Moeten psychische problemen weer 'aan de keukentafel’ worden opgelost? ‘Mensen hoeven niet direct naar de ggz’
gisteren · 12:59| Leestijd: 5 min
Update: vandaag · 16:52
In dit artikel aan het woord
"We hebben het allemaal in onze aard om de ander te helpen."
"Ik vind het heel belangrijk om de omgeving erbij te betrekken."
"Hier maken we mensen weer verantwoordelijk voor hun eigen proces."
In het kort
De psychische zorg in Nederland is compleet vastgelopen. Er is sprake van geldgebrek en personeelstekort. Door de lange wachtlijsten neemt de wanhoop alleen maar verder toe. Het moet anders. Maar hoe? Zouden we psychische problemen niet gewoon weer met elkaar aan de keukentafel moeten oplossen?
Samenvatting van DIT artikel
Wat denk jij?
Heb jij psychische hulp nodig (gehad)?
Aantal reacties: 0
Psychische zorg in Nederland loopt vast
Een kwart van de Nederlanders heeft jaarlijks te maken met psychische problemen, maar de geestelijke gezondheidszorg (ggz) heeft niet genoeg capaciteit om al deze mensen te behandelen. Dat leidt tot lange wachtlijsten met ernstige gevolgen, zoals crisissituaties en suïcidepogingen, erkent De ggz Nederland.
Bijna 100.000 mensen staan op de wachtlijst, meldt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Meer dan twee derde wacht al langer dan de geldende norm van vier weken. Ongeveer een derde wacht zelfs langer dan tien weken. Zij vragen vooral hulp voor depressie, trauma en stress.
Dat komt vooral doordat steeds meer mensen hulp nodig hebben, maar er juist handen tekort komen in de ggz. Op elke duizend banen in de ggz staan 74 vacatures open, meldt het CBS. Dat zijn er twee keer zo veel als in 2018.
Wat denk jij?
Ken jij iemand die op een ggz-wachtlijst staat?
Aantal reacties: 0
Hulp buiten de GGZ wordt populairder
Psychiaters, psychologen en de Nederlandse ggz zijn verontrust, schrijven ze in een gezamenlijke reactie. Ze vinden dat er dringende actie nodig is, zoals meer ggz-professionals en verkennende intakegesprekken. Ze pleiten ook voor hulp buiten de ggz, als daar de oplossing van het probleem ligt.
Vanwege de lange wachtlijsten, neemt de populariteit van hulp buiten de ggz al langer toe. Zelfregiecentra bieden mensen een plek voor contact met lotgenoten, zodat ze kunnen herstellen zonder psychische behandeling. Zulke centra bereiken ondertussen zo'n 30.000 mensen per jaar.
Wat is een zelfregiecentrum?
Een zelfregiecentrum is een laagdrempelige plek waar mensen met psychische of sociale uitdagingen terechtkunnen voor steun, ontmoeting en activiteiten. Het is bedoeld voor iedereen die hulp nodig heeft, ook als ze geen andere zorg krijgen of willen. Er werken ervaringsdeskundigen die zelf weten hoe het is om kwetsbaar te zijn. Bezoekers kunnen hier bijvoorbeeld meedoen aan creatieve workshops, cursussen volgen over herstel, of praten met lotgenoten. Daarnaast is er individuele hulp om meer grip te krijgen op je eigen leven. Het doel is om mensen te helpen zich sterker en zelfstandiger te voelen.
Bovendien hebben zelfregiecentra meerwaarde, blijkt uit onderzoek. Deelnemers maken minder gebruik van reguliere ggz én deelname draagt bij aan psychisch welbevinden. Gemeenschapszin is van vitaal belang voor de mentale gezondheid, zegt het Trimbos-instituut. Een gebrek hieraan is zelfs een risicofactor voor psychische klachten. Moeten we niet vaker elkáár helpen?
Wat denk jij?
Kunnen we elkaar helpen met psychische problemen?
Aantal reacties: 0
Kunnen we psychische problemen 'aan de keukentafel' oplossen?
De psychische hulp in Nederland heeft geen capaciteit om een kwart van de Nederlanders elk jaar persoonlijk te behandelen. Moeten we terug naar de spreekwoordelijke 'keukentafel'? Hoogleraar psychiatrie Jim van Os vindt dat psychische hulp niet altijd van een psycholoog hoeft te komen. We kunnen elkaar meer kunnen helpen dan we denken, zegt Van Os bij Dit is de Kwestie (EO).
