Wanneer kunnen meer SGP-vrouwen zich laten horen in de politiek?
3 januari 2024 · 15:30| Leestijd: 5 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:58
In dit artikel aan het woord
"Het gesprek is ingewikkeld, want je gaat elkaars principes niet veranderen."
"In mijn gemeente kan ik niet op de kieslijst komen: er is principieel bezwaar tegen."
"Ik ben ervan overtuigd dat vrouwen van toegevoegde waarde zijn bij de SGP."
In het kort
Welgeteld één vrouwelijke SGP-wethouder en een handjevol raadsleden. Tien jaar nadat de rechter besloot dat de SGP vrouwen moest toelaten, bestaat die partij nog altijd bijna volledig uit mannen. Wanneer kunnen meer SGP-vrouwen zich laten horen in de politiek?
Wat denk jij?
De Tweede Kamer moet evenveel mannen als vrouwen tellen
Aantal reacties: 0
Vrouwen en SGP: een lastige combi
Je weet waarschijnlijk wel dat Dilan Yeşilgöz de leider is van de VVD en dat Femke Halsema burgemeester is van Amsterdam. En misschien herken je ook Mirjam Bikker, het gezicht van de ChristenUnie. Allemaal voorbeelden van vrouwen die het ver geschopt hebben in de politiek. Maar kan je een vrouwelijke SGP'er noemen die minister, Kamerlid of burgemeester is geworden? Nee.
Simpelweg omdat ze er er niet zijn. De combinatie tussen vrouwen en de SGP is namelijk al ruim honderd jaar een lastige. Volgens de SGP staat in de Bijbel dat God mannen en vrouwen een eigen 'roeping en plaats' heeft gegeven. En vrouwen in de politiek? Dat komt niet overeen met die roeping.
Wat is de SGP voor partij?
Wist je dat de SGP (1918) de oudste nog bestaande landelijke partij van Nederland is? Het is de enige partij die voor de oorlog werd opgericht en nog altijd bestaat, zonder te zijn opgegaan in een andere partij. SGP staat voor Staatkundig Gereformeerde Partij en het partijprogramma is gebaseerd op Bijbelse waarden en normen.
Chris Stoffer is de leider van de SGP, hij volgde in 2023 Kees van der Staaij op. De partij veroverde bij de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar drie zetels en telt ongeveer 30.000 leden. Vooral in plaatsen als Urk en Staphorst stemmen veel mensen op de SGP.
Stapje voor stapje
Toen de SGP begon in 1918 was de partij tegen de invoering van het vrouwenkiesrecht. Het duurde daarna nog bijna negentig jaar voordat vrouwen lid konden worden van de partij. Pas vanaf 2006 zijn vrouwen 'welkom', nadat de rechter dreigde met een subsidiestop.
Dat betekende nog niet dat SGP-vrouwen zich ook verkiesbaar konden stellen. Dat gebeurde pas toen de Hoge Raad in 2010 besloot dat de SGP vrouwen niet mag weren van de kieslijst. De Hoge Raad bepaalde ook dat de Nederlandse Staat maatregelen moest nemen om ervoor te zorgen dat de SGP vrouwen niet anders behandelt dan mannen. Volgens de Raad was dat namelijk in strijd met het VN-vrouwenverdrag.
In 2013 werd er voor het eerst een SGP-vrouw gekozen als lijststrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen. Lilian Janse-van der Weele was de eerste die van deze mogelijkheid gebruik maakte, tot teleurstelling van de landelijke partij. Langzaam maar zeker probeerden meer vrouwen het namens de SGP in de politiek. Soms met succes: in 2020 werd Paula Schot in de gemeente Schouwen-Duiveland de eerste SGP-wethouder en Eline Nieuwland is sinds 2022 raadslid in Dordrecht.
Toch is het nog lang niet in iedere gemeente echt mogelijk om als vrouw de politiek in te gaan namens de SGP. Juridisch wel, maar de praktijk blijkt anders. Het opstellen van de lokale kieslijsten gebeurt door de lokale besturen en in sommige gemeenten ligt het passief vrouwenkiesrecht nog erg gevoelig.
Wat is passief kiesrecht?
Passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden, actief kiesrecht is het recht om te stemmen. Nederlandse vrouwen kregen in 1917 passief kiesrecht en in 1919 actief kiesrecht. Sinds 28 september 1919 is er in Nederland algemeen kiesrecht.
Is de SGP klaar voor meer vrouwen?
