Mag een kinderdagverblijf ongevaccineerde kinderen weigeren?
20 maart 2024 · 16:30| Leestijd:9 min
Update: 9 augustus 2024 · 16:03
In dit artikel aan het woord
"Ouders kunnen hun kind nu niet meer onbezorgd naar de kinderopvang brengen."
"We lossen het niet op als we alleen maar naar de kinderopvang kijken."
"Onze dochter moet ongelofelijk geleden hebben."
"Het was gruwelijk, ons hele gezin stond op z'n kop."
"Het algemene belang van veiligheid gaat boven het persoonlijk belang."
"Maatregelen op de kinderopvang? Daarmee creëer je schijnveiligheid."
In het kort
Laat jij je kind vaccineren tegen infectieziekten? Steeds meer Nederlandse ouders doen dat niet. Voor het eerst in hele lange tijd is nu minder dan 90% van de jongste kinderen gevaccineerd. Als dat zo doorgaat kan het kinderdagverblijf in de toekomst een brandhaard worden voor ziekten als mazelen of kinkhoest, hoor je in Op1 en Dit is de Dag (EO). Mag de kinderopvang ongevaccineerde kinderen gaan weigeren?
Wat denk jij?
Vind jij dat kinderdagverblijven ongevaccineerde kinderen mogen weigeren?
Ziektes weggeprikt door vaccinaties
Heb jij kinderen? Dan is de kans groot dat je ze hebt laten vaccineren. En waarschijnlijk heb jij die vaccinaties zelf ook gekregen toen je nog heel klein was. Vanaf hun babytijd krijgen kinderen prikken die ze beschermen tegen allerlei ziektes. Na zes tot negen weken krijgen ze de eerste, na drie maanden de tweede en zo gaat het nog een tijdje door. Je kunt het hele overzicht zien in een vaccinatieschema.
Doordat mensen generaties lang hun kinderen hebben laten vaccineren, komen veel ziekten in Nederland niet of nauwelijks meer voor. Van de bof tot mazelen en van rodehond tot tetanus, ze zijn zo goed als verbannen uit ons land.
Of toch niet?
Tot voor kort. In de regio Eindhoven heeft de GGD Brabant-Zuidoost namelijk meerdere meldingen ontvangen van gevallen van mazelen. Het gaat om veertien ongevaccineerde kinderen met een gemiddelde leeftijd van 5 jaar en een ongevaccineerde volwassene. En dan is er nog kinkhoest, er overleden dit jaar al vier kinderen in ons land aan de ziekte. De laatste keer dat er méér dan vier baby's aan stierven was in 1963.
Wat denk jij?
Quizvraag: Welke ziekte eiste miljoenen dodelijke slachtoffers, maar werd in de vorige eeuw uitgeroeid dankzij een vaccin?
Het antwoord vind je onderaan het artikel.
Daling vaccinatiegraad
Dat mazelen en kinkhoest weer oprukken, kan je niet los zien van het feit dat de laatste jaren steeds minder mensen hun kinderen laten vaccineren. Het RIVM houdt dit allemaal bij en daar maken ze zich al langere tijd zorgen, omdat ze zien dat er al een aantal jaar op rij minder gevaccineerd wordt. Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat veel mensen zich laten vaccineren, om ze te beschermen tegen ernstige ziektes en om grote uitbraken daarvan te voorkomen.
Dat minder mensen zich laten vaccineren zou kunnen komen door de coronatijd. Sinds die periode zijn mensen minder positief gaan denken over vaccins, onderzocht het RIVM. Toch is het merendeel van de ouders nog wel positief over vaccineren.
