Heerlijke tradities of hopeloos ouderwets: is het tijd voor nieuwe feestdagen?

Dit is de situatie

Nauwelijks feestdagen in Nederland

Nederland is één van de landen met de minste feestdagen, maar de feestdagen die we hebben zijn vooral christelijk. Ze staan al eeuwenlang in onze agenda's. Ondertussen zijn steeds minder mensen gelovig: 60% van de Nederlanders rekent zich volgens het CBS niet tot een religie of een levensbeschouwelijke groepering.

Ook ziet onze wereld er anno 2023 heel anders uit dan, pak 'm beet, honderd jaar geleden. Vraag op straat aan mensen wat we vieren met Pinksteren en je krijgt waarschijnlijk niet veel goede antwoorden, terwijl steeds meer mensen wél weten wat een feest als Keti Koti inhoudt. Daarnaast zijn er veel mensen met andere geloven bij gekomen in ons land.

En toch is onze huidige feestdagenkalender nagenoeg gelijk aan die van 1923. Pinksteren staat er nog steeds op en er is zelfs geen enkel feest bijgekomen. De enige verandering in honderd jaar tijd? We vierden toen nog Koninginnedag (op 31 augustus, de geboortedag van Wilhelmina) in plaats van Koningsdag.

In vergelijking met andere landen in West-Europa komen we er in Nederland bekaaid vanaf. Dat blijkt uit onderzoek van adviesbureau Mercer. Het verschil met bijvoorbeeld Frankrijk is enorm. Daar hebben ze niet 8, maar 15 feestdagen. Daarnaast hebben de Fransen 24 wettelijke vakantiedagen, terwijl wij het moeten doen met slechts 20.

In deze tabel tellen feesten met meerdere dagen (Pasen, Pinksteren en Kerst) als één feestdag. Daarom staat in deze tabel dat Nederland niet elf, maar acht feestdagen feest.

Zijn we vrij op feestdagen?

Er is geen wet waarin staat dat bepaalde feestdagen vrije dagen zijn voor werknemers. Je hebt dus geen wettelijk recht op een vrije dag op een feestdag. Of je vrij bent op feestdagen staat in je cao of je arbeidsovereenkomst. 

Dit is de discussie

Tijd voor nieuwe feestdagen?

Als je kijkt naar onze buurlanden, dan zouden we in Nederland best wat extra feestdagen en vrije dagen mogen hebben. Daarnaast kan je vraagtekens plaatsen bij de manier waarop we onze feestdagen nu indelen. Is dat nog wel van deze tijd? Of moet iedereen daarin zijn of haar eigen keus in kunnen maken?

Volgens Peter Jan Margry, historicus aan de Universiteit van Amsterdam, is het niet zo eenvoudig om de feestdagenkalender aan te passen. Hij zegt in Dit is de Dag (EO) dat er maar weinig flexibiliteit is als het om de feestdagen gaat. Ze liggen immers al hartstikke lang vast. Maar, zo zegt hij, als de samenleving het anders wil, dan kan het wel.

"Vroeger waren we een totaal christelijke samenleving. Dat is flink veranderd in de afgelopen eeuw. Met de feestdagen heeft het overgrote deel inhoudelijk geen affiniteit meer. Of we iets moeten veranderen aan de feestdagen? Het ligt eraan wat de samenleving wil. Die is nu erg gericht op diversiteit en flexibiliteit. Eigenlijk zijn de feestdagen zoals we die kennen het tegenovergestelde daarvan. Ze zijn niet divers, omdat ze bijna allemaal een christelijke achtergrond hebben. En ze liggen al eeuwenlang vast, dus er is ook weinig flexibiliteit. Maar als de samenleving zegt dat ze het anders wil inrichten, dan kan het veranderen. Feestdagen zijn redelijk statisch, maar ook weer niet zonder dynamiek."

0

0

0

0

0

0

Wat zangeres Rineke de Wit betreft, is er binnen onze feestdagenkalender juist volop diversiteit. Ieder feest heeft immers een andere achtergrond. Als het aan haar ligt blijven we de huidige feestdagen dus nog lang vieren.

"Ik ben ook heel erg voor flexibiliteit en diversiteit, maar dat zie ik juist al terug in de huidige feestdagen. Pasen is bijvoorbeeld een feest met veel bezinning, terwijl aan Kerst een heel ander thema vastzit en Pinksteren juist heel etherisch is. Zo komen bij de christelijke feestdagen alle facetten van het leven voorbij."

0

0

0

0

0

0

Het aanpassen van de feestdagenkalender zal ook effect hebben op de werkvloer. Een feestdag schrappen of toevoegen betekent bij veel bedrijven dat medewerkers ineens op andere dagen vrij zijn. Maar niet bij Visma, een bedrijf met ruim 2.800 werknemers in Nederland. Daar werken ze sinds dit jaar met een flexibel feestdagenbeleid, zo legt HR-manager Myrthe Smalbraak uit.

"We willen heel graag een inclusieve werkomgeving. De meeste van onze medewerkers willen gewoon graag de nationale feestdagen vieren. Maar wie dat niet wil, kan bijvoorbeeld tweede paasdag omruilen voor een andere willekeurige dag. Zo kan diegene bijvoorbeeld het Suikerfeest vieren. Er wordt al volop gebruik van gemaakt. Sommige medewerkers ruilen zelfs alle nationale feestdagen om voor een andere dag."

0

0

0

0

0

0

Dit is het debat

Luister onze podcast

Benieuwd naar de hele discussie? Luister hier naar Dit is de Dag (EO) van afgelopen voorjaar, toen het onderwerp ter sprake kwam in aanloop naar het paasweekend. Presentator Jan Willem Wesselink ging destijds in gesprek gaat met zangeres Rineke de Wit, historicus aan de Universiteit van Amsterdam Peter Jan Margry en met Myrthe Smalbraak, HR-directeur bij Visma Raet.

Dit vindt Nederland

'Nieuwjaarsdag? Dan in ieder geval vrij!'

Uit onderzoek van Radar (AVROTROS) onder ruim 25.000 mensen blijkt dat 43% van de Nederlanders best een andere indeling wil van de vrije dagen. De meeste mensen wil een handjevol gezamenlijke vrije dagen behouden en de rest naar eigen voorkeur indelen. Al vindt de meerderheid het niet de bedoeling dat we met die extra dagen de vakanties gaan verlengen.

Van alle feestdagen willen de meeste mensen (90%) in ieder geval nieuwjaarsdag behouden als vrije dag. Ook eerste kerstdag is populair: 87% vindt dat dit een vrije dag moet blijven. Verder scoren tweede kerstdag (74%) en eerste paasdag (72%) ook hoog.

De meest populaire feestdag die mensen graag als vrije dag behouden is nieuwjaarsdag: 90% van de deelnemers wil deze dag graag vrij zijn. Eerste kerstdag staat op de tweede plek, met 87%. Tweede kerstdag is met 74% nét iets populairder dan eerste paasdag (72%).

De onderzoekers vroegen ook welke feestdagen mogen verdwijnen als vrije dag. Een derde van de ondervraagden wil alle bestaande feestdagen als vrije dag behouden. Toch is er ook een feestdag waarvan meer dan de helft vindt dat het geen vrije dag hoeft te zijn: Goede Vrijdag (53%). En van tweede pinksterdag vindt ook een behoorlijke groep mensen (34%) dat deze wel van de lijst mag verdwijnen.

Dit maakten we ook