Christine had te veel PFAS in haar borstvoeding: 'Het is een sluipend probleem'

Drie jaar geleden onderzocht de Vrije Universiteit Amsterdam bij tien vrouwen uit de regio Dordrecht of en hoeveel PFAS zij in hun moedermelk hadden. Bij alle tien vrouwen bleek dat inderdaad het geval, waaronder bij Christine.

"Bij elke keer borstvoeding kreeg mijn zoontje tien keer meer binnen dan de toegestane hoeveelheid", vertelt Christine. Ze schrok ervan, tegelijk deed het persoonlijk niet veel met haar: "PFAS blijft toch iets abstracts. Maar ik voelde me wel machteloos dat ik er zo weinig aan kon doen."

Ze zou graag willen dat er meer wordt gedaan om de uitstoot van PFAS tegen te gaan. "Je zag wat de effecten waren op iets als borstvoeding, tegelijk gebeurde er niks", blikt Christine terug, die in het dagelijks leven biologiedocent is. "Het voelde als David tegen Goliath."

Zo hebben mensen die dicht in de buurt wonen van de Chemours-fabriek (vroeger Dupont), hogere concentraties PFAS in hun bloed. In de wijde omgeving van de fabriek blijken plassen en sloten vervuild met PFAS. Ook is er effect merkbaar in kraanwater, waar kleine hoeveelheden PFAS in aangetroffen worden.

Inmiddels is er wel meer discussie ontstaan. Zo bleek deze zomer uit onderzoek van het RIVM dat bijna iedereen te veel PFAS in zijn bloed heeft zitten. Ook in politiek Den Haag werd gepleit voor een landelijk PFAS-verbod, al zag het kabinet daar vanaf.

Verhouding wordt minder

PFAS in je moedermelk: dat was niet iets wat ze in haar overweging had meegenomen toen ze na de geboorte van Jelte startte met borstvoeding. Toch stopte ze er ook niet mee toen ze eenmaal wist van de hoge waardes: "Hij was toen al wat ouder."

Ook kreeg hij toen verhoudingsgewijs veel minder PFAS binnen: "Hij was al groter geworden en het gaat over de hoeveelheid PFAS die je binnen krijgt per kilo lichaamsgewicht. Ook kreeg hij inmiddels vaste voeding. Dus in verhouding kreeg hij veel minder binnen."

Opnieuw borstvoeding geven

Een opmerkelijk feitje: zelf heeft ze nu juist minder PFAS in haar bloed, als gevolg van borstvoeding. "Moedermelk is een bloedproduct en PFAS hecht zich aan de eiwitten en vetten ervan. Borstvoeding kan het lichaam dus een beetje schoonspoelen."

Dat maakte de keus makkelijker om bij haar tweede kind, dochtertje Jora (nu 1,5) ook borstvoeding te geven: "Ik wist dat het in mijn bloed inmiddels ook minder aanwezig was, dus dat ik minder meegaf."

"Ik voelde me machteloos dat ik er zo weinig aan kon doen."

Verhuisd naar Friesland

Inmiddels woont ze niet meer in Dordrecht, maar in het hoge noorden. "Ik zou liegen als ik zeg dat ik vanwege PFAS ben verhuisd, maar het is wel een fijn gevoel om niet meer in een PFAS-regio te wonen. We wilden vooral de drukte uit. Mijn man komt zelf ook uit Friesland, het voelde vertrouwd. Onze kinderen kunnen hier meer in rust en groen opgroeien."

PFAS blijft toch kleven aan de regio Dordrecht, zegt ze. "Zo mochten we beperkt eten uit onze moestuin. We hadden wel een appelboompje, maar we aten er weinig uit. Het voelde minder zuiver. Ik vind het prettig dat we nu onbezorgd kraanwater kunnen drinken en uit eigen tuin kunnen eten en onbezorgd kraanwater kunnen drinken."

Uitkijken met kapotte pannen

Toch ziet ze in dat PFAS bijna niet te mijden is. "We letten er wel op, zo hebben we bijvoorbeeld geen Tefal-pannen. Kapotte pannen zijn dingen waar je op kunt letten. Maar het zit in zoveel dingen dat het bijna niet te mijden is. Ik ben daar ook niet continu mee bezig."

Wat haar betreft mag er vanuit de politiek kritischer gekeken worden naar het toestaan van PFAS. "Van mij mag er best een verbod komen op dingen waarbij het echt niet noodzakelijk is. Ik denk dat het als consument best lastig is om echt te mijden en te weten en waar het wel of niet in zit. Denk bijvoorbeeld aan cosmetica of verpakkingsmaterialen. Wat mij betreft worden (nieuwe) PFAS-stoffen pas toegestaan op het moment dat onomstotelijk vast staat dat het niet schadelijk is."

Een korte storm

Ze is blij dat er nu meer aandacht voor het onderwerp is. "De uitkomsten waren destijds best schrikbarend. Zembla besteedde er veel aandacht aan, maar verder viel de ophef mee. Terwijl het een symptoom is dat die PFAS wordt aangetroffen in mijn borstvoeding. Het probleem is niet die borstvoeding zelf."

Het is een sluipend probleem, stelt ze. "Je voelt het niet, je proeft het niet, je ziet het niet. En de effecten zijn ook niet op korte termijn. Ik schrok toen ik die getallen hoorde, de volgende dag ging ik verder met mijn leven. Het is goed dat er constant aandacht voor is, er wordt nog steeds PFAS uitgestoten."

Dit maakten we ook

• Kim probeert te leven zonder PFAS en dat is niet zo simpel

  Kim probeert te leven zonder PFAS en dat is niet zo simpel

• Er zit blijkbaar zorgelijk veel PFAS in ons bloed en daar kan je heel ziek van worden

  Er zit blijkbaar zorgelijk veel PFAS in ons bloed en daar kan je heel ziek van worden