Nicolas (21) zit thuis en kan niet studeren: 'Ik heb 200% gegeven, maar het lukt me gewoon niet'

De eerste maand van een studie ging het nog wel, vertelt Nicolas. “Maar de prikkels werden me uiteindelijk te veel.” Want wat voor een andere student een normale dag was, was dat voor Nicolas niet. Hij kreeg op zijn achttiende namelijk de diagnose autismespectrumstoornis (ASS) en is overgevoelig voor prikkels.

'Op toilet was het rustig'

Voor zijn studie moest hij met het bus, dat vond hij pittig: “Dat zijn heel veel prikkels.” Op school arriveerde hij standaard een half uur te vroeg: “Ik ben een autist, dus ik had dat nodig.” Vanaf het moment dat hij het klaslokaal inliep, waren de prikkels hem al haast te veel: het felle licht van het digibord en klasgenoten die door elkaar praten. Wanneer de docent zei: ‘Begin aan je eigen werk’, had Nicolas geen idee wat hij moest doen. Hij had door de drukte in zijn hoofd, niets meegekregen van de uitleg. Met de pauze sloot hij zich op in het toilet: “Want daar was het rustig.”

Zijn eerste studiemaand overleefde hij met moeite, maar in zijn tweede studiemaand lukte het niet meer. “Ik had zoveel stress opgebouwd, dat ik hele erge paniekaanvallen kreeg.” Toen hij een hulphond kreeg, leek het even beter te gaan: “Remus signaleerde wanneer het te veel werd en ik rust moest pakken.” Maar het was helaas niet genoeg, Nicolas moest alsnog stoppen met zijn studie.

‘Ik was niet gek’

Dat hij zijn vmbo-tl-diploma wel gehaald heeft, vindt Nicolas nog steeds bijzonder. “Al was het met de hakken over de sloot, ik vraag me nog steeds af hoe ik dat heb gedaan.” Door zijn autisme overzag hij zijn lesrooster niet en daarom sleepte hij iedere dag al zijn schoolboeken mee in zijn rugzak. Om te voorkomen dat hij een les miste, bleef hij iedere dag van 08.15 uur tot 16.00 uur op school. Veranderde er op het laatste moment iets in zijn rooster, dan kon hij dat niet aan.

Hij ontwikkelde door de stress een eetstoornis. Een conciërge en docent maakten zich zorgen over hem en seinden zijn ouders in. Hoewel ze het heel moeilijk vonden om te accepteren, schakelden ze hulp voor hem in. Hij ging naar een psycholoog, die zei: “Het is ASS.” Eindelijk was er iemand die naar hem luisterde: “Ik was niet gek en het was echt niet normaal hoe ik me voelde.”

'Ik ben 's avonds gesloopt'

Nadat hij met zijn tweede studie stopte, startte hij een re-integratieproject van de gemeente. Die heeft hij net afgerond. Het advies was teleurstellend voor Nicolas. Werk of studie zit er niet in, hij moet naar dagbesteding. Hij hoopt nu een dagdeel in de week met theater aan de slag te gaan.

Maar vooralsnog zit hij thuis en ziet bijna iedere dag er hetzelfde uit. Tussen 07.00 en 08.00 uur staat hij op, daarna wandelt hij met zijn hulphond Remus, dan leest hij een boek of doet hij een spelletje. Rond de lunch doet hij een poging om te eten, want hij lijdt nog steeds aan een eetstoornis. Na de lunch maakt hij weer een wandeling met Remus, daarna leest hij een boek, dan gaat hij koken met een begeleider en avondeten en tussen 21.30 en 22.00 uur gaat hij naar bed. "Ik ben dan helemaal gesloopt", zegt Nicolas.

Op dit moment woont hij op zichzelf, maar wel met 24/7 toegang tot zorg. "Op ieder moment kan ik iemand bellen. Stel ik heb een paniekaanval: dan bel ik om hulp en dan staat er direct iemand op de stoep. Het is heel fijn en veilig." Hij woont nu nog geen jaar op deze plek, maar het heeft hem een stuk stabieler gemaakt en hij heeft geen crisis meer gehad. "Ik weet nu 100% zeker dat ik gehoord word en dat begeleiders komen als ik ze nodig heb."

