Moet de Katholieke Kerk excuses aanbieden? 'Verplichte keizersnede door priester'

Dit is de situatie

Priesters sneden in zwangere vrouwen

Vroeger voerden priesters soms zelf een keizersnede uit. Niet om moeder of kind te redden, maar om het kind nog snel te kunnen dopen. Men geloofde namelijk dat een kind dat niet gedoopt was, niet naar de hemel kon gaan. Dit blijkt uit onderzoek van wetenschapssocioloog Trudy Dehue.

Dehue vond informatie in een boek uit die tijd, Sacra embryologia. Daarin staat welke taken priesters hadden bij ongeboren kinderen, vooral als een moeder dreigde te sterven. Priesters gebruikten soms hun eigen scheermes om een keizersnede te doen. Vaak overleefden zowel de moeder als het kind die ingreep niet.

Het bestuur van de Katholieke Kerk gaf in 1899 de opdracht aan priesters om "hemel en aarde te bewegen" om een foetus uit de buik van een overleden vrouw te halen, maar om de operatie niet zelf uit te voeren.

Dit is de discussie

Moet de Katholieke Kerk sorry zeggen?

Het onderzoek van Trudy Dehue doet veel stof opwaaien. Ook Anton de Wit, hoofdredacteur bij het Katholiek Nieuwsblad, herkent de "rare sfeer rondom seksualiteit in de Katholieke Kerk".

000

scherm sluiten

000

Anton de Wit

Hoofdredacteur Katholiek Nieuwsblad

"Geestelijken gingen op een krampachtige, wettische manier om met seksualiteit. Dus helemaal vreemd zijn deze verhalen niet. Ik denk niet dat het grootschalig is gebeurd, maar het is erg genoeg dát het gebeurd is."

000

Kerkhistoricus Paul van Geest twijfelt aan het boek Sacra embryologia, het boek dat Dehue als bron gebruikte.

000

scherm sluiten

000

Paul van Geest

Wetenschapssocioloog

"Dit boek heb ik nooit behandeld gekregen tijdens mijn studie in Rome. Er is nauwelijks serieus onderzoek gedaan naar de hoeveelheid van deze gebeurtenissen. Bovendien was er in de 18e eeuw ook echt een angst bij vrouwen dat het kind niet in de hemel zou komen, dus de priesters bewezen hen ook nog een dienst."

000

Volgens Dehue is het belangrijk dat haar onderzoek serieus genomen wordt. Oók in deze tijd is het nog relevant, vindt ze.

000

scherm sluiten

000

Trudy Dehue

Wetenschapssocioloog

"Als je keiharde cijfers nodig hebt om iets empirisch onderzoek te noemen, is er ook geen seksueel misbruik van jongetjes in de kerk geweest. In de bevolkingsregisters staat nooit dat deze vrouwen gestorven zijn, doordat haar ongeboren vlucht gedoopt moest worden. De boeken gelden als voorschrift tot de 20e eeuw."

000

000

scherm sluiten

000

Trudy Dehue

Wetenschapssocioloog

"Artikel 11 van de Grondwet zegt dat ieder mens zelf mag beslissen wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. In de hedendaagse abortusdiscussie mag dat niet. Vrouwen worden gedwongen - als ze eenmaal bevrucht zijn - om die zwangerschap helemaal uit te dragen. Mijn onderzoek presenteert de oude karrensporen, waarin de hedendaagse discussies plaatsvinden."

000

Toch denkt hoofdredacteur Anton de Wit dat de Katholieke Kerk nu als "boeman" wordt afgeschilderd. Er zijn meer tegenstrijdigheden binnen de Kerk, zegt hij.

000

scherm sluiten

000

Anton de Wit

Hoofdredacteur Katholiek Nieuwsblad

"De Kerk is een vat vol tegenstrijdigheden. Die heeft veel gedaan voor vrouwenrechten, en ook veel misdaan aan vrouwenrechten. Het zijn net mensen. We hebben met de actualiteit te maken. Ik weet niet of we erbij gebaat zijn om te zeggen: we hebben een boemankerk met enge Pauzen en bisschoppen. In die tijd vond men het eeuwige leven belangrijker dan het aardse, dus dat waren de redenen toen."

000

Dehue blijft pleiten voor erkenning vanuit de Katholieke Kerk. "Niet wegmoffelen", zoals ze het zelf noemt.

000

scherm sluiten

000

Trudy Dehue

Wetenschapssocioloog

"Ik wil vooral erkenning. Niet wegmoffelen. Niet zeggen: dit zijn oude traktaten. Ook op eerdere rapporten, over bijvoorbeeld meisjes die ongetrouwd zwanger werden in de 20e eeuw, zijn nauwelijks reacties gekomen. Reageer, erken en praat erover."

000

Meer weten?

Luister naar Dit is de dag

In Dit is de dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• D66 en CDA mogelijk in nieuwe coalitie: komen ze er samen uit op medisch-ethisch vlak?

  D66 en CDA mogelijk in nieuwe coalitie: komen ze er samen uit op medisch-ethisch vlak?

• Moet de bedenktijd bij abortus weer verplicht worden? 'Kwetsbaar thema'

  Moet de bedenktijd bij abortus weer verplicht worden? 'Kwetsbaar thema'