Krijgen mensen in de bijstand teveel geld? 'Veruit de meeste mensen gaan er financieel op vooruit door te gaan werken'
vandaag · 14:32| Leestijd:4 min
Update: vandaag · 15:00
In dit artikel aan het woord
"Het is pittig om rond te komen van de bijstand. Dat betekent dat je dan elk dubbeltje een aantal keer moet omdraaien."
"De meeste bijstandsgerechtigden hebben een behoorlijke afstand tot de arbeidsmarkt. Die hebben niet zomaar een passende baan gevonden."
In het kort
In Nederland zitten 400.000 mensen in de bijstand, en dat noemt ondernemer en televisiepersoonlijkheid Annemarie van Gaal in een column 'van de zotte'. Volgens Van Gaal krijgen mensen in de bijstand zoveel geld dat het niet meer lonend is om aan het werk te gaan. Klopt dat wel? Krijgen bijstandsgerechtigden teveel geld?
Wat denk jij?
Ken jij iemand in de bijstand?
Bijna een half miljoen Nederlanders in de bijstand
In Nederland zitten 400.000 mensen in de bijstand. Dat betekent dat er voor bijna een half miljoen mensen - die onvoldoende inkomen hebben om van te leven en geen recht hebben op andere uitkeringen - een financiële regeling is getroffen.
Als je in aanmerking komt voor bijstand, dan krijg je een uitkering van de gemeente. Dit geld is bedoeld voor levensonderhoud: de huur, boodschappen, kleding en ziektekostenverzekering. Het bedrag van de bijstandsuitkering is afhankelijk van de persoonlijke situatie (alleenstaand, gehuwd, etc.) en leeftijd. De normen voor de uitkering kunnen wijzigen in verband met veranderingen in het wettelijk minimumloon en de ontwikkeling van de prijzen.
Een alleenstaande moeder in de bijstand met twee kinderen die op de middelbare school zitten en in een sociale huurwoning woont, kán bijvoorbeeld bijna € 3.000,- per maand ontvangen. Investeerder en ondernemer Annemarie van Gaal vindt dit bedrag 'van de zotte'. Ze schrijft in een column in De Telegraaf dat het voor veel mensen in de bijstand niet eens lonend zou zijn om aan het werk te gaan.
Krijgen mensen in de bijstand teveel geld?
De meeste mensen komen volgens Arjen Vliegenthart, directeur van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), niet in de bijstand omdat ze niet willen werken, maar omdat wat ze kunnen vaak niet past bij datgene dat wordt gevraagd op de arbeidsmarkt of omdat ze niet kúnnen werken. Dat vertelt hij in radioprogramma Geld of je Leven (EO). In vergelijking met andere landen scoort Nederland niet bovengemiddeld wat betreft het aantal bijstandsgerechtigden en uitgaven aan sociale zekerheid.
Toch is het iedere keer rond verkiezingstijd weer een hot topic, die bijstand. Maar hoe moeilijk of makkelijk is het eigenlijk om rond te komen van de bijstand?
Arjan Vliegenthart
Directeur van het Nibud"Het is pittig om rond te komen van de bijstand. Dat betekent eigenlijk dat je dan vaak elk dubbeltje een aantal keer moet omdraaien. Voor heel veel mensen gaat het net. Ik zeg altijd: mensen met een bijstanduitkering horen tot de beste budgetteerders van Nederland. Ze weten heel goed hoe duur het leven is. Maar dat maakt het niet per definitie makkelijk."
Met een bedrag van zo'n € 3.000,- kan een gezin van een moeder met twee puberende kinderen vaak net rondkomen, stelt Vliegenthart. Zo'n gezin gaat zeker niet drie weken op vakantie. Maar is het bedrag vergeleken met de beloning die je krijgt voor werk wel motiverend om te proberen een baan te vinden?
Arjan Vliegenthart
Directeur van het Nibud"We zien voor de meeste mensen dat op het moment dat ze vanuit een uitkering de overstap naar werk maken, dat ze er financieel gezien wel degelijk op vooruit gaan. Ik denk dat veel meer de vraag is hoe je het werk kunt organiseren, bijvoorbeeld met een gezin met kinderen. Met jonge kinderen heb je bijvoorbeeld kinderopvang nodig, en die is er vaak niet. Ik denk dat de mensen vaak door allerlei praktische bezwaren worden tegengehouden te gaan werken, dan dat het financieel niet lonend zou zijn om te gaan werken."
