Een min­der­heids­ka­bi­net met alleen D66 en CDA, zou dat een optie zijn? 'Minder partijen is minder gedoe'

Dit is de situatie

D66 en CDA praten samen

Na de verkiezingen op 29 oktober is D66'er Wouter Koolmees (in het dagelijks leven de directeur van de NS) in gesprek gegaan met een aantal partijleiders van partijen die mogelijk een kabinet kunnen vormen. Zo is er gepraat over een kabinet met daarin de partijen D66, CDA, VVD en GroenLinks-PvdA. Deze combinatie lijkt moeilijk, omdat de VVD dat niet wil. Een andere optie, met JA21 in plaats van GroenLinks-PvdA, wordt dan weer door D66 niet gepruimd.

Koolmees adviseert om de partijen VVD, GroenLinks-PvdA én JA21 voorlopig maar niet meer uit te nodigen en allereerst D66 en CDA bij elkaar te zetten. Zij kunnen er dan achter komen op welke punten zij overeenkomsten hebben. In een later stadium kunnen dan andere partijen aansluiten.

Dit is de discussie

'Laat D66 en CDA samen gaan regeren'

Bestuurskundige Tim Masselink heeft een revolutionair plan: D66 en CDA kunnen ook gewoon een regeerakkoord gaan schrijven, zonder dat er later nog andere partijen bijkomen.

000

scherm sluiten

000

Tim Masselink

Bestuurskundige

"Het zou een heel mooi alternatief zijn voor het gerommel dat we de afgelopen tijd hebben gezien. We hebben de afgelopen tijd gezien dat er heel veel gerommeld wordt ín het kabinet, ook als het een meerderheid heeft. Binnen dat kabinet voerden allemaal verschillende belangen en tegenstellingen de boventoon voeren en de inhoud raakte achterwege. Met zoveel partijen samenwerken, levert heel veel gedoe op."

000

Een kabinet van alleen maar D66 en het CDA zou een minderheidskabinet zijn met slechts 44 zetels. Dat betekent dat voorstellen van het kabinet niet automatisch op steun kunnen rekenen van de Tweede Kamer. Bij elk voorstel zal het kabinet steun moeten zoeken bij andere partijen, zoals de VVD of GroenLinks-PvdA. Het betekent ook dat een flinke meerderheid in de Tweede Kamer elk moment kan besluiten om het kabinet naar huis te sturen. In Nederland leunen kabinetten altijd op een meerderheid om dit te voorkomen. Het kabinet-Schoof had bijvoorbeeld de steun van 88 zetels.

Masselink noemt het 'democratisch' om wisselende meerderheden te zoeken.

Vooruitschuiven van problemen

Voormalig politicus Uri Rosenthal (lid van de VVD) vindt het een heel slecht idee. Hij heeft ervaring als informateur: in 2010 was hij één van de architecten van het eerste kabinet-Rutte, waar de VVD en het CDA in samenwerkten. De PVV gaf toen gedoogsteun.

000

scherm sluiten

000

Uri Rosenthal

Voormalig VVD-politicus en voomalig informateur

“Ik vind het niet realistisch. Als je met maar twee partijen gaat formeren, met 44 zetels, dan schuif je de problemen voor je uit, in plaats van dat je die problemen bij de formatie – die lang duurt – probeert te tackelen. Dan kom je met een regeerakkoord dat stevig in elkaar zit.”

000

Een andere informateur, Frans Leijnse, is het met Rosenthal eens. Hij was betrokken bij de formatie in 2003, waarin ook D66 en het CDA samenwerkten, samen met de VVD. Een meerderheid zoeken bij andere partijen klinkt leuk, maar het is nog niet zo makkelijk, denkt hij. Voor populaire maatregelen zal het niet zo'n probleem zijn, maar voor pijnlijke maatregelen zoals bezuinigingen

000

scherm sluiten

000

Frans Leijnse

Voormalig PvdA-politicus en voomalig informateur

"Je moet wel goed kijken hoe de oppositie in elkaar zit en of daar werkelijk mee te winkelen is. Dat spreekt niet vanzelf."

000

Masselink vindt het veel te negatief van de twee heren.

000

scherm sluiten

000

Tim Masselink

Bestuurskundige

"Waarom ga je niet op de inhoud met elkaar de samenwerking op zoeken, in plaats van aan de voorkant het al vast te klikken en vervolgens alleen maar zit met ruzie en gedoe. Het is niet voor niks dat maar 4 procent van Nederland vertrouwen heeft in politiek, omdat het altijd maar over gedoe gaat. Mensen willen geen gesprekken over partijen uitsluiten; mensen willen oplossingen voor de wooncrisis!"

000

Met inhoud beginnen

Toch is oud-informateur Leijnse wel enthousiast over het idee dat D66 en het CDA alvast samen beginnen. In 2021 gebeurde dit overigens ook: VVD en D66 schreven toen eerst een ‘proeve van regeerakkoord’. Later zijn CDA en de ChristenUnie hierbij aangesloten.

Meer weten?

Luister naar Dit is de Dag

In Dit is de Dag (EO) gaat Jan Willem Wesselink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Tijs van den Brink wordt officieel Tweede Kamerlid: 'Voelt als eerste schooldag'

  Tijs van den Brink wordt officieel Tweede Kamerlid: 'Voelt als eerste schooldag'

• D66 en CDA mogelijk in nieuwe coalitie: komen ze er samen uit op medisch-ethisch vlak?

  D66 en CDA mogelijk in nieuwe coalitie: komen ze er samen uit op medisch-ethisch vlak?