Stapje voor stapje vinden vrouwen dus hun weg bij de SGP. Sinds de uitspraak van de Hoge Raad in 2010 is de partij enkele vrouwelijke raadsleden en één vrouwelijke wethouder rijker, er wordt meer over het onderwerp gesproken en er worden stappen gezet. Maar gaat het snel genoeg? Want vrouwen hebben nog héél veel te winnen bij de SGP. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 kwam de SGP met een kandidatenlijst van 44 namen: allemaal mannen.
Gonda van den Heuvel is voorzitter van Sapientia, het vrouwennetwerk van de SGP. Sapientia wil de positie van de vrouw bespreekbaar maken en streeft ernaar dat de SGP het passief vrouwenkiesrecht (het recht om als vrouw gekozen te worden) binnen de partij erkent. Waar een enkele SGP-vrouw erin slaagt om een plekje te veroveren in het gemeentebestuur, heeft Gonda van den Heuvel het gevoel dat dit voor haar onmogelijk is.
"Bij mij knaagt het wel. Nu is het zo dat, afhankelijk van je woonplaats, je wel of niet op de kieslijst kunt komen van de SGP. Lokale besturen maken zelf de lijsten. Juridisch kunnen vrouwen niet geweerd worden, maar besturen kunnen natuurlijk altijd zeggen: we hebben geweldige mannen die de lijst vullen, dus er is geen plek meer. Ze zeggen nooit dat het vanwege je vrouw-zijn is. In mijn gemeente, Ridderkerk, kan ik niet op een kieslijst komen voor de SGP. Daar is principieel bezwaar tegen vrouwen in de politiek. Verandering gaat langzaam, maar wij blijven het vuurtje aanwakkeren."
Paula Schot werd in de gemeente Schouwen-Duiveland de eerste SGP-vrouw die erin slaagde om wethouder te worden. Iets dat dus lang niet in iedere gemeente mogelijk is voor SGP-vrouwen. Volgens Schot kunnen vrouwen juist prima politiek bestuurlijk actief zijn, ook Bijbels gezien. Ze zegt dat de teksten in de Bijbel over de positie van de vrouwen heel vaak binnen een huwelijk zijn geschreven. Maar de politiek is geen huwelijk, zegt ze in Dit is de Dag (EO). Volgens Schot wordt het tijd dat het landelijke bestuur van de SGP van zich laat horen.
"Dit is een punt dat steeds weer terugkomt. Ik snap dat ook wel, want het schuurt dat de situatie per gemeente verschilt. Het zou een boel duidelijkheid geven als het hoofdbestuur er een klap op geeft en zegt: vanaf nu doen we het op deze manier en we laten het niet meer aan de gemeenten over. Tegelijkertijd ligt het ook gevoelig. Er is een deel van de achterban, die is niet groot maar wel duidelijk aanwezig, die daar principieel heel veel moeite mee heeft. Dat gesprek is ingewikkeld, want je gaat elkaars principes niet veranderen. Daar worstelt het hoofdbestuur enorm mee en dat begrijp ik wel, want ze willen de partij bij elkaar houden."
Eline Nieuwland is gemeenteraadslid van de SGP in Dordrecht. Daarmee is ze dus onderdeel van een partij die vindt dat vrouwen niet thuishoren in de politiek. Maar zo ervaart ze dat zelf niet in haar dagelijkse werkzaamheden.
"Hoeveel mensen kennen de statuten van de club waar ze lid van zijn? Vaak zit er een verschil tussen theorie en praktijk. Dat zie ik hier ook. Ik heb de partij helemaal niet als vrouwonvriendelijk ervaren. Al merk je wel dat het echt een mannenpartij is. Je twijfelt als vrouw om naar een lokale ledenvergadering te gaan, want je weet dat er alleen maar mannen zijn. Heel veel vrouwen zijn ook geen lid, want hun man is immers al lid. Er zijn rolmodellen nodig om dat te veranderen. Ik ben ervan overtuigd dat vrouwen van toegevoegde waarde zijn bij de SGP. Of dat nu in de raadszaal is, in de Provinciale Staten of in de Tweede Kamer."
Luister onze podcast
Ben je benieuwd naar het hele gesprek in Dit is de Dag (EO)? Luister hieronder naar de podcast, waarin presentator Joram Kaat in gesprek gaat met Paula Schot (eerste SGP-wethouder in Schouwen-Duiveland), Eline Nieuwland, (SGP-raadslid in Dordrecht) en Gonda van den Heuvel (Sapientia Vrouwennetwerk).
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
- Chris Stoffer (SGP) wil pornoverbod, een goed idee?
Chris Stoffer (SGP) wil pornoverbod, een goed idee?
Praat mee
Zet de SGP goede stappen als het gaat om politieke kansen voor vrouwen?
