Enorm veel klachten over eindexamens: klagen scholieren te snel?

Scholieren klagen massaal bij LAKS

Kan jij je eindexamens nog goed herinneren? Voor veel middelbare scholieren is het een superspannende periode. Na een lange periode van voorbereiden is het dan eindelijk zover: in een grote, stille zaal tikt de klok meedogenloos verder en is de spanning voelbaar. En als het examen dan eindelijk klaar is, duurt het nog weken voordat de uitslag komt.

Gelukkig voor de scholieren is er een plek waar ze kunnen klagen over de eindexamens. Ze kunnen terecht bij het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) via www.examenklacht.nl of bellen naar de eindexamenklachtenlijn (EEKL). Die lijn bestaat al sinds 1988 en is ervoor bedoeld om klachten over de eindexamens te verzamelen, zodat fouten in de examens en problemen tijdens de examens zo snel mogelijk kunnen worden opgelost. Scholieren die even lekker stoom willen afblazen na hun examen, mogen ook bellen.

En van die mogelijkheid om te klagen maken de scholieren volop gebruik. De examens zijn nog niet voorbij, maar het LAKS heeft nu al 70.000 klachten binnengekregen over de examens. In 2024 was er een recordaantal klachten van 360.000, dat waren veel meer klachten dan het jaar ervoor. Toen kwamen er in totaal 312.000 klachten binnen.

Zijn de examens echt moeilijker geworden?

Er wordt meer dan ooit geklaagd over de eindexamens. Maar zijn de examens nou echt moeilijker? Of klagen de leerlingen gewoon sneller?

Dat er meer geklaagd wordt, heeft er volgens LAKS-voorzitter Rafke Hagenaars onder meer mee te maken dat haar organisatie de laatste jaren bekender is geworden. Maar daarnaast zijn er nog twee factoren die meespelen.

Rafke Hagenaars

Voorzitter LAKS

"Vmbo-leerlingen weten de laatste jaren ook steeds beter dat ze bij ons kunnen klagen, zowel over de praktijkexamens als over de schriftelijke examens. En we zien dat heel veel leerlingen klagen over hoe ze zijn voorbereid op het examen. Er zijn situaties waarbij leerlingen twee jaar lang bijvoorbeeld geen Duits hebben gehad, door corona of lesuitval in algemene zin. Dan kopen ze een week voor het examen zelf maar een examentraining en komen ze erachter dat ze de stof helemaal nog niet beheersen."

000

De coronaperiode, die Hagenaars al even benoemde, dreunt volgens schoolleider Michelle van Dijk nog flink na in het onderwijs. Zij zegt dat door de coronaperiode bepaalde basisvaardigheden ontbreken bij de eindexamenkandidaten.

Michelle van Dijk

Schoolleider Einstein Lyceum Rotterdam

"Onderzoeken laten zien dat vmbo-leerlingen zelfs achterstanden van een jaar hadden als het gaat om taalvaardigheid. Dat loop je niet zomaar in. Als je al die tijd thuis hebt gezeten, met onbeperkte schermtijd, hoe kom je dan weer in het echte leerproces? We hebben altijd wel leerlingen die een minder sterke basis hebben, maar nu zijn het grotere groepen. In combinatie met het lerarentekort, kan het voor leerlingen dus best heel pittig zijn op het moment dat het eindexamen eraan komt."

000

Volgens Hagenaars speelt prestatiedruk ook een grote rol. Ze zegt dat leerlingen onzeker worden, doordat examens wel heel belangrijk gemaakt worden.

Rafke Hagenaars

Voorzitter LAKS

"Op het moment dat je de schooldeuren door loopt en je schoolcarrière begint, hoor je al: 'Dit doe je allemaal voor je eindexamen'. Er zijn scholen die gaan klappen voor leerlingen die cum laude zijn geslaagd, je wordt erop afgerekend als het gaat om je vervolgopleiding. Of dat anders is dan vroeger? Ik denk dat de mate waarin leerlingen telkens met elkaar worden vergeleken wel enorm verschilt."

000

Schoolleider Michelle van Dijk gelooft niet dat de examens moeilijker zijn geworden. Ze hoort dat geluid niet van docenten. Wel ziet ze een andere ontwikkeling die al een behoorlijke tijd aan de gang is.

Michelle van Dijk

Schoolleider Einstein Lyceum Rotterdam

"De trend die je wel hoort, maar dat is echt al twintig jaar aan de hand, is dat de examens steeds taliger worden. Dat is voor sommige leerlingen een nadeel. Dat betekent dat er meer tekst in de examens is gekomen. Dan ben je in het nadeel als je met lezen wat trager bent en wat meer tijd nodig hebt om de kern eruit te halen: daar moet het juist bij Nederlands over gaan en niet bij die andere vakken."

000

Historicus Maarten van Rossem mocht in 2024 het geschiedenisexamen maken. Hij was stomverbaasd over wat hij aantrof. Volgens Van Rossem hadden veel beter twee actuele onderwerpen aangesneden kunnen worden in dit examen, net zoals dat vroeger ging bij het geschiedenisexamen. Als het aan hem had gelegen was er dit keer gekozen voor de historie van de Europese Unie en het Israëlisch-Palestijns conflict.

Maarten van Rossem

Historicus

"Het was een heel wonderlijk examen. Je hoeft helemaal niet veel van geschiedenis te weten, maar als je een handige puzzelaar bent, dan haal je moeiteloos een voldoende. Ik vond het inhoudelijk volkomen krankzinnig, er zat geen enkele samenhang in. Er kwam geen enkele vorm van analyse of interessante kennis aan de orde: nul komma nul. Het is allemaal puzzelen: hou op met die stomme puzzeltjes!"

000

• Minder geslaagde scholieren dit jaar: wat is er aan de hand?

  Minder geslaagde scholieren dit jaar: wat is er aan de hand?

• Kwaliteit van het onderwijs holt achteruit: 1 op de 5 scholen scoort onvoldoende

  Kwaliteit van het onderwijs holt achteruit: 1 op de 5 scholen scoort onvoldoende