"Er zijn meerdere manieren om te werken aan psychische problemen. Dat kan met specialisten, maar ook bijvoorbeeld bij een groepsprogramma met een ervaringsdeskundige. (...) "We hebben het allemaal in onze aard om de ander te helpen. Het enige wat je hoeft te doen is beseffen dat je kundig bent in mens-zijn. Dus stel die vragen over angst, uitzichtloosheid en verslaving. Dat kan en mag allemaal. En daar ben je heel kundig in, want het zijn menselijke dingen. Het enige wat je hoeft te doen is te vragen en echt betrokken te luisteren."
Psychiater Marc Schoffelen brengt in Amsterdam de zorg letterlijk dichter bij de mensen: aan de keukentafel. Hij ziet grote voordelen in deze persoonlijke aanpak, vooral voor lichtere problemen.
"Ik vind het heel belangrijk om de omgeving erbij te betrekken. Veel lichtere problemen kunnen aan de keukentafel worden besproken. Maar psychologen en poli's hebben ook en enorme functie. (...) De gemeenschapszin is een belangrijke factor in de geestelijke gezondheid."
Vicky, die zelf herstelde van psychische problemen, ziet de kracht van contact met lotgenoten. Het helpt als mensen zich weer zélf verantwoordelijk voelen, vindt ze.
"We zijn in de zorg gewend geraakt om dingen van mensen over te nemen. Hier maken we mensen weer verantwoordelijk voor hun eigen proces. Iedereen die hier binnenkomt heeft iets te halen, maar ook wat te brengen. Het is een soort familie."
'Het heeft mijn leven veranderd'
Karin had een ernstige depressie en werd niet echt beter van bezoekjes aan de psychiater. Zij vond een alternatief in een zelfregiecentrum, waar lotgenoten elkaar helpen. Ook Linda en Frieda vonden steun en vriendschap in het Zelfregiecentrum. Beiden zaten met psychische problemen ziek thuis en durfden amper nog de straat op. Via het lotgenotencontact leerden ze om er weer op uit te gaan.
[lees hier hun verhaal]
'Ik had gewoon iemand nodig waarmee ik kon praten'
Sharona is 13 jaar als ze een eetstoornis krijgt. Na een korte opname voor die eetproblemen verergeren in haar tienertijd de psychische klachten. Als zij zelfstandig gaat wonen komen de depressies. Om haar inktzwarte gedachten te verdrijven snijdt ze zichzelf. Na haar achttiende klopt Sharona zelf aan bij de GGZ, maar tevergeefs.
[lees hier haar verhaal]
'Het gaat om gezien en gehoord worden'
Mathieu heeft regelmatig last van angststoornissen. Dan wordt zijn mooie bovenwoning een kooi waar hij niet meer uitkomt. Dan komt psychiater Marc Schoffelen van BuurtzorgT om de hoek kijken. 'Gewoon' aan de keukentafel. Ook Klaartje is client bij BuurtzorgT. Voor haar hielp het dat ze eindelijk als mens werd gezien.
[lees hier hun verhaal]
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
Kijk Dit is de Kwestie terug
In Dit is de Kwestie (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met experts en ervaringsdeskundigen. Bekijk de volledige uitzending hieronder.
[embed POMS]
Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.
Dit maakten we ook- Hoe is het om op te groeien bij ouders met psychische problemen?
Hoe is het om op te groeien bij ouders met psychische problemen?
Het aantal kinderen dat een ouder met psychische problemen of een verslaving heeft is gestegen. En dat zorgt vaak voor onveilige thuissituaties: er wordt niet goed (genoeg) voor ze gezorgd en ze lopen een verhoogd risico om op latere leeftijd zelf ook psychische problemen te ontwikkelen. Hoe ga je daar mee om als kind?
- Een ex-tbs'er als buurman: heb jij recht om dat te weten?
Een ex-tbs'er als buurman: heb jij recht om dat te weten?
Stel, je krijgt een nieuwe buurman met een tbs-verleden. Zou jij dat willen weten? Zeven op de tien Nederlanders zegt van wel, maar belemmert dat niet zijn tweede kans?
- Een pedofiel als buurman? 7 op de 10 Nederlanders moet er niet aan denken
Een pedofiel als buurman? 7 op de 10 Nederlanders moet er niet aan denken
Een pedofiel bij jou in de straat? Liever niet, is misschien je eerste reactie. Aan de andere kant: lang niet alle pedofielen doen iets met hun gevoelens, en wie niets verkeerd doet moet wel ergens kunnen wonen, toch? In Dit is de Kwestie (EO) gaat het over de vraag hoe we als samenleving omgaan met pedofilie.
