Is kerkasiel een goed middel om uitzetting te voorkomen? 'Als kerk zoek je hiermee grenzen op'
gisteren · 17:17| Leestijd: 6 min
Update: gisteren · 18:16
In dit artikel aan het woord
"Vanuit onze traditie is het belangrijk om mensen recht te doen."
"Als een naaste aanklopt voor onderdak, kijk je of je dat kunt doen."
"Een kerkdienst is bedoeld om God te eren, maar wordt nu ingezet om te zorgen dat de politie buiten blijft."
In het kort
Een kerkdienst die dag en nacht duurt, in de hoop om uitzetting van een uitgeprocedeerd gezin uit Oezbekistan te voorkomen. Dat gebeurt al twee maanden in Kampen. Is het gerechtvaardigd dat de kerk dit doet?
Wat denk jij?
Goede zaak als kerken in de bres springen voor uitgeprocedeerde gezinnen?
Aantal reacties: 0
Samenvatting van DIT artikel
In Kampen vindt 24/7 een kerkdienst plaats om het uitgeprocedeerde gezin Babayants bescherming te bieden. Zolang de kerkdienst gaande is, kan het gezin niet worden uitgezet door de IND. Het gezin bestaat uit vader, moeder en vier kinderen die geworteld zijn in Nederland. Ze willen graag in Drenthe blijven wonen. Toch klinkt er ook kritiek op het kerkasiel. Gaat de kerk niet te veel op de stoel van de politiek zitten?
Derk Stegeman van de Landelijke Raad van Kerken vindt het kerkasiel gerechtvaardigd. Kerken doen dit omdat ze een verkeerde gang van zaken aan de orde willen stellen, legt hij uit. De kerk wil dat de overheid inziet dat het onmenselijk is om de gewortelde kinderen uit te zetten. Volgens de traditie van het christelijk geloof is het belangrijk om andere mensen recht te doen, zegt hij.
Arnold Huijgen, theoloog en professor aan de Protestantse Theologische Universiteit Utrecht, is kritisch. Hij wijst erop dat de kerkdienst is bedoeld om God te eren, maar nu als instrument wordt ingezet om de politie buiten te houden. Ook vindt hij dat de kerken de grenzen opzoekt van godsdienstvrijheid. Hij wijst erop dat de scheiding van kerk en staat belangrijk is.
Dominee Kasper Jager uit Kampen moest er serieus over nadenken, maar besloot om het gezin kerkasiel te verlenen, vertelt hij. "Als een naaste bij je aanklopt om onderdak, ga je kijken of je dat kunt doen", vertelt hij. Hij besloot het te doen: "Het gaat hier niet meer over terugsturen, maar min of meer uitzetten uit je land, terwijl ze hier horen."
24 uur per dag een kerkdienst
In de protestantse wijkgemeente Open Hof in Kampen is sinds november 24 uur per dag een kerkdienst gaande om uitzetting van een Oezbeeks gezin te voorkomen. De overheid of politie mogen niet ingrijpen tijdens een kerkdienst, waardoor het uitgeprocedeerde gezin beschermd wordt.
Na twee maanden komt de aandacht voor het kerkasiel op gang. Zo kwam de ChristenUnie afgelopen maandag als eerste politieke partij langs. CDA en SGP tonen zich nog terughoudend om zich uit te laten over individuele asielzaken.
Minister Faber (Asiel) toont zich kritisch over het kerkasiel tegenover het Nederlands Dagblad. Ze zegt het belangrijk te vinden dat ‘mensen zich aan de wettelijke vertrekplicht houden’ en zegt: 'kerkasiel is geen onderdeel van onze asielprocedure'.
Hoe ziet 24/7 kerkdienst eruit?
Bij het kerkasiel wisselen voorgangers elkaar af. Er wordt gebeden, gezongen of een overdenking gehouden. Ook wordt er bijvoorbeeld met elkaar gepraat of muziek geluisterd, vertelt dominee Kasper Jager uit Kampen. Het gezin verblijft in de kerk en schuift soms aan.
Het concept kerkasiel is niet nieuw en gaat al eeuwen of zelfs duizenden jaren terug. Zes jaar geleden was er ook veel landelijke aandacht voor het kerkasiel in Den Haag. Daar vond drie maanden lang een 24-uurskerkdienst plaats voor het uitgeprocedeerde Armeense gezin Tamrazyan. Deze werd succesvol beëindigd na een nieuw akkoord over het kinderpardon: er moest een nieuwe beoordeling komen voor gewortelde kinderen die het land allang hadden moeten verlaten.
De familie Babayants
Het gezin Babayants bestaat uit ouders Aleksandr en Karine en de kinderen Aram (20), Ariana (13), Amelia (10) en Aleksa (3). Zij kwamen elf jaar geleden naar Nederland en ze brachten acht jaar door in het asielzoekerscentrum in Emmen. Nu dreigt het gezin door de IND uitgezet te worden naar hun geboorteland.
Het gezin, waarvan de kinderen geworteld zijn in Nederland, wil hier graag blijven wonen. Zo weten de oudste twee niks meer van de plek waar ze vandaan komen en zijn de jongste twee hier geboren.
Ze hebben hun leven in Drenthe, vertelt Aram aan Defence for Children: ze kennen de omgeving, ze hebben er veel vrienden, gaan er naar school en zitten op sportverenigingen.
Dit is de discussieGoede zaak als kerken in de bres springen voor uitgeprocedeerde gezinnen?
