Apothekersalarm
Nooit eerder zo'n groot medicijntekort: 'Mensen hebben geneesmiddelen nu nodig'
11 januari 2024 · 15:00
Update: 12 januari 2024 · 13:13
In gesprek met
Wim Groot
Zorgeconoom
"We moeten bereid zijn meer te gaan betalen voor onze zorg."
Nicole Hunfeld
Brancheorganisatie voor apothekers
"We plukken nu de wrange vruchten van het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars."
Jacky de Wolff
Apotheker in Hengelo
"We zien nu mensen terug op het spreekuur die toch meer klachten krijgen en waar het niet goed mee gaat."
In het kort
Pillen, zalf of druppels nodig van de apotheek? Wees dan niet verbaasd als je misschien met lege handen bij de apotheker vertrekt. Niet eerder was het medicijntekort namelijk zo groot, daarom slaan apothekers alarm. Hoe komt het en hoe lossen we het op?
Wat denk jij?
Haal jij wel eens medicijnen bij de apotheker?
Dit is de situatie
We hebben te weinig medicijnen
Hopelijk heb jij er nog geen last van gehad, maar het medicijntekort loopt op. Dus mocht je binnenkort bij de apotheek komen, dan kan het zomaar zijn dat jouw medicijnen niet leverbaar zijn.
Hoeveel Nederlanders gebruiken medicijnen?
Het tekort aan medicijnen is nog nooit zo groot geweest, volgens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers. De apothekers slaan daarom alarm. Dit deden ze vorig jaar ook al. In de eerste helft van 2023 kon 1.179 keer een medicijn minstens twee weken niet geleverd worden.
Apotheker Jan-Dietert Brugma laat aan NRC weten dat de verwachting is dat het tekort nog verder op zal lopen dit jaar. Brugma zegt verder tegen de krant dat apothekers er de hele dag mee bezig zijn, dat de werkdruk toeneemt en dat patiënten boos worden en wanhopig zijn.
Dit is de discussie
Wat merken apothekers van de tekorten?
Dat we te weinig medicijnen hebben is niets nieuws, maar het tekort wordt wel steeds nijpender. Dit zegt Nicole Hunfeld van de brancheorganisatie voor apothekers in Dit is de Dag (EO).
"Afgelopen jaar merken we dat het medicijntekort echt piekt. Momenteel merken we dat antibiotica echt niet goed leverbaar zijn. Daar kunnen mensen niet op wachten. Als je die moet nemen, dan moet je meteen starten. Dus apothekers doen alles om alternatieven te regelen, met artsen te overleggen en antibiotica uit het buitenland te halen. Alles wat kan, wordt aangegrepen."
Ook apotheker Jacky de Wolff uit Hengelo ziet dat de tekorten groter worden. Ze heeft er dagelijks last van. Zij en haar collega's moeten veel rondbellen om te kunnen leveren wat op de recepten van patiënten staat.
"Antibiotica is een groot probleem. De drankvorm die normaal voor kinderen is geef je nu aan volwassenen. En andere medicijnen die helemaal niet verkrijgbaar zijn, zet je om naar een medicijn dat in dezelfde groep zit. Dus dan krijgen mensen echt een ander medicijn. Mensen kunnen daar wel bijwerkingen van krijgen."
"Vorig jaar was een cardiologisch middel niet goed beschikbaar. En mensen hebben daar toch wel echt last van gehad. Cardiologen hebben dat ook tegen ons gezegd. We zien nu mensen terug op het spreekuur die toch meer klachten krijgen en waar het niet goed mee gaat."
Wat zijn de oorzaken?
Maar hoe komen we aan de tekorten in geneesmiddelen? Volgens zorgeconoom Wim Groot heeft dat verschillende oorzaken.
"Soms zijn grondstoffen niet verkrijgbaar of niet leverbaar. Geneesmiddelen zijn gecompliceerde producten. Daar zijn vaak heel veel verschillende grondstoffen voor nodig. Als er eentje niet beschikbaar is, dan komt het hele productieproces stil te liggen. Je ziet ook dat het aantal aanbieders afneemt. En je ziet dat door de stijgende welvaart, ook in andere landen, het gebruik van en de vraag naar geneesmiddelen wereldwijd toeneemt."
