes van mensen zonder auto anders zijn dan mensen met een auto. Driekwart van de Nederlanders heeft dus wél een auto: dat is een grote meerderheid. Ik heb ook belang bij goed openbaar vervoer, want ik pak ook wel eens de trein. En zelfs als ik dat niet doe: hoe meer mensen in de trein zitten, hoe minder files ik heb. Hetzelfde geldt voor fietspaden. Ik zit heel vaak op de fiets als automobilist met meerdere auto's in mijn bezit.”
"Ik vraag me af of je anders denkt als je fietst, maar ook een auto hebt. Om de auto als norm te kantelen, lijkt me nogal ambitieus. De auto is helemaal ingegroeid in onze samenleving. Ik las ook in Trouw dat u zegt dat mensen met een auto worden aangemoedigd, terwijl mensen zonder als niet helemaal vol worden aangezien. Ik heb dat nooit zo ervaren. Ik heb heel veel mensen in de omgeving die geen auto hebben of zelfs geen rijbewijs hebben, en die worden voor zover ik weet nooit niet voor vol aangezien."
Medeoprichter van Ik Ben Autovrij, Reinder Rustema, benadrukt dat Nederlanders zonder auto door verdwijnende buslijnen soms ‘gedwongen’ worden om een auto aan te schaffen. Voor veel mensen is dat bovendien ook een financiële last: sommigen kunnen zich een auto niet veroorloven. Daarom is Ik Ben Autovrij volgens hem wél nodig.
Reinder Rustema
Medeoprichter belangenvereniging 'Ik Ben Autovrij'“Het allerbelangrijkste is dat wij het denken over de auto als norm, en dat heet dan autonormativiteit, willen kantelen. Dan word je niet gek aangekeken als je je excuseert dat je niet met de auto kunt komen. Dat merk ik nu soms. De bus gaat maar twee keer per uur en binnenkort helemaal niet meer omdat die niet gebruikt wordt. Dat is een glijdende schaal. Dat willen wij stoppen. (...) Je mag bijvoorbeeld gratis bij je werk parkeren. En omdat dat gratis is heeft iedereen een auto. Ooit waren er bussen die mensen naar de fabriek brachten. Zodra die parkeerplekken een prijs krijgen, gaat die bus weer rijden."
Organisaties als de Fietsersbond of Rover sluiten niet uit dat je niet ook een auto bezit, zegt Rustema: daarin zijn ze dus anders.
"Ik kreeg een verhaal binnen van iemand die zei: ik heb me hard gemaakt voor verbetering in mijn omgeving, maar andere fietsersbondleden zijn ook autobezitter en dachten wel erg mee met dat belang. Toen werd het niet gerealiseerd. (...) Ik ben ook vrijwilliger bij Rover, maar dat is een vak apart. Het perspectief van degene die geen auto bezit, maar wel af en toe een auto huurt bijvoorbeeld, is toch een andere. Je merkt dat de keuzes die niet-autobezitters graag maken steeds moeilijker en lastiger worden. Dat heeft te maken met massa. En als die verdwijnt uit het openbaar vervoer door maatregelen vanuit Den Haag, krijgen wij het steeds moeilijker. Daarom moeten wij samen met die andere partijen gezamenlijk optreden."
Heel veel leden heeft de vereniging nog niet: woensdagmiddag 30 april stond de teller op 46. Maar na de media-aandacht hoopt Rustema dat dit aantal omhooggaat. De reacties stromen in ieder geval binnen: veel mensen voelen zich erkend en sommige mensen zien het bijna als identiteitskwestie, zegt hij.
"Ik kreeg verbazend veel reacties. Ik dacht dat het voornamelijk een stedelijk iets was, maar ik kreeg de grootste hartenkreten uit het landelijk gebied van mensen die zeggen: eindelijk worden wij gehoord en gezien. Wij bestaan hier ook. Het gaat erom dat je autovrij wil zijn. Sommige mensen die hebben zo'n ding uit nood."
De tekst gaat verder onder de poll.
Wat denk jij?
Is er een belangenvereniging nodig voor niet-autobezitters?
Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen noemt het idee van Rustema 'een heel grappig intiatief', maar hij plaatst een kanttekening:
Gerard Tertoolen
Verkeerspsycholoog"Ik moet wel zeggen dat ik het deels eens ben met Frank Jacobs: waarom moet er een belangenvereniging zijn voor iets wat er niet is? Het risico van dit soort clubjes of verenigingen is dat ze vaak heel erg het wij-zij-denken bevorderen. 'Geen auto hebben is goed, wel een auto hebben is niet goed.' En dat zal nu nog niet het geval zijn, maar je ziet dat als zulke groepjes zich ontwikkelen dat vaak daarin uitmondt. Dat helpt de discussie niet. Ik denk juist dat we heel erg opschieten als we veel meer mensen leren om ‘eigen keuze-reiziger’ te worden, dus flexibeler in onze gedachten. Want je hebt natuurlijk ook deelauto's en dergelijke."
"Het klopt wel dat als je een auto hebt, je daar een investering in moet doen. Maar ik heb zelf ook een auto en maak heel veel gebruik van het openbaar vervoer, en ik fiets heel veel. We leven in een maatschappij waarin we een redelijke mate van welvaart hebben. Ik denk dat heel veel mensen zich dat kunnen veroorloven. Er zijn ook mensen die dat niet kunnen, maar dat is een heel ander vraagstuk. Dat heeft niks te maken met wel of geen auto hebben in de zin van motivatie."
Tertoolen geeft aan dat er al een kentering te zien is in het autobezit van de Nederlander.
"Maar wat je wel ziet is dat het heel sterk locatieafhankelijk is. Op het platteland wordt nog steeds door alle jongeren ongelooflijk veel waarde gehecht aan de auto. Het is zelfs zo erg dat je in veel gebieden niet voor vol aangezien wordt als je niet op je 17e je rijbewijs haalt en op je 18e je eigen auto hebt. In de stad ligt dat anders: daar is een auto eigenlijk meer een last dan een lust. Je kan hem nergens kwijt en als je ermee gaat rijden, ben je met de fiets sneller. Wat je dan wel weer ziet, is dat zij als ze ouder worden en kinderen krijgen, uit de stad verhuizen en plotseling wel weer behoefte hebben aan die auto. Maar dat is echt een groot onderscheid.”
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister naar Dit is de Dag
In Dit is de Dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ookHebben we straks allemaal een fietshelm op? 'Ik word erop aangesproken als mijn zoontje 'm niet draagt'
Hebben we straks allemaal een fietshelm op? 'Ik word erop aangesproken als mijn zoontje 'm niet draagt'