Het klinkt mooi: de kerk die opvang biedt aan mensen in nood. Toch klinkt er binnen de kerken zelf ook kritiek op het inzetten van kerkasiel. Gaat de kerk niet te veel op de stoel van de politiek zitten? Die vraag klinkt in Dit is de Dag (EO).
Het kerkasiel in Kampen is gerechtvaardigd, vindt Derk Stegeman van de werkgroep vluchtelingen van de landelijke Raad van Kerken. Zes jaar geleden coördineerde hij het kerkasiel in Den Haag.
"Ik vind het gerechtvaardigd dat de kerk in ieder geval de vraag stelt of de regels wel rechtvaardig zijn. Als je als kerk kerkasiel verleent, is dat altijd een tijdelijke maatregel. Dat doe je omdat je denkt dat er een gerechtvaardigde grond voor is. Je doet het tijdelijk omdat je denkt dat de huidige gang van zaken verkeerd is en dat wil je aan de orde stellen. We willen dat de overheid beseft dat het onmenselijk is om deze gewortelde kinderen uit te zetten."
Ook al vindt theoloog Arnold Huijgen de situatie van het gezin schrijnend: de kerkdienst is hier niet voor bedoeld, zegt hij. Volgens hem ligt het kerkasiel op de weg van politiek bedrijven.
"Een eredienst is eigenlijk bedoeld om God te eren, maar deze wordt nu als instrument ingezet om te zorgen dat de politie buiten blijft. Een kerkdienst is daar niet voor bedoeld en dat vind ik eigenlijk verkeerd. Ten tweede: godsdienstvrijheid is een fundamentele vrijheid in ons land. Als kerk zoek je hiermee wel bewust de grenzen daarvan op. Laten we de eredienst niet misbruiken voor waar deze eigenlijk niet voor bedoeld is. We moeten onze eigen verantwoordelijkheid scherp zien en niet op de stoel van de overheid gaan zitten."
Volgens de traditie van het christelijk geloof is het belangrijk om andere mensen recht te doen, zegt Stegeman. Ook wijst hij erop dat de kerk het in de praktijk brengt om je toevlucht te zoeken bij God, wat we elke zondag horen in de kerk.
"Je kunt wel vrome dingen doen, maar als je onrechtvaardige politiek bedrijft, ben je eigenlijk niet goed bezig. Dus dat is niet zomaar strijdig met elkaar. Ook is het kerkasiel een vorm die al heel oud is. 3000 jaar geleden was er al een besef dat de macht van de sterkste ergens begrensd moet worden en kunnen worden bevraagd, op een heilige plek of vanuit een heilige rituele traditie. Ik denk dat het kerkasiel daar een moderne vorm van is die we niet lichtvaardig toepassen."
De scheiding van kerk en staat is er niet voor niets, zegt Huijgen. We moeten blij zijn dat deze er is, legt hij uit. Ook wijst hij erop dat de historische vergelijking niet opgaat, omdat het kerkasiel vroeger anders werd ingezet.
"De scheiding tussen kerk en staat is belangrijk. Als je zegt: ons recht als kerk gaat boven dat van de staat, kunnen er ook dingen gebeuren wat helemaal niet past. Ik kan me ook voorstellen dat er andere religies zijn die wel andere dingen willen doen dan het huisvesten van asielzoekers of misschien iets in de relatie tussen man en vrouw willen doen. Daarom wordt het kerkasiel van vroeger eigenlijk al niet meer toegepast sinds de Franse revolutie."
Toch is het kerkasiel niet zomaar een dingetje, zegt Stegeman. Volgens hem misbruikt de kerk niet de scheiding van kerk en staat.
"De kerk heeft niet de pretentie om op de stoel van de overheid te gaan zitten, maar omdat ze na heel lang nadenken, wikken en wegen, denkt dat er een pauze moet komen in een proces wat gaande is. Het gaat niet om een dingetje, het gaat om mensen in nood."
‘Als een naaste bij je aanklopt om onderdak, kijk je of je dat kunt doen’
Hier moet ik echt heel serieus over nadenken, was de eerste gedachte van dominee Kasper Jager uit Kampen toen hij vanuit het gezin de vraag kreeg of ze kerkasiel konden krijgen. Hij kon er niet zomaar ja of nee op zeggen, maar zeker geen nee, vertelt hij in Dit is de Dag (EO). "Als mens, als voorganger, als predikant denk ik: als een naaste bij je aanklopt om onderdak, ga je kijken of je dat kunt doen."
24 uur per dag gaat de kerkdienst door. Af en toe schuift het gezin even aan, vertelt hij. Hij wijst erop dat de jongste twee kinderen uit het gezin, Amelia (10) en Aleksa (3) hier in Nederland zijn geboren. "Dan gaat het niet meer over terugsturen, maar over min of meer over uitzetten uit je land, terwijl ze helemaal Nederlanders zijn. Daarvan denk ik: zij horen hier in Nederland."
Hij hoopt dat er zo snel mogelijk uitkomst is voor het gezin om alsnog te blijven. Vanuit het land is enthousiasme over het asiel, merkt hij. "Zolang er draagvlak is onder veel mensen, gaan we er zeker mee door."
Meer weten?Luister Dit is de Dag (EO) terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) spreekt presentator Margje Fikse over het kerkasiel met Derk Stegeman van de Raad van Kerken, theoloog Arnold Huijgen en dominee Kasper Jager. Beluister de uitzending terug als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Strengste asielbeleid ooit: wat denken christenen hiervan? 'Het is een barmhartigheidscrisis'
Strengste asielbeleid ooit: wat denken christenen hiervan? 'Het is een barmhartigheidscrisis'
