Moeten we de traditionele geneeskunde serieus nemen?
22 augustus 2023 · 16:03| Leestijd:5 min
Update: 11 maart 2025 · 15:53
In dit artikel aan het woord
"Dat wat we goede geneeskunde noemen, moet geneeskunde zijn die wetenschappelijk onderbouwd is."
"In de Westerse geneeskunde, zoals wij dat meestal noemen, is een deel bewezen, maar een belangrijk deel ook niet."
In het kort
Acupunctuur, kruiden als medicijn en de traditionele Chinese geneeskunde. De haren van de anti-kwakzalver zullen overeind gaan staan van deze woorden, maar de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) organiseerde recent de allereerste top over traditionele geneeskunde. Is het een goede zaak dat hier aandacht aan wordt besteed, of is dit gewoon kwakzalverij?
Wat denk jij?
Moet de reguliere zorg meer samenwerken met de traditionele zorg?
WHO-top over traditionele geneeskunde
De werking van acupunctuur, ayurvedische behandelingen, homeopathie en traditionele Chinese geneeskunde zou volgens de WHO beter onderzocht moeten worden. Zo kunnen behandelingen als deze misschien juist worden toegepast in de zorg zoals we die al kennen. Om dat verder te onderzoeken, organiseerde de WHO op 17 en 18 augustus 2023 het eerst een internationale top over die zogenoemde traditionele geneeskunde.
Wat is traditionele geneeskunde precies?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert de traditionele geneeskunde zelf als volgt:
Het totaal van alle kennis, vaardigheden en praktijken die zijn gebaseerd op theorieën, geloof en ervaringen in de betreffende cultuur die gebruikt worden om de gezondheid te handhaven dan wel om lichamelijke en psychische ziekten te voorkomen, te diagnosticeren, te behandelen of te genezen.
Vaak wordt er bij de traditionele geneeskunde gedacht aan de traditionele Chinese geneeskunde, daar lees je later in dit artikel meer over.
Kritiek
Maar veel artsen zijn kritisch. Zo lieten academische artsenorganisaties uit Europa vier jaar geleden al van zich horen, toen de WHO opriep om 'traditionele ziektebeelden' op te nemen in de International Classification of Diseases (ICD), de classificatie van ziektes. In een een gezamenlijke verklaring schreven de artsen bang te zijn dat de aandacht van de WHO voor traditionele geneeskunde het gebruik van onbewezen behandelingen zou aanwakkeren.
Eerder schreef DIT al een artikel over het feit dat iedereen zichzelf een alternatieve behandelaar mag noemen. Vind je dat dit moet kunnen? Praat dan mee door hier te klikken!
Dit is de discussieGevaarlijk en onbewezen?
De kritiek op traditionele geneeskunde luidt vooral dat specifieke behandelingen vaak niet onderzocht zijn op werkzaamheid, en daarmee zelfs gevaarlijk zouden kunnen zijn. Zo oordeelde een wereldwijde groep van onafhankelijk deskundigen, de Cochrane Collaboration, vorig jaar nog dat het bewijs voor de traditionele Chinese geneeskunde niet erg overtuigend is.
Wat is de traditionele Chinese geneeskunde precies?
Al eeuwen geleden, zo'n 2500 jaar terug, ontstond de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM). Hierbij ligt de focus niet alleen op de ziekte, maar vooral op het genezen van de persoon zelf. Dit gebeurt door 'de onbalans in de stroming van lichaamsenergie te herstellen'. De TCM maakt gebruik van diverse benaderingen, zoals kruidenmengsels, acupunctuur en massages, om dit te bereiken. Het draait allemaal om het herstellen van harmonie in het lichaam.
Maar een belangrijke kanttekening: volgens de WHO bestaat 40% van de medicijnen die nu wordt gebruikt uit chemische nabootsingen van stoffen uit de natuur, óf deze medicijnen zijn ontstaan dankzij eeuwenoude kennis over planten. Wist je bijvoorbeeld dat er medicijnen voor kanker zijn die gehaald worden uit de bladeren van de roze maagdenpalm? En dat de wilgenbast de voorloper is van een aspirientje?
