'Ik vind het doodeng', zegt le­ger­pre­di­kant over mogelijke oorlog

"Gaan waar de militairen gaan, dus mee vooruit", dat is het mantra van geestelijk verzorgers in het leger, zegt hoofdkrijgsmachtpredikant Gert van der Ende. Maar hij hoort van geestelijke verzorgers in het Oekraïense leger dat dit met de huidige oorlogsvoering heel lastig is. "Zodra er wat mensen bij elkaar komen, ben je een target voor drones." Het is dus niet verstandig om helemaal mee naar voren te gaan: "Maar wat dan wel? Moeten we dan naar de plek waar gewonden en doden worden verzameld? Over dat soort scenario's moeten we nu nadenken en dat is wel echt nieuw voor ons."

Of Van der Ende zelf bereid is om te vechten vindt hij een ingewikkelde vraag, maar als hem gevraagd zou worden om mee te gaan met de militairen, dan zou hij dat doen. Ook geestelijk verzorger Petra Doorn zou gaan. Hoewel ze geen eed heeft afgelegd, zoals militairen doen, voelt het voor haar wel alsof ze trouw heeft beloofd. "Het is ook het wezen van ons werk, dat wij er zijn. En dat we misschien ook iets waarmaken van Gods naam: Ik ben bij je. Dan kun je niet zeggen: 'Nu ga ik niet mee.'" Maar dat neemt niet weg dat Doorn bang is: "Ik vind het doodeng. Net zoals heel veel militairen denk ik. Die angst is ook wel reëel."

Petra Doorn

Geestelijk verzorger in het leger

"Als er zoveel doden gaan vallen, kun je dat dan nog zeggen: je doet het voor je buddy? Dan moet er toch ook een diepere betekenis zijn."

Geestelijk verzorger Sanneke Brouwers sluit zich aan bij haar collega's, maar vindt het een vraag die niet te overzien is. Ze moet direct denken aan de jonge soldaten die in de Tweede Wereldoorlog van een ander continent kwamen om Europa te bevrijden. "Als ik er nu over nadenk, vind ik dat heel bijzonder."

Waar vecht je voor?

Een bekende uitspraak is: 'Er zijn geen atheïsten in loopgraven'. Daar kan Doorn zich wel in vinden. Soldaten krijgen aangeleerd dat ze voor hun buddy vechten. Maar ze vraagt zich af of dit in een oorlog wel genoeg is. "Als er zoveel doden gaan vallen, kun je dat dan nog zeggen: je doet het voor je buddy? Dan moet er toch ook een diepere betekenis zijn. Dan moet het goede waar je voor vecht ook écht goed zijn."

Militairen moeten zelf tot een antwoord komen op de vraag waarvoor ze vechten, als Doorn merkt dat iemand daar twijfels over heeft gaat ze daarover in gesprek. "Natuurlijk ben ik er niet voor om alle mensen naar de uitgang van Defensie te wijzen, maar ik vind het wel heel belangrijk dat militairen beseffen wat het betekent om militair te zijn. Dat het meer is dan leuke en spannende oefeningen. Het is echt een heel harde en grimmige realiteit." Het is beter dat een militair daar in Nederland achterkomt, dan dat hij het in de loopgraven ontdekt, zegt ze.

In de loopgraven komt inderdaad alles op scherp te staan, bevestigt Van der Ende. "Ik denk dat de grootste vragen zich dan wel voordoen. Wat betekent dit? Wil ik mijn leven hiervoor opofferen? Ik denk dat er heel veel naar boven komt." Doorn onderschrijft dit: "Het gaat over leven en dood, over het einde van het leven en het risico dat je loopt. Ik denk dat dat is waarom mensen ook met God en met het geloof aan de slag gaan. Dat is niet leuk, maar als geestelijk verzorgers komen we dan wel bij de kern van ons werk."

Luister naar Dit is de Dag

In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Petra Doorn (protestants geestelijk verzorger), Sanneke Brouwers (geestelijk verzorger vanuit de Rooms Katholieke kerk) en aalmoezenier Gert van der Ende (hoofdkrijgsmachtpredikant). Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Moet de samenleving weerbaarder worden vanwege een mogelijke oorlog?

  Moet de samenleving weerbaarder worden vanwege een mogelijke oorlog?

• Moeten Nederlanders 'sneuvelbereid', of 'gevechtsbereid' zijn als er oorlog uitbreekt?

  Moeten Nederlanders 'sneuvelbereid', of 'gevechtsbereid' zijn als er oorlog uitbreekt?