In deze gemeente vaccineren ze het meest
Het RIVM houdt ook per gemeente bij hoeveel kinderen hun vaccinaties krijgen. Van de kinderen geboren in 2020 zijn in deze gemeenten de meeste kinderen volledig gevaccineerd:
- Tubbergen (97,3%)
- Heeze-Leende (97,1%)
- Oostzaan (96,6%)
- Losser (95,6%)
- Borne (94,6%)
Gemeenten die het laagst scoren liggen over het algemeen in gebieden waar veel mensen wonen die zich om godsdienstige redenen niet laten vaccineren. In deze gemeenten zijn de minste kinderen volledig gevaccineerd:
- Neder-Betuwe (44,6%)
- Urk (55,1%)
- Reimerswaal (61,3%)
- Barneveld (63,6%)
- Borsele (63,7%)
Kinderarts en longfonds-directeur Károly Illy vertelt in Dit is Nederland (EO) waarom de daling van de vaccinatiegraad volgens hem zorgelijk is en beantwoordt kijkersvragen over dit onderwerp.
Alleen gevaccineerde kinderen welkom?
Hoe minder kinderen gevaccineerd zijn, hoe groter de kans dat infectieziekten weer de kop opsteken. Plekken waar veel kinderen bij elkaar komen, zoals kinderdagverblijven, kunnen dan een brandhaard gaan worden. Is het een idee om ongevaccineerde kinderen niet meer toe te laten op het dagverblijf?
De VVD is voorstander en wil dat een kinderopvang ongevaccineerde kinderen kan weigeren als de vaccinatiegraad te laag is. Sophie Hermans deed namens de partij een wetsvoorstel om dat te regelen. In Op1 (EO) zegt ze dat het geen vaccinatieplicht wordt. Het blijft volgens Hermans je eigen keuze of je je kind wel of niet laat vaccineren.
Sophie Hermans
Fractievoorzitter VVD"Wat dit voorstel zegt is, dat als je ervoor kiest om het niet te doen, dat wel een consequentie kan hebben op het moment dat de vaccinatiegraad onder een bepaalde grens zakt. Namelijk dat jouw kind niet naar de opvang kan gaan. Er is een verschil tussen niet kunnen en niet willen. Ik kies voor het beschermen van kinderen die nog niet gevaccineerd kunnen worden, vanwege hun leeftijd of een medische reden."
"Je vaccineert je eigen kind ter bescherming van je eigen kind, maar natuurlijk ook voor ons allemaal. Er is ook groepsbescherming. De vaccinatiegraad toont aan of die groepsbescherming er is. Dat cijfer zie je nu dus landelijk dalen en in bepaalde regio's nog veel heftiger. Ouders kunnen hun kind niet meer onbezorgd naar de kinderopvang brengen, omdat je dit soort verhalen hoort."
Volgens Emmeline Bijlsma, directeur van de brancheorganisatie kinderopvang, is de lage vaccinatiegraad een probleem dat niet alleen op het kinderdagverblijf opgelost kan worden. Bovendien moet de politiek duidelijkheid geven over wat een opvang wel of niet zelf mag beslissen, zo vindt ze.
Emmeline Bijlsma
Directeur brancheorganisatie kinderopvang"Het is een breed maatschappelijk probleem. Breder dan de kinderopvang. We lossen het niet op als we alleen maar naar de kinderopvang kijken, dus we hebben echt meer nodig dan dat. Tegelijkertijd voelen we een zorgplicht voor de kinderen die bij ons achter gelaten worden."
"We kunnen wel een rol spelen, maar wat we daarvoor nodig hebben is duidelijkheid. Die is er nu niet. Er zijn kinderopvangorganisaties die een heel duidelijk eigen beleid voeren, maar het is niet helder of dat juridisch überhaupt standhoudt. Het is ook niet aan ons om een norm te stellen. Om te bepalen wat er wel of niet mag op dit gebied. Maar het is wel fijn als de politiek die norm wél stelt."
Hoogleraar rechtsfilosofie Roland Pierik is het daarmee eens. Hij vindt dat de overheid de regie in handen moet nemen en een regel moet instellen voor alle kinderdagverblijven. Het algemene belang van de veiligheid is volgens hem belangrijker dan het persoonlijke belang, zegt hij in Dit is de Dag (EO).