"De druk voor fabrikanten van geneesmiddelen om kosteneffectief te werken en dus tegen de laagst mogelijke kosten te produceren is heel groot. En dan zie je dat fabrikanten op zoek gaan naar de goedkoopste grondstoffen en naar de goedkoopste productielocaties. En dan zie je dat als er wat uitvalt, dat er leveringsproblemen ontstaan."
Wereldwijd zijn er dus problemen met de leveringen van medicijnen, maar in Nederland is het tekort nog groter. Dat komt volgens Hunfeld door het Nederlandse preferentiebeleid. Eerst kochten apotheken geneesmiddelen zelf in. Maar een paar jaar geleden hebben zorgverzekeraars dat overgenomen.
"Die hebben toen een regeling bedacht waarin zij inkopen en daarmee ook de prijs bepalen. En dat gaat op gunning. Dus fabrikanten die de laagste prijs bieden, die krijgen de gunning en die mogen verstrekken. Het is enorm succesvol geweest, maar het heeft echt zijn beste tijd gehad. En we plukken denk ik nu de wrange vruchten van dit beleid."
Het gevolg van het preferentiebeleid is dat fabrikanten geen geneesmiddelen meer leveren aan Nederland, omdat ze weten dat ze weinig betaald krijgen voor hun medicijnen. Hunfeld heeft nagezocht wat dit betekent voor de levering van antibiotica. Een aantal jaar geleden hadden we zeven leveranciers in Nederland en nu nog maar één.
Hoe lossen we het op?
De belangrijkste oplossing voor het medicijntekort is volgens Hunfeld het herzien van het preferentiebeleid. Het hoeft niet afgeschaft te worden, maar het moet volgens haar wel echt veranderen. Maar volgens Groot moeten we dan wel accepteren dat geneesmiddelen duurder worden als we het preferentiebeleid loslaten.
"De kosten van geneesmiddelen zijn zowat de laagste in Europa. Duitsland en België geven bijna de helft meer uit aan geneesmiddelen dan wij. Zorgverzekeraars besparen door het preferentiebeleid jaarlijks tussen een half en een miljard euro aan zorgkosten. Dat zijn toch enkele tientjes die verzekerden minder aan premies hoeven te betalen. Dus we moeten kiezen tussen de zorg betaalbaar houden of zorgen dat alle medicijnen beschikbaar zijn. En dan moet je meer gaan betalen voor de zorg."
Het lijkt Groot een betere oplossing om ervoor te zorgen om een grotere medicijnvoorraad aan te leggen, zodat je drie maanden vooruit kan. Hunfeld vindt dit ook een goed idee, maar denkt dat leveranciers het daar niet mee eens zijn, omdat ze daar veel geld in moeten investeren. Toch moet hier wel serieus naar gekeken worden, vindt ze. Een andere manier om het medicijntekort tegen te gaan is volgens Hunfeld om medicijnen weer in Europa te produceren.
Wat denk jij?
Merk jij iets van de medicijntekorten? En zo ja, wat dan?
Dit is de community
Dit zegt ons WhatsApp-panel
We vroegen ons WhatsApp-panel of zij last hebben van de medicijntekorten.
"Ja, mijn medicatie is steeds weer niet leverbaar, waardoor de behandeling van mijn klachten niet lekker loopt en ik steeds weer terugvallen heb. Enorm frustrerend, want het heeft grote invloed op mijn energie en dus op wat ik kan, zowel thuis met ons gezin als in het huishouden als ook op m'n werk."
"Helaas hebben wij er persoonlijk ook veel last van en we snappen niet dat het in Duitsland geen enkel probleem is. Notabene maar een paar km. de grens over 🤷♀️ Gelukkig zijn wij in staat om het zelf grotendeels te omzeilen. Maar het zou mooi zijn als sowieso de kosten die een apotheker in rekening mag brengen eens tegen het licht worden gehouden. Er zijn ook mensen die weinig te besteden hebben en om die reden hun medicijnen maar niet gaan ophalen. Een zorgwekkende ontwikkeling."
"Ja, af en toe komt mijn vrouw medicijnen tekort. Het gaat om oogdruppels."
Meer horen?
Luister naar Dit is de Dag
In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Jan-Willem Wesselink in gesprek met Nicole Hunfeld, bestuurder van de brancheorganisatie voor apothekers, zorgeconoom Wim Groot en Jacky de Wolff, zij is apotheker in Hengelo.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
