Spanje beboet 'mis­lei­den­de' vlieg­maat­schap­pij­en, waaronder Ryanair. Goede zaak?

Spanje deelt boetes uit aan vliegmaatschappijen

Het Spaanse ministerie van Consumentenzaken heeft budgetvliegers Ryanair, Vueling, Easyjet, Norwegian en Volotea boetes opgelegd van in totaal 179 miljoen euro. Ryanair kreeg de hoogste boete; zij moeten 108 miljoen euro betalen. De overheid vindt dat de vliegmaatschappijen consumenten misleiden door extra kosten te rekenen voor zaken die normaal gesproken in de ticketprijs horen te zitten.

De boetes gaan over kosten voor handbagage, het reserveren van stoelen voor kinderen of hulpbehoevenden, en het printen van instapkaarten op de luchthaven. Die kosten kunnen flink oplopen als je niet oplet: voor het printen van een instapkaart betaal je bij Ryanair bijvoorbeeld al 55 euro. Daarnaast is er kritiek op de onduidelijke informatie over ticketprijzen op de websites van de vliegmaatschappijen, waardoor consumenten moeilijk kunnen vergelijken. Deze praktijken schenden volgens het ministerie de rechten van de reizigers.

De luchtvaartmaatschappijen reageren fel op de strafmaatregel. "Deze illegale en ongegronde boetes, die om politieke redenen zijn verzonnen, zijn duidelijk in strijd met de Europese wetgeving", zegt Ryanair-CEO Michael O'Leary in een verklaring. Easyjet en Norwegian maken ook bezwaar en overwegen juridische stappen.

Of de boetes ook daadwerkelijk in strijd zijn met de Europese wetgeving, is volgens Steven Truxal, hoogleraar in lucht- en ruimterecht aan de Universiteit Leiden, lastig te zeggen. Er is vooralsnog namelijk geen Europese wet die toegepast kan worden op deze situatie, vertelt hij aan De Volkskrant.

Steeds meer landen kritisch op prijsvechters

Het debat rond deze boetes speelt zich af tegen een bredere achtergrond. Steeds meer landen, zoals Spanje, Italië en Portugal, ondernemen stappen om extra kosten van budgetvliegers aan te pakken. Zo oordeelde een Portugese rechter in september dit jaar dat Ryanair geen extra kosten mag rekenen voor handbagage. ‘Extra’s’ zoals handbagage-toeslagen zijn echter een belangrijke inkomstenbron voor de vliegmaatschappij: Ryanair verdiende er vorig jaar 4,3 miljard euro aan, bijna een derde van de totale omzet.

Als andere landen een voorbeeld nemen aan Spanje, zullen de budgetvliegers financieel in de knel komen. Zijn deze maatregelen broodnodig om consumenten te beschermen, of verstoren ze onnodig het verdienmodel van de vliegmaatschappijen?

Zijn de Spaanse boetes voor 'onnodige' kosten terecht?

Als het aan luchtvaartjournalist Yteke de Jong ligt, is het onnodig dat Spanje boetes uitdeelt. Consumenten zijn immers al aan de toeslagen gewend.

000

scherm sluiten

000

Yteke de Jong

Luchtvaartjournalist bij De Telegraaf

"Ik denk dat een groot gedeelte van de reizigers er nu wel aan gewend is. Heb je ooit iemand gehoord die zei: ik ga niet vliegen met Ryanair omdat ik het zo vervelend vind om de koffer apart af te rekenen? Je moet gewoon goed opletten."

000

De Jong blijft er pragmatisch naar kijken: zolang consumenten met budgetmaatschappijen vliegen, kunnen we aannemen dat zij het niet zo'n groot probleem vinden. Bovendien zullen boetes waarschijnlijk weinig verschil maken.

000

scherm sluiten

000

Yteke de Jong

Luchtvaartjournalist bij de De Telegraaf

"Blijkbaar hebben reizigers vrede met al die toeslagen, want iedereen vliegt met Ryanair. Mensen willen goedkoop vliegen. (...) Ik denk hoe dan ook dat, als meer EU-landen boetes gaan uitdelen, de markt al heel snel een andere oplossing zal vinden. Michael O'Leary, de CEO van Ryanair, is superslim. Hij verzint gewoon een ander verdienmodel."

000

Babs van der Staak van de Consumentenbond ziet ook dat consumenten al bekend zijn met de toeslagen. Dat betekent echter niet dat de toeslagen ook redelijk zijn.

000

scherm sluiten

000

Babs van der Staak

Consumentenbond

"Consumenten weten inmiddels inderdaad dat deze ergernis erbij hoort, maar dat wil nog niet zeggen dat ze er blij mee zijn. We hebben onlangs onze achterban nog ondervraagd: 86% van hen vond dat minimaal een kleine rolkoffer altijd bij de prijs inbegrepen zou moeten zijn. (...) En het is ook nog eens zo dat consumenten door al die extra's de ticketprijzen heel lastig kunnen vergelijken. Bij de ene maatschappij komen deze kosten er onverwacht bij, en bij de andere gelden er weer andere toeslagen."

000

000

scherm sluiten

000

"Je kunt er natuurlijk over discussiëren wat redelijk is. Dat zal ook afhangen van de duur van je vlucht. Maar als jij met je basisticket maar drie kilo handbagage mag meenemen voor onder je stoel, wat ook nog eens ten koste gaat van je beenruimte, dan is dat niet redelijk."

000

Luister Dit is de Dag terug als podcast

In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek met Yteke de Jong, luchtvaartjournalist De Telegraaf, Eelco van den Heuvel, journalist De Gelderlander en Babs van der Staak, Consumentenbond.

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Vliegen slecht voor het klimaat? De operatietafel zorgt voor nóg meer uitstoot

  Vliegen slecht voor het klimaat? De operatietafel zorgt voor nóg meer uitstoot

• Let jij op tijdens de veiligheidsinstructies in het vliegtuig? 'Chaos bij het evacueren'

  Let jij op tijdens de veiligheidsinstructies in het vliegtuig? 'Chaos bij het evacueren'

• Moet vliegen voor iedereen betaalbaar zijn?

  Moet vliegen voor iedereen betaalbaar zijn?