De meeste mensen gaan er in ieder geval niet op achteruit als ze van de bijstand de stap naar een betaalde baan zetten. Flink vooruit is het ook niet, stelt Vliegenthart. Het gaat eerder om tientjes dan om honderden euro's. Wat Annemarie van Gaal dan ook verkondigt - dat je inkomen daalt als je vanuit de bijstand de overstap naar werk maakt - is in veruit de meeste gevallen dan ook onzin.
Daniël van Vuuren
Hoogleraar Sociale Zekerheid en Economie"Je zal best een paar voorbeelden kunnen vinden voor wie het wel geldt. Maar voor verreweg de meeste mensen is het niet zo dat je er op achteruit gaat als je betaald werk accepteert."
Zoals genoemd zijn het dus regelmatig praktische bezwaren die zwaar wegen.
Arjan Vliegenthart
Directeur van het Nibud"We zien terug dat het voor veel mensen een hoop organisatie nodig is om aan het werk te gaan als er thuis ook gezorgd moet worden. En je hebt niet alleen de zorg voor de kinderen, maar soms kost aan het werk gaan ook gewoon geld. Bij sommige groepen moet je bedrijfskleding kopen die niet vergoed wordt, en niet iedere werkgever heeft een reiskostenvergoeding. Het zijn dat soort heel praktische dingen waar mensen eigenlijk niet doorheen kunnen kijken."
Een belemmering om tot de arbeidsmarkt toe te treden is het feit dat er in Nederland nauwelijks mogelijkheden zijn om vanuit de bijstand ook bij te verdienen, om zo toch verbinding te krijgen met de arbeidsmarkt en de stap naar een baan makkelijker wordt.
Daniël van Vuuren
Hoogleraar Sociale Zekerheid en Economie"Over het algemeen is het heel moeilijk of onmogelijk om in Nederland effectief bij te verdienen in de bijstand. In Vlaanderen en Duitsland mag je bijvoorbeeld 290 respectief 100 euro per maand bijverdienen, om zo langs die weg toch je ingang op de arbeidsmarkt te vinden, wat voor deze groep heel belangrijk is."
Door een dergelijke instap op de arbeidsmarkt kunnen mensen er ook achterkomen hoe leuk werk is, dat het meer is dan een inkomen. Dat is volgens Daniël van Vuuren, hoogleraar Sociale Zekerheid en Economie, ook een goed idee.
Daniël van Vuuren
Hoogleraar Sociale Zekerheid en Economie"Ik denk dat dat een beter en genuanceerder voorstel is dan de bijstanduitkering verlagen. Want ik denk dat je daarmee weinig bereikt, behalve meer armoede. [...] Dat de bijstand hoog is en verlaagd kan worden, daar ben ik het niet mee eens."
Om het voor elkaar te krijgen dat bijstandsgerechtigden kunnen bijverdienen, is een wetsvoorstel nodig. Het is dan dus wachten op de politiek.
Maar het percentage van mensen dat in de bijstand zit maar waarschijnlijk wel gewoon aan het werk zou kunnen, ligt volgens Vliegenthart ook een stuk lager dan de 50 procent die Annemarie van Gaal beweert.
Wat zijn dan zoal redenen waarom mensen niet kunnen werken?
Arjan Vliegenthart
Directeur van het Nibud"Vaak hebben die mensen met psychische of met lichamelijke problemen te maken. Of je hebt een opleiding die helemaal niet meer past bij datgene dat de arbeidsmarkt van je vraagt."
Feit blijft dat mensen die passend werken meermaals weigeren gekort worden op hun bijstandsuitkering.
Daniël van Vuuren
Hoogleraar Sociale Zekerheid en Economie"En wat is een passende baan? De meeste bijstandsgerechtigden hebben een behoorlijke afstand tot de arbeidsmarkt. Die hebben niet zomaar een passende baan gevonden. Verblijfsduur in de bijstand is behoorlijk lang."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister naar Geld of je Leven
In Geld of je Leven (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- ‘Ik vind het vervelend om te zeggen dat ik in de bijstand zit’
‘Ik vind het vervelend om te zeggen dat ik in de bijstand zit’
- 'Ik wil er ook bij horen': voor 1 op 3 in de bijstand is een baan onhaalbaar
'Ik wil er ook bij horen': voor 1 op 3 in de bijstand is een baan onhaalbaar