Soms gaat hij ook nog de deur uit. Hij kan sinds hij Remus heeft weer zelfstandig boodschappen doen. Daarnaast gaat hij iedere week naar therapie. En een of twee keer in de week gaat hij paardrijden. Vroeger had hij een eigen paard en reed hij ook wedstrijden. Nu rijdt hij bij mensen thuis: "Ik moet dan niks en kan mijn hoofd leegmaken." Maar thuis is toch wel de plek waar hij het best tot rust kan komen. Op straat zijn overal mensen en auto's. En als hij de natuur in wil "zijn er heel veel anderen die hetzelfde idee hebben".

'Ze denken dat ik overdrijf'

Remus helpt hem heel erg, zegt Nicolas. "Hij is geen medicijn of vervanger van therapie, maar mijn zelfstandigheid is door hem heel erg gegroeid." Tegelijkertijd zorgt zijn hond ervoor dat hij heel zichtbaar is en mensen hem aanspreken en dat is niet altijd positief. "Mensen willen mijn medische voorgeschiedenis weten, maar ik vraag toch ook niet naar hun diagnose? Ze worden soms zelfs kwaad en denken dat ik niet echt een hond nodig heb." Ook beginnen ze over de gemeente die zijn hond betaalt. "Maar de gemeente heeft niets vergoed. Ik heb het met heel veel moeite voor elkaar gekregen door een doneeractie."

Omdat hij zo gek is op Remus, maakte hij een speciaal Instagram-account aan voor hem. Via dat account ontmoet hij lotgenoten: "Als je psychisch niet helemaal goed bent, ga je op zoek naar mensen met dezelfde problemen." Waar hij wel alert op is, is dat te veel contact met andere mensen met psychische problemen zijn eigen herstel kan tegenhouden: "Dus daar ben ik voorzichtig mee."

'Mijn droom is emigreren'

Nicolas weet op dit moment niet goed hoe hij verder moet. Hij start binnenkort wel met een nieuwe behandeling van zijn eetstoornis. "Misschien dat dat nog iets helpt." Als hij over zijn situatie nadenkt voelt hij zich somber: "Ik wil heel graag en ben heel gemotiveerd, ik heb de afgelopen jaren 200% gegeven, maar het lukt me gewoon niet. Iedereen van mijn leeftijd gaat naar school en doet leuke dingen, ik kan dat niet. Niemand wil als 21-jarige thuiszitten. Het is heel frustrerend."

Ook zijn toekomst ziet hij niet heel rooskleurig in, maar tegelijkertijd houdt hij wel hoop. "Ik kan wel heel negatief doen, maar ik ben jong en wil dingen doen. Ik ben echt lang niet altijd positief, maar ik probeer het toch te zijn. En ik probeer dit zo lang mogelijk vol te houden, totdat ik het ook echt ben."

Hij heeft ook een ultieme droom voor de toekomst: emigreren naar Zweden en daar als persoonlijk begeleider aan de slag. Het land trekt hem al van jongs af aan. En dan met name: "Hoe mensen met elkaar omgaan, het zorg- en schoolsysteem, de natuur en het is er niet zo druk. Als emigreren lukt, zou ik echt heel gelukkig zijn."

* De naam van Nicolas is om privacyredenen gefingeerd, maar bij de redactie bekend

Kijk naar Dit is de Kwestie

In Dit is de Kwestie (EO) gaat Johan Eikelboom verder over dit onderwerp in gesprek. Bekijk de volledige uitzending hier:

Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.

• Aantal thuiszitters in Nederland groeit: 'Onderweg naar school probeerde ik uit de auto te springen'

  Aantal thuiszitters in Nederland groeit: 'Onderweg naar school probeerde ik uit de auto te springen'

• Tygo (12) gaat al vier jaar niet naar school: 'Soms zitten we de hele dag te gamen'

  Tygo (12) gaat al vier jaar niet naar school: 'Soms zitten we de hele dag te gamen'