Onder de 14 jaar geen smartphone? Steeds meer ouders tekenen pact

Kinderen en smartphones

Uit onderzoek blijkt dat veel telefoongebruik kan zorgen voor slechtere schoolcijfers, vooral bij vakken zoals wiskunde. Ook slapen jongeren slechter en kunnen ze zich minder goed concentreren als ze vaak op hun telefoon zitten.

Daarom spreken sommige ouders met elkaar af: wij geven pas later een telefoon aan ons kind. Ongeveer 15.000 ouders van kinderen op 2000 scholen hebben nu een pact getekend waarmee ze kiezen om te wachten met het geven van een smartphone aan hun kind, met de wens om uit te stellen tot 14 jaar of ouder.

Ook de overheid kijkt mee. Sinds januari 2024 mogen middelbare scholieren hun telefoon niet meer gebruiken in de klas. Dat moet helpen om beter op te letten en meer met elkaar te praten.

79% Nederlanders wil pas een mobiele telefoon in de brugklas

Uit eerder onderzoek van DIT (EO) blijkt dat 79% van de Nederlanders het een goed idee vindt om te wachten met de smartphone tot de brugklas. Daarnaast vindt 70% dat er voor kinderen meer negatieve dan positieve gevolgen zitten aan het gebruik van smartphones. Net zo'n grote groep (70%) vindt dat de overheid meer moet doen om het gebruik van de smartphone door kinderen te ontmoedigen. Dat blijkt uit onderzoek van DIT (EO).

Meer weten? Lees hier de andere uitkomsten van het onderzoek:

• 79% van de Nederlanders: 'Geef kinderen geen mobiele telefoon tot de brugklas'

  79% van de Nederlanders: 'Geef kinderen geen mobiele telefoon tot de brugklas'

Onder de 14 jaar geen smartphone?

Maar hoe moeten we nou omgaan met kinderen en smartphones? Daarover zijn de meningen verdeeld. Ouders, scholen en de politiek zoeken naar een goede middenweg. Want bereikbaar zijn is handig, maar te vroeg beginnen met een smartphone kan ook nadelen hebben.

Journalist en auteur van boeken over smartphonegebruik Kelli van der Waals is enthousiast over het pact.

Kelli van der Waals

Journalist en schrijver

"Het lijkt me een goed begin. Ik vind het gewoon heel belangrijk dat de norm een beetje gaat verschuiven. Tegenwoordig kijken we er niet raar van op als kinderen van 7 of 8 een smartphone hebben, maar er zijn superveel gevaren. Ogen gaan achteruit, de aandachtsspanne en vooral de mentale gezondheid. Dat is denk ik het ding waar ouders zich het meeste zorgen om maken. (...) Uit onderzoeken blijkt dat kinderen 6 uur per dag op hun telefoon zitten. Zeven keer zes is 42 uur, dat is meer dan een werkweek."

000

"Ik had al niet eens de hoop dat ik tot hun 14e smartphone bij mijn kinderen kon weghouden, maar als er heel veel andere ouders zijn die het ook doen wordt dat makkelijker. Het feit dat 15.000 ouders zo'n petitie ondertekenen laat zien: hé, er zijn meer ouders. Ik ben niet de enige die straks mijn kind geen smartphone geeft."

000

Wat de gevolgen zijn van smartphonegebruik op de lange termijn is nog lastig te onderzoeken, zegt Van der Waals.

"Er worden superveel onderzoeken over gedaan en die worden ook weer tegengesproken. Ik zou wel zeggen dat over het geheel genomen er veel meer onderzoeken zijn die aanduiden dat kinderen er in ieder geval niet gelukkig van worden. Maar de lange termijn en middellange termijn zegt nog niet zoveel. Ik ben zelf natuurlijk geen wetenschapper."

000

Felienne Hermans is hoogleraar Informatica aan de Vrije Universiteit Amsterdam, maar geeft ook één dag per week les aan de middelbare school. Ze staat ook achter het pact en zegt dat ze het getekend zou hebben als het een aantal jaar geleden was gekomen: ze heeft haar dochter nu al beloofd dat ze er één krijgt als ze tien is. Maar ze is iets hoopvoller dan Van der Waals:

Felienne Hermans

hoogleraar Informatica aan de Vrije Universiteit Amsterdam

"Ik zie ook van mijn leerlingen dat het andere interesses in de weg zit. (...) Maar ik ben ook optimistisch dat we een betere wereld kunnen maken, een betere smartphone en betere social media. Ik was een vroege Twittergebruiker, en daar rouw ik echt om. Dat was zoiets moois. Je kon er andere mensen leren kennen, uit andere delen van de samenleving, of uit andere landen. Ik volgde veel andere wetenschappers en die vertelde over hun onderzoek en dat heeft zo mijn wereld geopend en verbreed."

000

Een van de grootste zorgen van Hermans en Van der Waals is hoe bedrijven zoals Facebook jongeren proberen te beïnvloeden. Ze maken gebruik van de onzekerheid van tieners tussen de 13 en 17 jaar. Hermans verwijst naar het boek Careless People van oud-Facebookdirecteur Sarah Wynn-William. In dat boek staat dat Facebook adverteerders de kans gaf om juist die jongeren te bereiken die zich onzeker of verdrietig voelden. Facebook gebruikte slimme systemen om te zien hoe iemand zich voelde en gaf die informatie aan bedrijven. Zo konden die precies op het juiste moment reclame sturen, als jongeren zich kwetsbaar voelden.

“In het begin was het ook niet zo verslavend. Er zat er geen algoritme achter en geen eindeloze scroll. Met zo'n verbod denken we misschien iets te snel: het probleem is opgelost, terwijl veel van de problemen van social media blijven bestaan. Voor alle veertienjarigen die er wel op mogen, maar ook voor alle ouderen. Dan blijven we ons blootstellen aan giftige algoritmes die gemaakt zijn om ons verslaafd te maken en gemaakt zijn om ons uit te buiten. Dat gesprek moeten we ook voeren."

000

Daar zijn Hermans en Van der Waals het beiden over eens: er moet wetgeving komen. 

"Ik hoop dat we in de toekomst voortgang kunnen maken met het verbeteren van die digitale wereld waar mijn dochter straks in zit. Misschien is er een internet te bedenken waar ik het wel een veilig en fijn idee vindt dat kinderen daarop zitten om daar goede informatie te vinden, maatjes en mensen om mee te sparren over de dingen die ze bezighouden."

000

Deze ouders maken strenge afspraken over eerste mobiel

De familie Van Leeuwen heeft een strak plan bedacht: hun kinderen krijgen pas een mobiele telefoon als ze naar de brugklas gaan én ze moeten een telefooncontract ondertekenen. Hierin staat onder andere hoe lang en hoe vaak hun kinderen op hun mobiel mogen, maar ook wanneer hun ouders wel en niet mogen meekijken, om de schermtijd te controleren bijvoorbeeld. We spraken hen eerder in het televisieprogramma Dit is de Kwestie (EO).

• Wat staat er in zo'n telefooncontract?

  Dat lees je hier.

  Wat staat er in zo'n telefooncontract?

Luister naar Dit is de Dag

In Dit is de Dag (EO) gaat Jan Willem Wesselink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.