Gezondheidseconoom Xander Koolman is niet per definitie tegen zo'n top. Hij vindt dat zorg bewezen effectief moet zijn, en dus ook traditionele geneeskunde. Maar voor veel behandelingen die op dit moment gewoon uitgevoerd worden in de reguliere zorg, is ook niet altijd bewijs. Dus dat is niet per se een argument dat standhoudt als je de reguliere en traditionele zorg tegenover elkaar wil zetten, legt hij uit bij Dit is de Dag (EO).
Xander Koolman
Gezondheidseconoom"In de Westerse geneeskunde [de reguliere geneeskunde, red.], is een deel bewezen, maar een belangrijk deel ook niet. Zoals galblaasbehandelingen- en operaties, die in Nederland veel plaatsvinden. Daarvan staat eigenijk niet vast dat dat werkt. Ook hebben we het vroeger heel veel gehad over keelamandelen en buisjes, of dat wel werkte. Zo zijn er 1366 behandelingen waarvan we eigenlijk vaak niet weten of ze werken of weten dat ze niet werken, en die toch gebeuren."
"We zijn evidence based medicine [de basis daarvan houdt in dat je iets test, en als het werkt, mag je het gebruiken, red.] gaan invoeren. Wat we nu zien is dat we bij een deel van die behandelingen helemaal niet weten waarom ze werken. Het zijn stofjes die op één of andere manier in een toeval, in een bepaald experiment, een bepaalde bijwerking hebben. En dat is nu de hoofdreden waarom we die geneesmiddelen voorschrijven, zonder dat we dat mechanisme precies kennen."
"Of het nu uit de traditionele geneeskunde komt, of het komt door een toevallig proces, en het is bewezen effectief, veilig en kosteneffectief, laten we dat vooral doen."
Arts en docent bij de Academy of Integrative Medicine* Ines von Rosenstiel, die zelf ook aanwezig was op de top, is in ieder geval enthousiast over de ontwikkeling.
*Wat betekent 'Integrative Medicine'?
Integrative Medicine (IM) is een moderne visie op de gezondheidszorg. Of, zoals Von Rosenstiel uitlegt: "Het is een wereldwijde gezondheidsrichting. Je kan eigenlijk kortweg zeggen, it is the best of both worlds." Nederland loopt hierin volgens Von Rosenstiel eigenlijk nogal achter. "Het is iets dat al dertig jaar gaande is op universiteiten in Amerika, Canada en Australië."
Bij Integrative medicine wordt gekeken hoe de reguliere geneeskunde aangevuld kan worden met op bewijs gestoelde aanvullende behandelingen en die kunnen komen uit bijvoorbeeld ayurveda, de traditioneel Chinese geneeskunde, de kruidengeneeskunde, of de natuurgeneeskunde. Von Rosenstiel: "Het allerbelangrijkste van integrative medicine is dat we juist zoeken naar die onderbouwing voor een consistent bewijs voor werkzaamheid en veiligheid. Dat is denk ik een hele belangrijke nieuwe richting, waarin die oude polarisatie tussen regulier en alternatief een heel nieuw gezicht heeft gekregen."
Volgens de arts moeten we anders gaan nadenken over traditionele geneeswijzen, en moeten we alle vormen van zorg langs dezelfde meetlat leggen. Als alles volgens hetzelfde wetenschappelijk kader wordt beoordeeld, zou dat volgens haar veel helderheid bieden.
Ines von Rosenstiel
Arts en docent bij de Academy of Integrative Medicine"Wij zijn gewend geraakt om te zeggen: bij reguliere zorg is het allemaal bewezen, maar dat is niet altijd zo. Dus we moeten naar een nieuwe vorm van kijken en zeggen wat belangrijk is. Hetgeen dat we goede geneeskunde noemen, moet geneeskunde zijn die wetenschappelijk onderbouwd is."
"Het is belangrijk om tot een gezamenlijke onderzoeksagenda te komen. Dat je kijkt: is het werkzaam, is het veilig, en is het kosteneffectief? Als we dat kader als basis nemen, dat we wat er ook aangedragen wordt tegen dezelfde meetlat leggen, dán praten we volgens mij over goede integrale gezondheidszorg en dan doet het er niet zo toe uit welk vakje dat komt."
Praat mee
Heb jij ervaringen met de traditionele geneeskunde?
Luister deze uitzending van Dit is de Dag (EO) nu terug als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