Roland Pierik
Hoogleraar rechtsfilosofie"De eerste vijftien maanden zijn kinderen niet goed beschermd tegen mazelen, dus het risico om besmet te raken is gewoon groot. Kinderen moeten beschermd worden tegen kinderen die niet gevaccineerd zijn. Als er één iemand binnenkomt die de ziekte onder de leden heeft, kan je ervan uit gaan dat alle kinderen besmet raken. Dat moet je niet willen."
Astrid Nielen, voorzitter van AJN Jeugdartsen Nederland, vindt zo'n maatregel te rigoureus. Ze vreest dat een vaccinatieverplichting een tweedeling creëert tussen ouders die hun kinderen wél of niet naar de kinderopvang kunnen sturen.
Astrid Nielen
AJN Jeugdartsen Nederland"We maken ons zorgen over de lagere vaccinatiegraad, dat is een heel groot probleem. Toch vinden we dat we vaccinatie niet moeten verplichten. Mensen vertrouwen het niet meer zomaar als de overheid iets van ze wil. Ga liever met mensen praten om ze te overtuigen. Maatregelen op de kinderopvang? Daarmee creëer je schijnveiligheid."
Arne verloor zijn dochter Akshaya aan kinkhoest
Acht jaar geleden werd Arne Dijkstra trotse papa van zijn dochter Akshaya. Ze kwam als een gezonde baby ter wereld, maar mocht slechts vijf weken oud worden. Kinkhoest werd haar fataal. Ze was niet gevaccineerd, want daar was ze nog te jong voor. De eerste vaccinaties komen immers pas na drie maanden.
Monoloog: lees het hele verhaal van Arne
"Akshaya werd vrij snel na haar geboorte, op 5 februari 2016, ziek. Ze hoestte een beetje en dus gingen we met haar naar de huisarts. Die luisterde naar haar longen en zei, zoals dat dan vaak gaat, dat we het nog maar even aan moesten kijken. Op 29 februari was het niet meer alleen hoesten, we zagen dat Akshaya ook verkleurde. Ze kreeg dus niet genoeg zuurstof. We gingen direct naar de huisartsenpost en belandden daar in een rollercoaster. Twee weken later, op 14 maart, liepen we zonder haar het ziekenhuis uit, ze was overleden.
Klinkt onschuldig
Kinkhoest wordt een kinderziekte genoemd. Dat klink heel onschuldig, maar zeker voor dit soort jonge baby's kan het dodelijk zijn. Het ging super snel en het is een heel heftig traject. Er komen allerlei complicaties bij en je ziet je kind echt aftakelen. Het wordt steeds slechter.
De artsen waarschuwen daar ook voor. Ze zeiden op een gegeven moment: 'Als ze er nu uitkomt, heeft ze waarschijnlijk hersenschade'. Later werd dat: 'Als ze er uitkomt, kan ze haar armen en benen misschien niet meer bewegen'. Het was echt heel heftig. Voor ons, maar voor haar natuurlijk helemaal. Ze kon het niet uitdrukken, maar ze moet ongelofelijk geleden hebben.
Hele gezin ingeënt
We waren als ouders ingeënt, haar oudere broer en zus ook. Dus we nemen onszelf niets kwalijk. Ik zou er niet aan moeten denken hoe je je zou voelen als je als ouder de keuze maakt om niet te vaccineren en er gebeurt zoiets. Dat moet ondraaglijk zijn. Er is zo'n goed middel om je kind wel goed te beschermen. Je maakt de keuze niet alleen voor jouw kind, maar ook voor de kinderen met wie jouw kind speelt. Je moet er toch niet aan denken dat goede vrienden of familieleden een kind verliezen, omdat jij ervoor gekozen hebt je kind niet in te enten.
Na Akshaya kregen we nog twee kinderen. We hebben echt wel stress gehad toen zij naar de opvang gingen. Daar zie je kinderen snotteren en je maakt je dan toch zorgen. Het had mij een boel zorgen gescheeld als ik wist dat ik mijn kinderen er veilig naar toe kon sturen."
Ellens zoontje Anand stierf aan mazelen
Toen Ellen haar zoon Anand in de armen sloot, dacht ze dat hij een gezonde toekomst tegemoet zou gaan. Hoewel Anand mazelen had gehad, leek hij daar goed doorheen te zijn gekomen. Helaas bleek het tegendeel waar en overleed hij na een ziekbed van maar liefst twaalf jaar.
Monoloog: lees het hele verhaal van Ellen
"Anand kreeg het al toen hij pas vijf maanden oud was en nog in het kindertehuis in Nepal was. Daar heerste de mazelen. Toen hij acht maanden was kwam hij naar Nederland en gingen nog niet alle alarmbellen af. Ik heb als kind ook mazelen gehad, dus ik dacht dat hij er ook wel uit zou komen. Hij had het heel licht gehad, was er vanaf en leek gezond.
Anand groeide op als een zeer intelligente jongen, maar toen hij tien jaar oud was leek het alsof zijn leerprestaties achteruit gingen. Hij zei: 'Mam, ik denk dat ik toch niet zo slim ben als jij denkt'. Hij begon te vallen, gekke bewegingen te maken en hij snapte het sociale spelletje niet meer.
Virus nestelde zich in zijn hoofd
Ik dacht eerst dat het kwam doordat hij gepest werd, maar uiteindelijk werd het zo erg dat we in het ziekenhuis terecht kwamen. Daar zagen ze binnen een week dat het door de mazelen kwam. Het virus had zich in zijn hoofd genesteld en zijn hersenen aangetast. Anand werd 24 uur per dag afhankelijk van zorg. Van een kind dat vijf kwartier in een uur kletste veranderde hij in een kind dat niets meer kon.
De periode van twaalf jaar dat hij daarna nog in leven was, was hij ernstig meervoudig gehandicapt. Het was gruwelijk, het hele gezin stond op z'n kop. Mijn leven heeft vanaf dat moment volledig in het teken gestaan van zorgen voor Anand. Uiteindelijk was zijn lichaam op en is hij op 22 november 2023 gestorven aan de gevolgen van mazelen.
Inenten
Ieder kind dat dit krijgt is er één te veel. Met name voor baby's is dit heel gevaarlijk. Als je kunt inenten, dan moet je het absoluut doen. Geen enkele twijfel."
Bekijk de uitzending van Op1 (EO)
Wil je de hele aflevering van Op1 (EO) zien, waarin presentatoren Tijs van den Brink en Margje Fikse in gesprek gaan met Sophie Hermans (VVD) en Emmeline Bijlsma (brancheorganisatie kinderopvang)? Bekijk dan hieronder de uitzending (vanaf minuut 10.52). Ook hoor je de persoonlijke verhalen van Ellen Kielenstijn, die haar zoon verloor aan mazelen en Arne Dijkstra, wiens dochtertje overleed aan kinkhoest.
Luister onze podcast
En ben je benieuwd naar het hele gesprek in Dit is de Dag (EO)? Luister hieronder naar de podcast, waarin presentator Tijs van den Brink in gesprek gaat met hoogleraar rechtsfilosofie Roland Pierik en Astrid Nielen van AJN Jeugdartsen Nederland.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenMoet vaccineren verplicht worden? ‘Ik ben bang dat dwang weerstand oproept'
Moet vaccineren verplicht worden? ‘Ik ben bang dat dwang weerstand oproept'
Hoe kan het dat zoveel kinderen last hebben van kinkhoest en longontstekingen?
Hoe kan het dat zoveel kinderen last hebben van kinkhoest en longontstekingen?
Praat mee
Laat jij je kind vaccineren? Waarom wel/niet?
Antwoord quizvraag: De pokken zorgden eeuwenlang voor honderden miljoenen slachtoffers. Dankzij vaccins werd de wereld in 1980 pokkenvrij verklaard en kon het vaccineren gestopt worden. Bron: RIVM
